وقف چیست؟

وقف چیست؟

علی نوری

از اکثر مردم بپرسیم از وقف چه می‌دانید یا بگوییم وقف چیست؟ خواهند گفت وقف اموالی است که ثروتمندان برای دیگران اختصاص می‌دهند و معمولاً بعد از چند سال یا بعد از ده‌ها سال، کسانی تصرف شخصی کرده و به نام خودشان می‌نمایند. یا عده‌ای موقوفات را اموال مُرده و بی‌خاصیت می‌دانند که توسط مردمی که به آخر عمرشان رسیده‌اند برای دیگران اختصاص می‌یابد.
این‌گونه تلقی‌ها از وقف نشانگر عملکرد آن در ایران است. با اینکه هدف اسلام از ایجاد وقف تأسیس سازمان اقتصادی کارآمد برای تأمین نیازمندی‌های مردم بوده است. لذا همه معصومین(ع) و فقها وقف را اینگونه تعریف کرده‌اند: حبس الاصل و تسبیل المنافع. یعنی وقف اموالی است که باید اصل آن ثابت و دست نخورده باقی بماند ولی سود دهی آن متناسب با شرایط و زیرنظر کارشناسان خبره افزایش یافته و به امور تعیین شده اختصاص پیدا کند.
پس از اینکه دانستیم وقف چیست به سراغ موقوفات می‌رویم اگر نخلستان‌ها، چاه‌ها و قنواتی که حضرت علی(ع) ایجاد و وقف کرد الآن می‌بود، سرمایه عظیمی در خدمت نیازمندان بود ولی حتی یک متر از آن باقی نمانده است.
شاهان صفوی تقریبا دو سوم اصفهان را وقف کردند اگر اصل این اموال باقی مانده بود و دیگران تصرف نکرده بودند، الان با منافع آنها می‌توانستیم تمامی نیازمندان ایران را پوشش دهیم.
اگر اموالی که برای نابینایان و معلولان وقف شده است تجمیع شود، حتماً هر ماه به هر یک از آنان در ایران مبلغ قابل توجهی می‌رسد.
و بالاخره اگر آقای عبدالله معطری بنیان‌گذار آموزش و پرورش نابینایان در شیراز اموالش را بهتر و مطابق ضوابط وقف کرده بود، حداقل تمامی نابینایان شیراز سامان یافته و تمامی نیازهای آنان مرتفع می‌شد.
اگر می‌گویند نه، به مقدار اموالی که ایشان وقف کرده و در اینترنت خبر آن آمده مراجعه کنید و با یک حساب سرانگشتی خواهید دید همین‌طور است.
اما چرا قرن‌ها است همواره در وقف راه اشتباه می‌رویم و چرا کشورهای اروپا توانستند موقوفات را تبدیل به شرکت بنز و فولکس واگن و کارخانه‌های عظیم کنند و از درآمد این کارخانه‌ها و شرکت‌های بسیار عظیم تمامی نیازهای افراد را تأمین کنند ولی ما که در شریعت‌مان تعریف خوبی از وقف وارد شده، نمی‌توانیم از وقف استفاده مطلوب کنیم؟

خبری از آقای عبدالله معطری
نابینای شیرازی ۵۰۰ هزار دلار وقف نابینایان کرد.
خبرگزاری فارس: یکصد و شانزدهمین وقف سال جاری استان فارس توسط یک نابینا با نیت کمک به نابینایان به ثبت رسید.
به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز به نقل از روابط عمومی اداره کل اوقاف و امور خیریه فارس، این وقف توسط یکی از نابینایان شیرازی به نام عبدالله معطری فرزند حبیب‌الله با حضور در اداره کل اوقاف و امور خیریه فارس با وقف با هدف تأمین نیازهای نابینایان به ثبت رسید.
این وقف یکصد و شانزدهمین وقف استان فارس در سال جاری است که توسط معطری شامل ۵۰۰ هزار دلار پول نقد که به صورت سپرده برابر گواهی دایره ارزی بانک ملی شعبه کوثر شیراز است که سود حاصله از این حساب تا ابد برای نابینایان مستحق و مستمند با اولویت و تقدم افراد اناث مقیم شهر شیراز سپس استان فارس و در مراحل بعدی در صورت موجودی در سطح ایران اسلامی وقف شد.
در نیت این واقف سود حاصله از این سپرده پس از کسر، مخارج ضروری حفظ عین و منافع موقوفه و حق‌التولیه ماهانه برای هریک از نابینایان مبلغی معادل سه کیلو گوشت گوسفند به افراد نابینا با این اوصاف تعلق می‌گیرد.
شناسایی نابینایان محروم طبق وقف‌نامه به گواهی تشخیص مرکز چشم پزشکی محل است.
معطری در وقف‌نامه قید کرده است در صورتی که هدایایی در قرعه‌کشی حساب قرض‌الحسنه شماره حساب وقف شده تعلق گیرد واریز سود سپرده حساب و در راستای اجرای نیت واقف هزینه می‌شود.
این واقف نابینا خود نیز تولیت موقوفه را تا زمانی که در قید حیات است متقبل شده و پس از وفات تولیت را به وکیل خود بهرام فاضلی ساکن شیراز در وقف‌نامه سپرده است.
این وقف‌نامه در بیست و نهم بهمن ماه سال ۱۳۹۱ در اداره کل اوقاف و امور خیریه فارس به ثبت رسید.
منبع: خبرگزاری فارس ـ اول اسفند۱۳۹۱