طرح آموزشگاه غیرانتفاعی خط بریل

طرح آموزشگاه غیرانتفاعی خط بریل

دفتر فرهنگ معلولین

روز چهارشنبه ۵ شهريور ماه يك هيئت از مؤسسه نابینایان رودكي تهران مهمان دفتر فرهنگ معلولين بودند و از ساعت ۱۱ تا ظهر جلسه سنگيني با آنان داشتيم.
مؤسسه رودكي قديمي‌ترين و اولين مركزي است كه به شيوه علمي توسط دولت در سال ۱۳۴۴ تأسيس شد. حدود نيم قرن سابقه فعاليت براي نابينايان دارد و حدود چهل هزار ساعت كتاب گويا كرده و آثار فراواني هم بريل نموده است. البته گرايش ديني ندارد و آثاري كه در دفتر فرهنگ معلولين (قم) گويا شده در دستور كار آنها نبوده و نيست. دفتر قبل از شروع هر پروژه با رودكي هماهنگي دارد كه كار تكراي نشود. آقايان عباسي و مشايخي از نخبه‌هاي فكري رودكي هستند كه روز چهارشنبه آمدند. بسيار نسبت به جنابعالي علاقه داشتند و ابراز صميميت مي‌نمودند.
كارهاي فراواني را تصميم‌گيري كرديم. از بين آنها دو پروژه بسيار مهم و اساسي و زير بنايي است. يكي پروژه «تدوين قواعد رسم المصحف بريل» و دوم «تأسيس مدرسه نابينايان» به نام جابر يا هر اسم ديگر. نوشته حاضر درباره تأسيس مدرسه و انعكاس ديدگاههاي آقايان است.
ضرورت
آقاي عباسي درباره ضرورت، راه اندازي يك مركز آموزشي براي نابينايان مي‌گفت: در سفر اخير به استامبول و كنفرانس قرآن به خط بريل، از چند كشور آفريقايي و آسيايي كساني كه آمده بودند. اينان اكثراً مرتبط به هم و با هم آشنا بودند. معلوم شد اينان در مدرسة النور هستند كه عربستان سعودي به عنوان يك مركز آموزشي براي نابينايان در كشورها راه اندازي كرده است.
افراد نابينا كه بسيار با استعداداند حداقل سه ماه در اين مدارس قرآن را ياد گرفته و جزء سي قرآن را حفظ مي‌شوند و به عنوان مبلغ ديني به روستاها و شهرها اعزام مي‌شوند. البته تا دوره‌هاي عالي براي نابيناها برنامه آموزشي دارند.
اگر در گذشته مسيحيت و كليسا با تأسيس مدارس در ايران و كشورهاي اسلامي نابيناها را جذب و پس از آموزش لازم به عنوان مبلغ به بيمارستان‌ها، دانشگاهها و ديگر مناطق اعزام مي‌كردند، امروزه اين وظيفه را وهابيت بر دوش دارد.
آموزش نابينايان و مشكلات
غير از اهداف تبليغاتي و سوء استفاده از نابينايان،‌ متأسفانه آموزش نابينايان به ويژه تعليم خط بريل در ايران، عراق و افغانستان وضعيت خوبي ندارد. مدارس استثنايي در ايران وظيفه تعليم و تربيت نابينايان را بر عهده دارند ولي اين وظيفه را به خوبي اجرا نكرده‌اند. بطوري كه امروزه آموزش بريل و كتاب گويا با مشكلات جدي مواجه است.
از طرف ديگر مدارس خصوصي و غير انتفاعي هم وجود ندارد تا مثل مدرسه‌هاي ابتدايي غير انتفاعي يا راهنمايي يا دبيرستانهاي غير انتفاعي هر كس نمي‌خواهد در مدارس دولتي درس بخواند به اين مدارس بيايد.
بنابراين كارشناسان خبره و كساني كه چند دهه از عمرشان را به تعليم و تربيت نابينايان پرداخته‌اند، بارها اعلام خطر كرده و گفته‌اند در آينده با مشكلات عديده مواجه خواهيم شد. در ميزگردي كه دو ماه گذشته با معلمين و معاون مدارس استثنايي استان قم داشتيم، اينان مي‌گفتند در مدراس پديده بريل هراسي فراگير است و نابيناها از آموختن خط بريل فرار مي‌كنند حتي تحصيل را ترك مي‌گويند. البته كارشناسان ديگر در نقد آنان گفتند آموزش و پرورش بريل ستيزي را ترويج كرده و اين اقدام موجب بريل هراسي شده است.
مراحل و فازبندي
راه اندازي مركز آموزشي جامع و كارآمد نياز به چند سال زمان دارد و بايد پله پله اجرا شود. زيرا سامان‌دهي و اصلاح وضعيت كنوني، نياز به برنامه ريزي و تمهيد مقدمات گسترده دارد و به آساني ميسر نمي‌شود. اما مي‌توان پله پله جلو رفت. گام نخست آموزش قرآن و متون ديني به نابينايان بر اساس خط بريل است. از اينرو نام اين مدرسه را آموزشگاه خط بريل گذاشتيم.
نخست هر كس علاقه داشت و ثبت نام كرد، حدود دو ماه به او خط بريل آموزش داده مي‌شود. سپس به تجويد، قرائت، حفظ و فهم قرآن مي‌پردازند. البته اين مركز كلاس‌هايي هم براي آموزش خط بريل براي كساني كه فقط مي‌خواهند خط بريل فرا بگيرند خواهد داشت و ظرف يك ماه بريل را آموزش مي‌دهد.
پس از موفقيت در اين مرحله، دوره ابتدايي، سپس دوره راهنمايي و دوره متوسطه راه اندازي شود. گرايش و رويكرد اين مدارس مذهبي است و هدف تربيت نسلي است كه بتوانند مبلغ خوبي در عين اينكه آموزگار خوبي باشند.
نيروي انساني مستعد
در يكصد سال اخير، آموزگاران و كلاً نيروهاي مستعد و مبتكر و كارآمد در ايران تربيت شده‌اند. هم اكنون آموزگاران فراواني وجود دارند كه به دلايل مختلف از نظام آموزشي دولتي حذف شده‌اند. اينان به راحتي جذب چنين سيستمي مي‌شوند.
مشكل عربستان سعودي اينست كه نيروي انساني كافي و مكفي براي اين جور كارها ندارد و با زحمت فراوان بايد استخدام كند ولي در ايران نيروهاي لايق فراوان هستند.
مسير توسعه
اين آموزشگاه در تهران تأسيس مي‌شود و در يك سال نخست دوره‌هاي آموزش بريل برگزار مي‌كند و پس از اتمام دوره مدرك مي‌دهد.
سال دوم از شهرهاي ديگر هم دانش‌آموز مي‌گيرد و يك ماه، شبانه روز در مدرسه حضور داشته و پس از فراگيري خط بريل بر مي‌گردند.
سال سوم از بين محصلين يك دوره آموزش عربي برگزار مي‌كند.
از سال چهارم از كشورهاي ديگر دانش‌آموز ثبت نام مي‌كند و شبانه روزي مي‌توانند حضور داشته باشند. دوره هم دو ماهه خواهد شد.
ممكن است مدرسه شعبه‌هايي در چند كشور داير كند يا مي‌توان مركزيت آن را كلاً به بيرون از ايران منتقل كرد.