“بنت خدای وردی” خانم بدون دست ولی مؤلف و پژوهشگر

بنت خدای وردی
خانم بدون دست ولی مؤلف و پژوهشگر
از سده هفتم قمری

محمد نوری

خانمی در ۶۲۴ق در اسکندریه متولد شد. دست و بازو نداشت. نامش بنت خدای‌وردی بود. مرحوم عبدالحسین زرین‌کوب مورخ خوشنام و چیره دست معاصر نوشته از نامش می‌توان حدس زد تبار ایرانی داشته است (کارنامه اسلام، ص۱۳۲). البته می‌توان حدس زد خانواده او از جنوب ایران با کشتی به اسکندریه مصر رفته و در آنجا سکونت داشته‌اند.
زرین‌کوب نکته مهم دیگری نوشته است و او را با هلن کلر مقایسه کرده است. کلر زنی آمریکایی (متولد ۱۸۸۰- درگذشت ۱۹۶۸م)، نابینا و ناشنوا ولی دارای تألیفات و مراتب علمی است. او از افتخارات جامعه معلولین است زیرا به رغم ناشنوایی و نابینایی یعنی دو فقدان دو حس اساسی و مهم توانست به مدارج عالی علمی و نویسندگی برسد. (دانشنامه ناشنوایان، محمد نوری، ج۳، ص ۱۰۱۲-۱۰۱۶).
زرین‌کوب می‌نویسد بنت خدای‌وردی چند سده زودتر از هلن کلر به مدارج علمی و تألیف آثار دست یافت و موفقیت‌های بی‌نظیری در آن دوره کسب کرد.
خانم خدای‌وردی دست و بازو نداشت، ولی قلم را با پا می‌گرفت و به خوبی می‌نوشت و در کسب علم اهتمام داشت و به مدارج علمی برسد (کارنامه اسلام، عبدالحسین زرین‌کوب، تهران، امیرکبیر، ۱۳۴۸، ص۱۳۲).
نکته مهم این است که ایرانیان و مسلمانان، شخصیت‌های نخبه ولی دارای معلولیت خود را به جهان معرفی نکرده‌اند. ولی کشورهای اروپا و آمریکایی، معلولین نخبه خودشان را به روش‌های مختلف به جهان معرفی کرده و برای دیگر کشورها الگوسازی و فرهنگ سازی کرده‌اند. درباره آنها کتاب های متعدد، مقالات متنوع، فیلم، آلبوم عکس در سطح وسیع و به زبان‌های مختلف منتشر کرده‌اند. از این‌رو وقتی معاون سازمان بهزیستی در جشنواره خودباوری در سال ۹۴ می‌خواست یک شخصیت موفق در جامعه معلولین را مثال بزند، گفت باید مثل هلن کلر کوشا و سخت‌کوش باشیم. من یادداشت اعتراضی نوشتم و به او گفتم ده‌ها شخصیت مهم‌تر و مؤثرتر از هلن کلر در ایران بوده و الان هستند و شما که مسئول سازمان به این مهمی هستید انتظار هست دقیق‌تر سخن بگویید. امّا خود معلولین اگر در نوشته‌ها، در چت‌ها و در یادداشت‌ها ۱/۰ موفقیت‌های معلولین نخبه بومی و خودی گفته شود قطعاً به توسعه و پیشرفت آنها می‌انجامد.
اگر همین یادداشت که در معرفی خانم خدای‌وردی است را در جاهای مختلف رفرنس بدهید و نقل کنید چند سال بعد ایشان مثل هلن کلر خواهد شد.