ترجمه بیانیه فدراسیون جهانی ناشنوایان درباره استانداردسازی زبان های اشاره
ترجمه بیانیه فدراسیون جهانی ناشنوایان درباره استانداردسازی زبان های اشاره
۲۰ می ۲۰۱۴
بر پایه پیماننامه حقوق افراد دارای معلولیت در سازمان ملل متحد (CRPD )، ماده 21، دولتها موظف هستند که زبان اشاره را به رسمیت شناخته و استفاده از آن را تقویت کنند. معنای زبان اشاره در این پیماننامه، زبان اشاره‌ای است که ناشنوایان در جاهای مختلف دنیا استفاده میکنند.
بعضی محققان یا سازمانها در جاهای مختلف دنیا تلاش کرده و میکنند که زبانهای اشاره را استاندارد کنند. آنها فرهنگ لغات اشاره منتشر میکنند و در آن برای هر مفهوم تنها یک اشاره را استاندارد معرفی میکنند و گونههای دیگر اشاره برای آن مفهوم را نادیده میگیرند. این برخورد، برخورد نادرستی است. زیرا به این ترتیب گونههای مختلفی که به طور طبیعی در جوامع ناشنوا شکل گرفته است، در این فرهنگ لغات منعکس نخواهد شد. اگر این فرهنگ لغات به عنوان منبعی برای آموزش زبان اشاره استفاده شود، یا برای تربیت مترجمان از آن استفاده شود، یا منبعی برای ثبت و توصیف زبان اشاره در نظر گرفته شود، بسیار منبع ناقصی خواهد بود و بیان کننده واقعیت غنی و تنوع گونههای زبان اشاره در یک کشور نیست. حتی ممکن است تداوم چنین فعالیتی در استاندارد سازی زبان باعث بیگانه شدن یا محروم شدن جوامع ناشنوایان از حقوق زبانیشان شود.
بنابراین لازم است تأکید کنیم که زبانهای اشاره زبانهایی کامل و طبیعی هستند که ساختاری مستقل از زبانهای گفتاری دارند. مسلماً این زبانها به دلیل اینکه در کنار زبانهای گفتاری یک جامعه حضور دارند، تحت تأثیر زبانهای گفتاری پیرامون خود هستند ولی ساختارشان کاملاً متفاوت است.
بعضی افراد گمان میکنند که برای هر کلمه یا برای هر مفهوم باید تنها و تنها یک اشاره وجود داشته باشد که دیدگاه غلطی است. این دیدگاه هم از نظر زندگی روزمره زبانی و هم از دید علمی دیدگاه نادرستی است. باید توجه کنیم که در زبانهای گفتاری هم این طور نیست که تنها یک کلمه برای یک مفهوم وجود داشته باشد (مثلاً به کلمات پاک، تمیز، نظیف، پاکیزه در فارسی توجه کنید که همگی در کنار هم در زبان فارسی حضور دارند و استفاده میشوند).
زبانهای اشاره هم مانند زبانهای گفتاری دارای گونههای مختلف اجتماعی هستند (Lucas and Valli 1992 and Lucas, Bayley, and Valli 2001 ) به وجود آمدن این گونههای مختلف اجتماعی به عوامل زیر بستگی دارد:
– تنوع جغرافیایی (شهر یا استان یا منطقه زندگی یک گروه ناشنوا)
– سن (تفاوت زبانی جوانترها و پیرترها)
– تحصیلات (به میزان سطح سواد و تحصیلات افراد، زبانشان با هم متفاوت است)
– پیشینه خانوادگی (افرادی که در خانواده ناشنوا بزرگ شده‌اند با افرادی که والدین شنوا دارند، زبانشان متفاوت است)
– ارتباطات اجتماعی و میزان تماس با گروههای مختلف
– تفاوتهای نژادی و قومی
– تفاوت سبک زبان بسته به موقعیت (رسمی، غیر رسمی، دوستانه، ادبی، شاعرانه و…)
– واژههای هممعنی با بار معنایی متفاوت (روشهای مختلف بیان یک مفهوم)
همه زبانهای دنیا این ویژگی را دارا هستند که برای بیان یک مفهوم روشها یا کلمات مختلفی استفاده شوند. تنوع زبانی یک ویژگی طبیعی و مهم است که هم در زبانهای گفتاری و هم در زبانهای اشاره وجود دارد.
فدراسیون جهانی ناشنوایان درباره این موضوع بیانهای منتشر کرده است. این بیانیه را در این پیوند اینترنتی به زبان انگلیسی میتوانید مطالعه کنید:
http://wfdeaf.org/wp-content/uploads/2014/02/WFD-statement-sign-language-work.pdf
در این بیانیه تأکید شده است که کارها و فعالیتهای مرتبط با زبان اشاره لازم است که با دخالت و حضور گویشوران بومی و طبیعی زبان اشاره و اعضای فدراسیون جهانی ناشنوایان انجام شود. همچنین باید توجه داشته باشیم که پیماننامه حقوق افراد دارای معلولیت که در سازمان ملل متحد به تصویب رسید همه دولتها را ملزم کرده که اطمینان حاصل کنند که ناشنوایان در استفاده از زبان اشاره آزادی عمل داشته باشند. فدراسیون جهانی ناشنوایان معتقد است که کارهای آموزشی و پژوهشی بر روی زبانهای اشاره باید منعکس کننده اشارات مختلف طبیعی باشد که در جوامع گوناگون ناشنوایان مورد استفاده افراد قرار میگیرد. بنابراین فرهنگ لغاتی که برای زبان اشاره تهیه میشود باید دربرگیرنده اشارههای مختلف برای یک مفهوم باشد که در نقاط مختلف یک کشور وجود دارد.
درست نیست که تنها یک اشاره از میان چندین گونه انتخاب شود و تنها همان یکی را در فرهنگ لغات ثبت کنند. بنابراین فدراسیون جهانی ناشنوایان هیچ فعالیت استانداردسازی مرتبط با زبانهای اشاره را حمایت نمیکند، بلکه فعالیتهای زبانشناسانهای را حمایت میکند که در آنها ثبت و توصیف زبانهای اشاره به طور دقیق و کامل نشاندهنده زبان طبیعی ناشنوایان باشد.
استانداردسازی زبان شامل فعالیتهای مختلفی است که همگی از نظر فدراسیون نادرست تلقی میشوند. بعضی از این فعالیتهای نادرست شامل موارد زیر است:
– زبان اشاره قدیمی را “ناصحیح” خواندن و زبان اشاره دیگری را جایگزین آن کردن
– یکی کردن گونههای مختلف زبان به صورت یک زبان اشاره واحد
– حذف کردن اشارات خارجی از زبان اشاره
هیچ کدام از این فعالیتها مورد حمایت فدراسیون جهانی ناشنوایان نیست.
توضیح مترجم: از دیگر فعالیتهای نادرستی که در ایران در استانداردسازی زبان اشاره انجام شده، تحمیل دستور زبان فارسی به زبان اشاره است. به این ترتیب که دستور طبیعی زبان اشاره را “نادرست” تلقی کرده و سعی کردهاند دستور فارسی را جایگزین کنند که نتیجه آن بیگانه شدن ناشنوایان با این روش ارتباطی ناقص است. در دستور زبان اشاره حالات صورت (ابرو، دهان و لبها و…) اهمیت بسیاری دارد و با حذف آنها از زبان اشاره، درصد بالایی از ارتباط زبانی مختل خواهد شد.
برگرفته از وب سایت www.wfdeaf.org
منبع: سارا سیاوشی، سایت جوانان ناشنوای پیشتاز ایران، 20 خرداد 1393
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.