نقش یار: مجموعه تصاویر مرحوم سید محمد کاظم مجاب
نقش یار: مجموعه تصاویر مرحوم سید محمدکاظم مجاب
به‌کوشش: علی نوری
یارما زیباتر از دنیا و ما فیهاستی
زین سبب جایش برون از صحنه دنیاستی
این جهان منکدر منزلگه یارم نبود
ز آنکه یارم صافی و صافی تر از اصفاستی
اسم نیکو رسم موزون لفظ شیرین خود وجیه
صورت زیبا و سیرت سیرت زیباستی
لفظ شیرین را نباشد ای پسر معنای تلخ
لفظ شیرین هر چه دارد حاکی از معناستی
بسکه او زیبا و زیبایی ردیف نام او است
هر که فکر او کند هم فکر او زیباستی
عاشقان را نیست شک و عیب جورانی یقین
شک برای او یقین ما برای ماستی
عشق‌ما‌حاکی‌زحسن‌اواست‌دل‌حاکی‌ز‌عشق
شعر حاکی از دل او متصل با ماستی
خود گل و نامش گل و گل رنگ او دارد بباغ
گل بریزد در خزان و روی او بر جاستی
گر نباشد وصل او عشقش بجای وصل وصل
ور وفایش نیست حسن او همه ایفاستی
یار ما گر رفت نقشش ماند در دل یادگار
در زمستان نقش گل در باغ دل پیداستی
(برگرفته از دیوان قدسی، ص81-82، شعر نقش یار)
فهرست
طلیعه 9
پیشگفتار 15
رهنمود و توصیه 19
زندگی‌نامه خودنوشت 23
فصل نخست: تصاویر مرحوم مجاب 27
فصل دوم: تصاویر یاران 81
مجاب نامه
«مجاب نامه» نام مجموعه‌ای از کتاب و نرم افزار است که به مناسبت پنجمین سالگرد رحلت حجت الاسلام والمسلمین سید محمدکاظم مجاب (متخلص به قدسی) در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد و شامل شش عنوان زیر است:
1. حاصل عمر: زندگی، فعالیت‌های سید محمد کاظم مجاب
2. لطف دوست: مجموعه اشعار سید محمدکاظم مجاب و درباره‌ها
3. دانشنامه معارف شیعه: تدوین و تنظیم سخنرانی‌های سید محمد کاظم مجاب، 4جلد
4. مجموعه نرم‌افزاری سید محمد کاظم مجاب: دیداری و شنیداری، هشت DVD
5. راهنمای آثار
6. نقش یار: مجموعه تصاویر سید محمدکاظم مجاب
این مجموعه شامل هشت جلد کتاب؛ نیز هشت عدد نرم افزار (DVD) و در بردارنده آثار باقی‌مانده از ایشان یعنی یک مقاله با عنوان زندگی‌نامه خودنوشت و سخنرانی‌ها، اشعار سروده و مکتوب شده و تصاویر شخصی یا عکس‌های مجالس ایشان؛ همچنین مقالات، اشعار و کتب درباره مرحوم مجاب است.
میراث حدود هفت دهه تلاش و فعالیت در این مجموعه گردآوری شد؛ آنگاه عالمان، شاعران، پژوهشگران و نویسندگان علاقه‌مند به افکار و منش آقای مجاب به بیان احساسات خود درباره ایشان پرداختند؛ یا حوادث مرتبط را تجزیه و تحلیل، جمع‌بندی و مجموعه سازی کردند. در نهایت مجموعه حاضر فراهم آمد. با اینکه برای آماده سازی آن، فرصت ضیق بود، ولی با تلاش و سخت‌کوشی، نیز همراهی خانواده محترم، راهنمایی و مساعدت‌های حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی و بالاخره تلاش شبانه‌روزی کارمندان دفتر فرهنگ معلولین به اهداف پیش‌بینی شده، رسیدیم. به امید رضایت خداوند و خوشنودی روح آن مرحوم.
مدیریت بزرگداشت
پیشگفتار
تصویر شیوه‌ای برای شناخت شخصیت‌ها و افراد است. با تصویر می‌توان الگوهای اجتماعی را در ذهن و ضمیر نوجوانان و جوانان استحکام بخشید. امّا متأسفانه جامعه مذهبی ما کمتر به این شیوه اهتمام و توجه دارد و آلبوم‌های اندکی از چهره‌های مذهبی منتشر شده است. در صورتی که عکاسی به عنوان یکی از اختراعات بزرگ انسان از قرن نوزدهم میلادی مطرح و به تدریج توسعه یافت و کامل شد. واژه فوتوگرافی(عکاسی) اولین بار توسط سرجان هرشل در مارس 1839م در بریتانیا مطرح شد.
پیشینه تصویربرداری از طریق تابش نور را به ابن هیثم (354-430ق) فیزیکدان، منجم و نورشناس مسلمان برمی‌گردانند. اما عکاسی به صورتی که امروزه ما می‌شناسیم در قرن نوزدهم میلادی توسط لوئی داگر در فرانسه و فاکس تالبوت در انگلستان ابداع شد. و در دوره محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار به ایران وارد شد. ملکه ویکتوریا و تزار نیکلای اول هر یک دستگاه عکاسی برای محمد شاه به رسم هدیه فرستاده بودند. امّا کسی در ایران راه‌اندازی آنها را نمی‌دانست تا اینکه فرستاده‌ای از روس در سال 1258ق و از فرانسه در 1260ق دستگاه‌ها را به کار انداخته و عکس‌هایی از محمد شاه، ولیعهدش ناصرالدین شاه و خواهرش عزت الدوله گرفتند. با افتتاح مدرسه دارالفنون، استودیوی عکاسی هم دایر شد و گروه شیمی، متصدی آموزش عکاسی در سال‌های 1276-1277 شد. ابتدا به عکاسی، «عمل عکس» می‌گفتند و به این نام مشهور شده بود، اما کم کم شغل عکاس باشی رواج یافت. چون دربار با دعوت متخصصان از خارج، آموزش این حرفه را ترویج می‌کرد. به هر حال عکاسی در یک قرن و نیم اخیر تحولات بسیار را در ایران پشت سرگذاشته است. اما تا مدت‌ها به اعیان و اشراف و درباری‌ها اختصاص داشت. به همین دلیل بسیاری از شخصیت‌های مردمی و مؤثر در تاریخ ایران، نام و نشانی در تاریخ ایران ندارند. این وضعیت در مورد معلولان بدتر است و به ندرت عکسی از نابینایی یا ناشنوایی یا دیگر افراد دارای معلولیت در کتاب‌ها یا موزه‌ها و آرشیوها هست به همین دلیل تاریخ معلولیت در ایران فاقد اطلاعات و اسناد تصویری و مکتوب است.
دفتر فرهنگ معلولین برای جبران گذشته و افزایش اسناد تاریخی معلولین به مقتضای شرایط ، فرصت را مغتنم دانسته و به جمع‌آوری و آرشیو و انتشار عکس می‌نماید. همایش مرحوم مجاب هم فرصت خوبی است تا تصاویر ایشان جمع‌آوری و در یک جلد منتشر گردد.
ممکن است این تصاویر امروزه عادی تلقی گردد ولی در سده‌های آتی، هر یک از این تصاویر، ارزش فوق‌العاده فرهنگی، تاریخی و حتی مادی خواهد داشت. مهم‌تر اینکه گویای نکات فراوان در تاریخ معلولیت و معلولان ایران خواهد بود. پژوهشگران در دهه‌ها و قرون آینده می‌توانند از طریق این تصاویر به مطالعه و پژوهش مسائل معلولیتی ایران بپردازند.
درست است، به دلیل فقدان دستگاه برتر یا نداشتن تبحر کافی در عکاسی برخی از تصاویر مطلوبیت لازم را ندارد ولی این تصاویر در شرایطی که کمتر عکسی از معلولین هست، می‌تواند راهگشا باشد. مهم‌ترین ویژگی این تصاویر این است که گویای کارآیی و توانایی‌های افراد دارای معلولیت است. دویست سال آینده ممکن است به بچه‌ها گفته شود نابینایی بود به نام آقای مجاب که از سیزده سالگی منبر می‌رفت و مردم را راهنمایی می‌کرد و هم تحصیل می‌نمود و هم هزینه خانواده‌اش را تأمین می‌کرد، شاید کسی باور نکند. اما وقتی اسنادی مثل این تصاویر را در معرض دید و مشاهده آنان قرار دهیم، پذیرش این مطالب آسان‌تر می‌گردد. از این‌رو تصاویر ارزش اثباتی در تاریخ معلولین خواهد داشت.
تهیه این عکس‌ها بدون تلاش‌های فرزند مرحوم مجاب، یعنی دوست فرهیخته آقای سید ناصر مجاب و داماد آن مرحوم، جناب دکتر سید علی صدرالسادات و سایر اعضای خانواده و نوه‌های ایشان و فامیل و بستگان سببی و نَسبی ممکن نبود، همین جا لازم است از زحمات این عزیزان تشکر نماییم. همچنین لازم است از همه کسانی که اسنادی مثل تصویر از مرحوم مجاب یا دیگر شخصیت‌های دارای معلولیت در اختیار دارند، جامعه و تاریخ را بی‌نصیب نگذارند و نسخه‌ای از آنها را برای این دفتر بفرستند. مسلماً این اسناد به نام مالک منتشر می‌گردد. در پایان از همه افرادی که ما را در آماده‌سازی این اسناد یاری کردند تشکر می‌نمایم. (علی نوری)
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.