معرفی چند کتاب درباره سید هبه الدین شهرستانی
معرفی چند کتاب درباره سید هبه الدین شهرستانی
دفتر فرهنگ معلولین
سید هبه الدین از خاندان شهرستانی است که در سال ۱۳۰۱ق/۱۲۶۰ش در سامرا متولد شد او از چهره‌های فعال و مؤثر در بیداری عراق و ایران به ویژه عامل بیداری علما و روحانیون ایرانی مقیم عراق بود. به هنگام انقلاب مشروطیت حدوداً ۲۲ ساله بود و حوادث این انقلاب را می‌دید و می‌شنید. او با تأسیس مجله‌هایی مثل العلم تأثیر ژرف و اساسی در آگاهی بخشی و بیداری منطقه داشت. اولین مقالات درباره ضرورت رسیدگی به امور معلولین در این مجله منتشر شده است.
لازم است درباره نقش و جایگاه سید هبه الدین شهرستانی در آگاهی و پیدایش جنبش مدنی معلولان تحقیقاتی انجام شود و به صورت کتاب و مقاله منتشر گردد. هر چند تاکنون کارهایی شده ولی کم است. اکنون سه کتاب منتشر شده درباره او را معرفی می‌کنم.
السید هبه الدین الشهرستانی
محمدباقر احمد البهادلی درباره فرهیخته و دانشمند نابینای عراقی یعنی سید هبه الدین شهرستانی (۱۳۰۱-۱۳۸۶ق) کتابی نوشت و منتشر کرد. سید هبه الدین در اوج انقلاب مشروطیت جوان بود و با انتشار مجله العلم در ایرانیان به ویژه در طلاب تأثیر فرهنگی عمیقی داشت و به بیداری عراق و ایران کمک کرد. اما در نیمه عمرش یعنی در سال ۱۳۴۲ق نابینا شد. اما به رغم نابینایی فعالیت‌های گسترده فرهنگی و اجتماعی در عراق و ایران داشت.
اما مشخصات کتابشناختی این کتاب این‌گونه است:
السید هبه الدین الحسینی: آثاره الفکریه و مواقفه السیاسیه، محمدباقر احمد البهادلی، بغداد، شرکه الحسام للطباعه، ۱۴۲۲ق/۲۰۰۱م، ۲۸۰ص. به زبان عربی.
دکتر عماد عبدالسلام رؤوف استاد دانشگاه بغداد و مورخ مشهور و استاد حسین علی محفوظ دو مقدمه بر این کتاب نوشته‌‌اند. پس از این مقدمه‌ها، مطالب در چهار فصل آمده است. فصل اول درباره تولد، شکل‌گیری شخصیت علمی، تألیفات، علل و عوامل رشد شخصیتش است. فصل دوم درباره افکار اصلاحی و مدنی سید هبه الدین شهرستانی است و دارای این مباحث است: تأسیس نشریات آگاهی بخش و بیدارگر، بررسی رابطه علم و دین، نقادی آداب و سنت‌های اجتماعی، شخصیت و جایگاه زن، مسافرت و رفتن به همایش‌ها و نشست‌ها.
فصل سوم درباره نقش او در عراق و منطقه مثل مقاومت و چهار علیه استعمار انگلستان، پذیرفتن وزارت آموزش و پرورش عراق. فصل چهارم درباره فعالیت‌های قضایی و فرهنگی او است. فعالیت او در پارلمان و در نظام قضاء عراق، تأسیس جمعیت‌های خیریه، راه‌اندازی نشست‌ها و همایش‌ها و در آخر گزارشی درباره وفاتش و منابع درباره او آورده است.
السید هبه الدین الحسینی الشهرستانی
سید عبدالستار الحسنی (متولد ۱۳۷۱ق) به دلیل علاقه به علامه سید هبه الدین شهرستانی، به مطالعه درباره او پرداخت و پس از چند سال نتایج مطالعاتش را جمع‌آوری و کتاب حاضر را تدوین کرد:
السید هبه الدین الحسینی الشهرستانی: حیاته و نشاطه العلمی و الاجتماعی، السید عبدالستار الحسنی، قم، مؤسسه تراث الشیعه، ۱۴۲۹ق، ۵۵۰ص. به زبان عربی.
هبه الدین الشهرستانی از مشاهیر، نخبگان و اصلاح‌گران بزرگ عراق بود. او در سال ۱۳۰۱ق/ ۱۲۶۰ش در شهر سامرا متولد شد و در ۱۳۸۶ق/۱۳۴۵ش در بغداد درگذشت. او سمت‌های مهمی مثل وزیر آموزش و پرورش عراق داشت و در اوج فعالیت‌هایش و در زمانی که وقت ثمر دهی عمرش رسیده بود یعنی در سال ۱۳۴۲ق نابینا شد و بیشتر عمرش با نابینایی زندگی کرد. این کتاب شامل سه باب و ۱۴ فصل است. باب اول درباره تولد و تحصیلات در حوزه و تحصیل در نظام جدید آموزشی و رسیدن به مدارج اجتماعی علمی، سفرها، اخلاق و معاشرت با مردم است. یک فصل در همین باب درباره نابینا شدن، علل آن، بستری شدن در بیمارستان و چند بار عمل جراحی چشمانش در بیمارستان مجیدی در بغداد به تفصیل گزارش داده است.
در مورد نابینا شدن ایشان اسناد و گزارش‌هایی هست که پزشک معالج به نام دکتر طوبالیان عمداً و به دستور استعمارگران چشمان ایشان را نابینا کرده است. این مطالب را هم آورده است.
باب دوم درباره فعالیت‌های علمی و فرهنگی و باب سوم درباره فعالیت‌های اجتماعی او است. او در دوره مشروطیت می‌زیست و با انتشار مجله از جمله نشریه العلم و چاپ کتاب و اصلاح نظام آموزش و پرورش عراق توانست تأثیرات عمیق در جامعه ایران و عراق بگذارد. فعالیت‌هایش در ۴۵ و نیمه دوم عمرش در حالی بود که چشمانش کاملاً نابینا بود.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)