گزارش اولین کنگره توانبخشی مبتنی بر جامعه
مقدمه
در تابستان ۱۳۷۱ طرح آزمایشی توانبخشی مبتنی بر جامعه در استان سمنان شروع شد. با توجه به دستاوردهای حاصل شده در سال ۱۳۷۴ برنامهCBR در شش استان کشور با آموزش پزشکان، کارشناسان، کاردانان و بهورزان شبکه بهداشت توسعه یافت. سرانجام در سال ۱۳۸۰ برنامهCBR به صورت ملی در تمام استانهای کشور، حداقل در سطح یکی از شهرستانها به اجرا در آمد و تاکنون در پایان سال ۹۲ در حدود۸۰ درصد جمعیت مناطق روستایی کشور تحت پوشش این برنامه قرار گرفته است.
ضرورت برگزاری کنگره
این کنگره به منظور تحقق اهداف جدید CBR(به سوی توسعه فراگیر مبتنی بر جامعه) که در قالب ماتریس CBR توسط WHO به عنوان سند دورنمای ده ساله CBR منتشر شد، برگزار گردید. این سند به صورت مجموعه هفت جلدی راهنمای CBR با مقدمه ریاست محترم سازمان، جناب آقای دکتر همایون هاشمی، ترجمه شد و پس از تکثیر در اختیار مجریان برنامه در استانها و کلیه حوزههای ستادی سازمان و همچنین شرکای کاری برون سازمانی و دانشگاهها قرار گرفت.
اهداف کنگره
تبیین مفهوم “توسعه فراگیر مبتنی بر جامعه” در سطح کشور
تبیین نقش و جایگاه برنامه CBR به عنوان الگوی کارآمد برای تحقق توسعه فراگیر در سطح کشور
آسیب شناسی و بررسی چالشها و فرصتهای توسعه برنامه CBR
بسترسازی برای تدوین راهبردها، سیاستها و برنامههای مربوط به معرفی CBR کشور به اساتید و صاحبنظران کشورهای مدعو و ارسال به مجامع و نهادهای منطقهای و جهانی
تبادل دیدگاهها، تجارب عملی و اجرایی نخبگان، اساتید، صاحب نظران، برنامه ریزان و کارشناسان برنامه CBR کشور
شناخت و بررسی تجارب موفق کارشناسان و تسهیلگران فعال در عرصه CBR کشور
ارکان کنگره
رئیس کنگره: دکتر سخنگویی
دبیر علمی: دکتر کیوان دواتگران
دبیر اجرایی: دکتر منصور اله وردی
دبیر اجرایی استان مازندران: دکتر سعید آرام
اعضای کمیته علمی: دکتر یحیی سخنگویی، دکتر محمد کمالی، دکتر مجید میرخانی، دکتر اصغر مکارم، احمد فتوحی، دکتر کیوان دواتگران، دکتر حسین نحوی نژاد، رامین رضایی
رئیس دبیرخانه علمی: محسن ایروانی
اعضای دبیرخانه علمی: محمدرضا اسدی، علی مشیری رودسری، حمداله خواجه حسینی
محورهای کنگره
توانمندسازی افراد معلول، خانواده ها و جامعه از طریق برنامهCBR
فراگیرسازی جامعه و توسعه دسترسی
شبکه سازی انجمنهای غیردولتی فعال در برنامهCBR
مدعوین
مسئولان دفتر نمایندگی WHO و UNHCR
نمایندگان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش استثنایی، سازمان شهرداریها و دهیاریها
اساتید دانشگاه و پیشکسوتان CBR
نمایندگان NGOها
نمایندگان حوزهای اجتماعی، پیشگیری، پشتیبانی، مرکز توسعه و تحول، مرکز مشارکتهای مردمی، دبیرخانه شورای سالمندان، دبیرخانه مناسب سازی
معاونین توانبخشی و دو کارشناس CBR از ۳۱ استان
مهمانان ویژه
«ریحان مامی نووا» مشاور وزیر کار و رفاه اجتماعی تاجیکستان
«می هو یوشیدا» مسئول سازمان اجتماعی مردمنهاد نیکو از کشور ژاپن
رئوس برنامه های کنگره
سخنرانی: شامل چهار سخنرانی توسط اساتید علمی و دانشگاهی
ارایه مقاله: شامل ۱۴ مقاله پژوهشی و مروری از ۲۹ مقاله ارسالی به دبیرخانه علمی
پانل: با عنوان آینده پژوهی در CBR ایران با حضور شش نفر از اساتید دانشگاه و مدیران سازمان
کارگاههای آموزشی: شامل چهار کارگاه چهار ساعته همزمان
تجلیل: اساتید، پیشکسوتان و برگزیدگان کنگره
عناوین مقالات
CBR در تاجیکستان ـ دکتر ریحان مامی نوا (از تاجیکستان)
ماتریس CBR ـ می هو یوشیدا (از ژاپن)
نقش قوانین حمایتی در فراگیرسازی جامعه برای معلولان – حمداله خواجه حسینی، شبنم جهانشاد
طرح ارائه خدمات مراقبتی و توانبخشی توسط مراقبین آموزش دیده در منزل، رویکردی در مسیر اهدافCBR ـ رامین رضایی
توانمندسازی بیماران روانی مزمن و خانواده آنها ـ دکتر فریده رجبی
اثربخشی آموزش فرد دارای ناتوانی و خانواده وی در طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه بر عملکرد جسمی افراد معلول جسمی ـ حرکتی (۶۰ ـ ۱۵ سال) شهرستان ماهشهر در سال ۱۳۹۱ ـ غلامرضا صدیق راد، سید غلامعلی جعفری، شراره حیدری کاهکش، مریم قربانی
آشنایی با شبکه سازی و معرفی شبکههای توانبخشی مبتنی بر جامعه در جهان ـ علی مشیری رودسری، دکتر یحیی سخنگویی
بررسی تاثیر شبکه سازی سازمانهای غیردولتی بر عملکرد دولت و جامعه ـ بنفشه گوجانی
تاثیر آموزش مفاهیم توان بخشی مبتنی برجامعه در تغییر نگرش بهورزان در دو شهرستان تحت پوشش و غیرتحت پوشش طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه در سال ۸۴ ـ اعظم السادات نوربخش
طرح ارائه خدمات توانبخشی مبتنی بر جامعه به پناهندگان افغانی مقیم کشور ـ محمدرضا اسدی
فراگیرسازی اقتصادی در انجمنهای تسهیلگری استان فارس (ECONOMIC INCLUSION) ـ طاهره قهرمان ایزدی
توسعه فراگیر و کودکان دارای معلولیت ـ مهین رئیس دانا
اهمیت مهارت های فردی و اجتماعی در توانمندسازی معلولان ـ فاطمه رزاقی
اثربخشی خدمات CBRبر مشارکت اجتماعی افراد معلول در استان خراسان جنوبی ـ سودابه خسروی
پانل
با عنوان آینده پژوهی در CBR ایران با حضور با حضور دکتر یحیی سخنگویی، دکتر محمد کمالی، دکتر مجید میرخانی، دکتر کیوان دواتگران، دکتر حسین نحوی نژاد، دکتر مهرداد احترامی
در حدود ۵/۱ ساعت سخنرانی اساتید و پاسخ به پرسش های حضار
برنامه های جانبی کنگره
۱ ـ نمایشگاه عکس، پوستر و طرح های ابتکاری
۲ ـ برگزاری کارگاه های آموزشی
۳ ـ انتشارات
کتابچه توانبخشی مبتنی بر جامعه به دو زبان فارسی و انگلیسی
کتاب مقالات برگزیده
طرح های ابتکاری برگزیده
رتبه اول : طرح مدیریت توزیع منابع مالی از استان کرمان
رتبه دوم : طرح خودگردانی صندوق ـهای روستایی معلولان از استان خراسان جنوبی
رتبه سوم : طرح تعاونی اشتغال انجمنهای غیردولتی تسهیلگران مرودشت از استان فارس
—————————————————————
سخنرانی دکتر حبیب الله مسعودی فرید
موضوع: فراگیرسازی معلولین، با تمرکز بر کودکان و نوجوانان دارای معلولیت
در حال حاضر توجه اندک و منابع محدودی به نوجوانان به ویژه نوجوانان معلول تعلق میگیرد.
جمعیت ۲۴ ـ۱۰ سال جهان ۱/۸ میلیارد نفراست (۲۵%جمعیت جهان).۹۰% آنها در کشورهای با درآمد پایین یا متوسط هستند و در آنجا نوجوانان درصد بیشتری از جمعیت را شامل میشوند.
در کشورهای کمتر توسعه یافته یک سوم جمعیت آنها را نوجوانان تشکیل میدهند. در این کشورها عدم دسترسی به آموزش و اشتغال، میتواند منجر به بحرانها و شورشهای اجتماعی شود.
سلامت نوجوانان طی ۵۰ سال گذشته، به مراتب کمتر از کودکان کوچکتر از آنها، ارتقا یافته است (مطالعه طولی در ۵۰ کشور، مرگ و میر کودکان بیش از ۸۰% کاهش داشته، اما مرگ و میر نوجوانان با کاهش اندکی همراه بوده است).
۱۵ درصد بار بیماریها در سطح جهانی مربوط به DALYs(Disability Adjusted Life Years) است.
نرخ مرگ و میر در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط، چهار برابر بیشتر از کشورهای با درآمد بالا است.
چند مسئله مهم در مورد نوجوانان دارای معلولیت:
نیمرخ وضعیت اقتصادی اجتماعی آنها
نرخ دقیق مرگ و میر و بیماری در آنها
وضعیت سلامت و تغذیهای آنها
وضعیت آموزش
بهداشت باروری
در معرض خشونت بودن
نحوه استفاده از رسانه ها و فناوریهای ارتباطی
وضعیت سلامت روان آنها
پنج راهکار ارایه شده در این گزارش برای خاتمه دادن چرخه فقر در نوجوانان:
بهبود جمع آوری داده ها
سرمایه گذاری در آموزش و مهارت آموزی: (برابری جنسیتی، سلامت کودکان، سلامت مادران)
نهادینه سازی مکانیسم های مشارکت جوانان: شهروندی، مهارتهای زندگی، کار تیمی
ایجاد محیطهای حمایتی برای حقوق کودکان و نوجوانان
پرداختن به فقر و نابرابری در نوجوانان
اصول فراگیرسازی:
آگاهی از معلولیت و پیامدهای آن، اولین گام مهم برای فراگیر شدن برنامه های توسعه است.
دسترسی جامع تضمین می کند که موانع فیزیکی ، ارتباطی، سیاسی و نگرشی شناسایی و رفع می شوند.
رویکرد دوسویه اقدامات خاص برای افراد دارای معلولیت را که در ارتباط با فراگیر سازی آنان در جریان عادی زندگی است، شناسایی می کند.
راهکار:
۱ ـ بهره وری بخش مربوط به خود را افزایش دهیم.
۲ ـ نظام خدمت رسانی خود را به عنوان یکی از مؤلفه های مؤثر برسلامت معلولین بدانیم و تلاش نماید که فراگیرسازی را در سیاست ها و برنامه های سازمانی خود اجرا کنیم.
۳ ـ با ایجاد شواهد و مستندات و حمایت طلبی، سایر بخشها را برای توجه به سلامت و پاسخگویی به پیامدهای تصمیم گیری های آنها بر روی فراگیرسازی و توانمندسازی کودکان و نوجوانان دارای معلولیت، متقاعد و همراه نماییم.
۴ ـ ما باید برای استقرار رویکرد فراگیرسازی، برنامه ریزی کنیم و اجرای آن را پایش و ارزشیابی نماییم.
نکته پایانی اینکه، رویکرد فراگیرسازی معلولین بر اساس ارزشهای بنیادین حقوق انسانی و عدالت پایه گذاری شده است.
—————————————————————
سخنرانی دکتر محمد علی محمدی
موضوع: آینده پژوهی در توانبخشی
¡ تغییرات با آهنگی پرشتاب رخ میدهند. تمایل روزافزون به جهانیشدن، تغییرات فناوری و به دنبال آن تغییر در دیگر جنبههای زندگی، افزایش روزافزون وابستگی متقابل کشورها و ملل، تمرکززدایی جوامع و نهادهای موجود که به دلیل گسترش فناوری اطلاعات، شتاب بیشتری یافته است.
مراتب سیبرنتیک:
¡ پارسونز با الهام گرفتن از نظریه سیبرنتیک میگوید نظام کنش، مثل هر سیستم فعالی چه جاندار و چه بیجهان محل گردش بیوقفة انرژی و اطلاعات است. همه اجزای یک نظام از لحاظ ذخیره اطلاعات و انرژی برابر نیستند بعضیها بیشتر انرژی در اختیار دارند بعضی دیگر ذخیره اطلاعاتشان بیشتر است. آنهایی که انرژی کمتری دارند از اطلاعات بیشتری برخوردارند و بالعکس، به موجب یک اصل بنیادی سیبرنتیک، اجزایی که از لحاظ اطلاعات غنیترند بر اجزایی که انرژیشان بیشتر است نظارت (کنترل) اعمال میکنند نتیجه این میشود که در هر نظام کنش یک سری نظارتهای پی در پی و تجمعی و با نظم سلسله مراتبی برقرار است. اجزای پرانرژیتر در پائین سلسله مراتب جا دارند و آنجا نقش عاملهای وضعی کنش را ایفا میکنند؛ اجزای پر اطلاعاتتر در بالای سلسله مراتب جا دارند و نقش عاملهای نظارت کنندة کنش را ایفا میکنند. پارسونز این اصل سیبرنتیکی را در همه نظامهای کنش معتبر میداند.
همبستگی سایبرنتیک:
چهار نظام فرعی کنش را در نظر بگیرید. مراتب سیبرنتیک از این قرار است که:
¡ نظام فرعی ارگانیسم زیستی از لحاظ انرژی غنیترین و از لحاظ اطلاعات فقیرترین است. پس از آن نظام شخصیتی، و در مرتبه بالاتر نظام اجتماعی و در رأس سلسله مراتب نظام فرعی فرهنگ جا دارد که غنیترین آنها از لحاظ اطلاعات و فقیرترین آنها از لحاظ انرژی است. میان این چهار نظام فرعی سلسله مراتبی از نظارت اعمال میشود که جهت آن در جدول با فلش نشان داده شده است.
چرخه سایبرنتیکی:
¡ بنابراین، بر اساس نظریه سایبرنتیک پارسونز، همبستگی اجتماعی در یک جامعه بر اساس نظام کنش، زمانی به وجود میآید که دولت بتواند در یک چرخه سایبرنتیکی، انرژی، عشق و عاطفه از نهادهای پایین دستی بگیرد و به آنها اطلاعات و یا توانمندی بدهد. یعنی چرخه مدیریتی گردش عواطف و احساسات و قدرت بین حاکمیت و مردم از طریق دادن و یا توزیع قدرت و اخذ و انباشت عواطف و اعتماد اجتماعی که منجر به همبستگی می شود.
سلامت اجتماعی:
¡ منظور از سلامت اجتماعی آن بعد از رفاه well ـbeing هر فرد است که مربوط است به این که او چگونه با سایر افراد جامعه ارتباط برقرار می کند یا کنار می آید، دیگران چگونه با او برخورد می کنند، یا واکنش نشان می دهند و تعامل او با نهادهای اجتماعی و رویه ها و اخلاق جمعی چگونه است.
شاخص های مهم سلامت اجتماعی:
¡ مشارکت فعال در زندگی اجتماعی و پذیرش مسئولیت
¡ شناخت حقوق و وظایف خود به عنوان یک شهروند
¡ شناخت حقوق و وظایف دیگران و احترام به حقوق آنان
¡ برخورداری از رفاه اجتماعی
¡ درک اهمیت محیط زیست و تلاش در راه حفظ آن
¡ شناخت فرهنگ و ارزشهای اجتماعی
¡ پرهیز از خشونت و داشتن شکیبایی و مدارا با دیگران
ضابطهها:
¡ علائم و مظاهر بیماری مانند درد و ناراحتی
¡ موقعیت و شرایط بدن از نظر توانایی، عملکردها و کارکردها مانند معلولیت ها و قابلیت تحرک
¡ فعالیت های مرتبط با نقش اجتماعی، مانند خانواده، محیط
¡ عملکرد کلی در جامعه: روابط اجتماعی، تفریحات و فراغت
¡ قدرتهای شناختی: ادراک، شناخت های عمومی و اختصاصی
—————————————————————
دکتر مهرداد احترامی
موضوع: آینده پژوهی و توانبخشی مبتنی برجامعه
چه چیزهایی در تعیین آینده مؤثرند؟
علوم، تکنولوژی، باور مردم، رفتار مردم، خلاقیت افراد و برابری برای بروز خلاقیت و نوآوری، پدیده های طبیعی، مدیریت سیاسی، تفسیر از وضعیت مطلوب، روش ایجاد تغییر و تعامل این عوامل
فرضهای آینده پژوهان:
ما در میان یک تغییر تاریخی قرار داریم. زمان جاری دقیقا بخشی از تاریخ معمولی نیست.
دورنماهای چندگانه، قلب مطالعات آیندهپژوهی است شامل، تفکر غیرسنتی، بحرانهای درونی و مقایسههای بین فرهنگی
وجود آلترناتیوهای متعدد. آینده پژوهان خود را رها از ارزش نمیبینند، اما به جای آن از احتمالات متعدد آگاه هستند.
آیندگان مشارکت جو. آینده پژوهان عموما نقش خود را به عنوان آزادی بخش آینده برای هر فرد میدانند و مالکیت عمومی را بر آینده خلق میکنند. این جهان بینی است که حقیقت است.
آینده پژوهی چیست؟
آینده پژوهی(آینده شناسی یا آینده گرایی) مطالعه موارد ممکن، محتمل و ترجیح داده شده است و جهان بینی و افسانه های زیرین آنها
شک وجوددارد که این موضوع علم است یا هنر
به طور کلی، این موضوع میتواند به عنوان شاخهای از علوم اجتماعی محسوب شود که موازی با حوزهی تاریخ است.
پنج موضوع ارتقاء سلامت:
دستیابی به سلامتی
گسترش محیط هدایتگر به سوی سلامتی
تقویت شبکه های اجتماعی و حمایتهای اجتماعی و راهبردهای مناسب کنار آمدن با مشکلات کلیدی است
ارتقاء و افزایش رفتار مثبت سلامتی
افزایش دانش و توزیع اطلاعات مرتبط با سلامت
برخی موضوعات مشخص آینده پژوهی در CBR:
نیازهای آتی، حقوق آتی، مدیریت آتی، پیشگیری برای شرایط آتی، نقش آموزش های شبه رسمی در آینده، حیطه مساعدت های شخصی در آینده و توانمندسازی در آینده
—————————————————————
سخنرانی دکتر کیوان دواتگران
موضوع: توانبخشی مبتنی بر جامعه در ایران
تاریخچه اجرای برنامه CBR در ایران:
در تابستان ۱۳۷۱ طرح آزمایشی توانبخشی مبتنی بر جامعه در استان سمنان شروع شد. با توجه به دستاوردهای حاصل شده در سال ۱۳۷۴ برنامهCBR در ۶ استان کشور با آموزش پزشکان، کارشناسان، کاردانان و بهورزان توسعه یافت. سرانجام در سال ۱۳۸۰ برنامهCBR به صورت ملی در تمام استان های کشور، حداقل در سطح یکی از شهرستان ها به اجرا در آمد و تاکنون ۸۰ درصد جمعیت مناطق روستایی کشور تحت پوشش این برنامه قرار گرفته است.
اهداف کنگره:
توانمندسازی افراد معلول، خانواده ها و جامعه از طریق برنامه CBR
فراگیرسازی جامعه و توسعه دسترسی
شبکه سازی انجمن های غیردولتی در برنامه CBR
طرح ها و برنامه های پیش رو (سال۹۳):
جشن پوشش ۱۰۰ درصدی CBR در مناطق روستایی حداقل ۲۰ استان کشور
شبکه سازی سازمان های افراد معلول، تشکل های غیردولتی فعال درCBR
اجرای آزمایشی CBR در مناطق شهری در ۵ استان
تقویت و توسعه طرح های مرتبط با توانمندسازی اقتصادی افراد معلول تحت پوشش CBR نظیر خدمات مالی خرد، اشتغال استادشاگردی، کسب و کارهای کوچک خانگی و تعاونی های معلولان
اجرای طرح جامع توانمندسازی سالمندان در مناطق تحت پوشش CBR
عضویت CBR ایران در شبکه CBR آسیا اقیانوسیه و همکاری علمی با نهادهای بین المللی مرتبط با توسعه و توانبخشی
حمایت فنی از پروژه های CBR
حمایت از پژوهش ها و اقدامات مبتنی بر شواهد
دستاوردهای CBR:
افزایش سطح پوشش مناطق روستایی به ۸۰% تا پایان سال ۹۲
افزایش ۱۰۰ درصدی اعتبارات برنامه CBR در سال ۹۲
افزایش ۱۰۰ درصدی دستمزد تسهیلگران اجرای موفق طرح CBR برای معلولان پناهنده افغان
حمایت شغلی از حدود ۲۰۰۰ فرد معلول در قالب طرح استادشاگردی تکثیر و توزیع سری هفت جلدی راهنمای CBR به عنوان سند دورنمای ده ساله CBR کشور
پیوست طرح های توانمندساز به برنامه CBR شامل:
اجرای طرح تامین سبد غذایی سالمندان مبتلا و در معرض سوء تغذیه در مناطق تحت پوشش CBR توسط تسهیلگران و تشکلهای غیردولتی
طرح توانمندسازی افرد آسیب دیده نخاعی با رویکرد اجتماع محور
سنجش سطح توانمندی افراد معلول به منظور بررسی اثربخشی خدمات، نیازسنجی و ارایه خدمات توانمندساز
cbr
معاونین توانبخشی، کارشناسان CBR استانها و سایر کارشناسان و مدیران حاضر در کنگره با تسهیلگری اساتید و کارشناسان دفتر توانمندسازی معلولین در قالب چهار کارگروه با موضوعات ۱ ـ توانمندسازی فرد و خانواده معلول ۲ ـ توانمندسازی جامعه ۳ ـ فراگیرسازی و توسعه دسترسی ۴ ـ شبکهسازی تشکلهای غیردولتی، به بحث و تبادل نظر پرداختند و گزارش آن در پایان روز اول به کلیه حاضرین ارایه شد، خلاصه موارد ارایه شده توسط گروه ها به شرح ذیل است:
—————————————————————
کارگاه شماره ۱: توانمندسازی فرد و خانواده معلول
تسهیلگر: محسن ایروانی
تعریف عملیاتی توانمندسازی:
توانمندسازی فرایندی است چند بعدی که ابعاد فردی(جسمی و روانی)، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و … را دربرمیگیرد و فرد معلول را روی طیف مشارکت به سمت جلو حرکت میدهد. طیف مشارکت بر اساس درجه بندی کاملاوابسته، کمی وابسته، استقلال در حد متوسط، استقلال زیاد و کاملاً مستقل از مراقبت (care) شروع شده و از کنترل (control) عبور نموده و به تغییر (change) میرسد.
هدف:
افراد معلول بتوانند در جریان اصلی زندگی قرار گیرند و همانند سایر افراد عادی از چهار مولفه اصلی توسعه جامعه شامل سلامت، آموزش، معیشت و امور اجتماعی استفاده کنند.
راهکارها:
۱ ـ تعیین یک ابزار سنجش سطح توانمندی فرد معلول با توجه به سن، نوع و شدت معلولیت که شامل:
سلامت جسمی، سلامت روان (خودمختاری، خودسرپرستی)، عملکرد فردی (فعالیت روزمره زندگی و…) و وضعیت معیشتی (درآمد، شغل، مسکن، بیمه، تحصیلات)
۲ ـ نیازسنجی و اولویت بندی
۳ ـ ارائه خدمات بر اساس ماتریس
۴ ـ ارزشیابی
—————————————————————
کارگاه شماره ۲: توانمندسازی جامعه
تسهیلگر: محمد رضا اسدی
تحلیل وضعیت موجود:
کاهش طرحها و برنامههای جهانشمول در حوزه توانبخشی
تاکید طرحها و برنامههای موجود بر ارائه خدمت فقط به جامعه هدف
مشارکت محدود جامعه در طرحها و برنامههای جاری
راهکارهای پیشرو جهت توانمندسازی جامعه:
ارائه طرحها و برنامههایی جهت بسیج جامعه
شناسایی منابع (انسانی، مالی و مادی) در سطح جامعه
ارائه فعالیتها و برنامههای توانبخشی در راستای فراگیرسازی
تشکیل و تقویت شوراها و گروههای خودیار معلولین در سطح جامعه
ارائه برنامههای متنوع آگاهسازی جامعه محلی
ارائه برنامههای آموزشی به خانوادهها و افراد کلیدی جامعه
افزایش جذابیت فعالیتها و برنامههای توانبخشی
ارائه برنامههای جدید با هدف بهرهمندی همه افراد جامعه
افزایش برنامههای متنوع هنری و فرهنگی در جامعه
حساسسازی افراد دارای نفوذ جامعه نسبت به برنامهها و فعالیتهای توانبخشی
افزایش استفاده از رسانههای ملی و محلی
پیامدهای مطلوب توانمندسازی جامعه:
بسیج جامعه محلی در راستای تحقق اهداف توانبخشی
افزایش امکان مشارکت مردم و ایجاد حس مالکیت و درگیر شدن در برنامه و کاهش تصدیگری
مشارکت سازمانهای غیردولتی در تصمیمگیریهای ملی
تغییر نگرش جامعه و بخش دولتی به سازمانهای غیردولتی
افزایش اعتماد جامعه نسبت به فعالیتها و برنامههای توسعهای
—————————————————————
کارگاه شماره ۳: فراگیرسازی و توسعه دسترسی برای افراد معلول
تسهیلگر: نجیبه فلاحی بوکانی
موانع و چالشهای پیش روی فراگیرسازی دسترسی برای افراد معلول:
فقدان یا کمبود قوانین و سیاستها
نگرشهای منفی
موانع معماری و عدم مناسبسازی محیط
عدم وجود ارتباطات بینبخشی
عدم دادخواهی – داشتن صدا
عدم وجود نیروی متخصص و یا بیثباتی نیروها
نبود و یا ضعف سیستم انتقال اطلاعات
نبود سیستم نظارتی
فرصتهای پیش روی فراگیرسازی دسترسی برای افراد معلول:
وجود انگیزه اصلاح قوانین در سیاستگزاران نظام
وجود پشتوانههای دینی و فرهنگی
وجو پتانسیل فراوان و NGOها در جامعه
رشد آگاهی جمعیت هدف
وجود منابع علمی غنی در جامعه
وجود منابع اقتصادی قابل هدایت
تنوع و وجود منابع رسانه ای
فراوانی معلولین نخبه
راهکارهای پیش روی فراگیرسازی دسترسی برای افراد معلول:
اصلاح ساختار و قوانین جهت تقویت ضمانت اجرایی
آموزش و آگاهسازی و حساس نمودن جامعه
نظرسنجی و بهرهگیری از نظرات افراد معلول
بهرهگیری از پشتوانههای فرهنگی و دینی
مداخله نمودن در سطوح مختلف جامعه
مشارکت هماهنگ و همگرا عمل کردن تمامی دستگاههای دخیل در توسعه دسترسی
بهرهگیری از معلولین نخبه برای دادخواهی
ارتباط با دانشگاهها و دیگر مراکز علمی
پایشهای مدون و تدوین برنامههای نظارتی
—————————————————————
کارگاه شماره ۴: ایجاد شبکه تشکلهای غیر دولتی
تسهیلگر: علی مشیری رودسری
چهار فعالیت عمده شبکهها: ۱٫ ارائه خدمات و تامین منابع مالی ۲٫ یادگیری و تبادل دانش ۳٫ دادخواهی و تشکیل کمپین campaign)) 4. مدیریت
موانع ایجاد شبکه تشکلهای غیردولتی:
وابستگی مالی سازمانهای غیر دولتی به منابع دولتی
عدم وجود یک هماهنگ کننده در سطح ملی و استانی جهت ایجاد شبکههای محلی و ملی
عدم دانش سازمانهای غیردولتی در خصوص تاثیر شبکهسازی بر بهبود عملکرد و توانمندی سازمانها
وجود برخی موانع حقوقی
عدم توانایی سازمانهای غیردولتی در ایجاد ارتبط در سطح محلی، استانی و ملی با سایر سازمانها
عدم بهرهمندی سازمانهای غیردولتی از فناوریهای روز، ایجاد ارتباط نظیر برخورداری از وب سایت
نگرش منفی سازمانهای دولتی به سازمانهای غیردولتی و برعکس
عدم وجود یک برنامه و استراتژی منسجم در سطح کشور در جهت توسعه شبکهسازی
راهکارهای ایجاد شبکه تشکلهای غیر دولتی:
شناسایی کشف منابع مالی در سطح جامعه
بهرهمندی از مشاوره تخصصی در تدوین اساسنامه سازمانهای غیردولتی
انتقال دانش به سازمانهای غیردولتی در خصوص توسعه منابع
ایجاد صندوقهای مالی
تشکیل و تقویت شوراهای هماهنگی معلولین در سطح جامعه
تشکیل مجمع سازمانهای غیردولتی فعال در زمینه برنامه CBR در جهت ایجاد شبکههای محلی و ملی
حمایت و فعالیت بخش دولتی به عنوان تسهیل کننده در توسعه شبکههای توانبخشی مبتنی برجامعه
انتقال دانش از سازمانهای غیر دولتی موفق و توانمند در زمینه توسعه منابع مالی و شبکهسازی به سایر سازمانها
برقراری ارتباط موثر بین سازمانها و موسسات آموزشی، دانشگاهها و سازمانهای غیردولتی در جهت انتقال دانش و مهارت در زمینههای بهبود مدیریت، عملکرد، توسعه منابع، ارتباطات و شبکهسازی در میان سازمانهای غیردولتی
شناسایی موانع قانونی و برخورداری از قوانین تسهیل کننده با استفاده از مشاورین حقوقی فعال در حوزه معلولین
ارائه طرح توسعه شبکههای سازمان غیردولتی در شوراهای اداری در سطح استان
ایجاد ارتباط بین سازمانهای غیردولتی فعال در کشور و شبکههای منطقهای CBR در سطح بین المللی
بهرهگیری از فناوریهای ارتباطی موجود در زمینه ارتباطات نظیر طراحی وب سایت به منظور تبادل ارتباطات و دانش
بهرهگیری از فناوریهای موجود در سطح مدیریت مالی
آگاهسازی بخش دولتی از عملکرد سازمانهای غیردولتی فعال و توانمند در زمینه شبکهسازی به منظور بهرهگیری از ظرفیتهای بخش دولتی
مستندسازی فعالیت شبکههای محلی و استانی
تشکیل کانون غیردولتی در سطح کشور در زمینه برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه
پیامدهای مطلوب:
بهبود عملکرد مالی سازمانهای غیردولتی
توسعه و ارتقای عملکرد سازمانهای غیر دولتی از طریق ایجاد شبکههای محلی
کاهش تصدیگری
تاثیرگذاری سازمانهای غیردولتی از طریق شبکه های CBR بر سیاستگذاریها در سطح ملی
مشارکت سازمانهای غیردولتی در تصمیمگیریهای ملی
تقویت شرکای کاری از طریق توسعه شبکهها
تغییر نگرش جامعه و بخش دولتی به سازمانهای غیردولتی
توسعه و تقویت دادخواهی سازمانهای غیردولتی از طریق شبکهها
بیانیه اولین کنگره توانبخشی مبتنی بر جامعه
ما متولیان و مجریان برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) از سراسر کشور و در مجموع در حدود ۱۴۰ نفر، از اول تا دوم بهمن ماه سال ۱۳۹۲ در نخستین کنگره CBR در استان مازندران شهرستان بابلسر شرکت نمودیم.
صمیمانه از ریاست محترم سازمان، معاون محترم توانبخشی و مدیرکل دفتر توانمندسازی معلولین جهت حمایتهای بیدریغ آنان و همچنین از بهزیستی استان مازندران جهت مهمان نوازی گرم و صمیمانه و اجرای موفق کنگره تشکر نموده و بیانیهای را به شرح ذیل ارائه مینمائیم:
ما به اهمیت راهنمای جدید CBR با پنج مولفه (سلامت، آموزش، امرار معاش، اجتماعی و توانمندسازی) در قالب ماتریس CBR به عنوان سند دورنمای ده ساله CBR کشور تا سال ۱۳۹۸ اذعان داشته و آن را در ترسیم حرکتهای آتی، مبنای کار قرار دادهایم.
ما از تلاشهای انجام شده توسط ذینفعان CBR در کشور به منظور افزایش آگاهی و ارتقاء توسعه فراگیر مبتنی بر جامعه از طریق قراردادن افراد معلول در جریان اصلی زندگی قدردانی میکنیم.
ما همه ذینفعان CBR، از جمله نهادهای دولتی، غیردولتی و رسانهها را به منظور توسعه و حمایت از استراتژی CBR جهت تلاش برای کاهش فقر، به خصوص از طریق بسیج افراد معلول و دیگر منابع مردمی و اجتماعی در سطح ملی مورد تشویق قرار میدهیم.
ما اطمینان داریم که جامعه از طریق افراد معلول، خانوادهها و اعضای جامعه در تمامی مراحل برنامه CBR در قالب ظرفیتسازی، آموزشهای همه جانبه، جمع آوری دادهها و همکاری ذینفعان مشارکت میکنند.
علاوه بر این، ما از تمام ذینفعان CBR درخواست میکنیم تا توصیههای زیر را برای تقویت جنبش توسعه فراگیر در سطح کشور در نظر بگیرند؛
ما از تدارک برگزاری سالانه کنگره CBR حمایت میکنیم.
ما برنامههایی را که مطابق با اهداف این کنگره در راستای توانمندسازی افراد معلول، خانواده و جامعه صورت میگیرد، مورد حمایت و پشتیبانی قرار میدهیم.
ما اهمیت ایجاد شبکه CBR ایران را به عنوان سکویی برای ارتقاء عملکرد تشکلهای غیر دولتی فعال در CBR و بسترسازی جهت شکل گیری شبکه CBR منطقهای کشورهای فارسی زبان، تحقق اهداف فراگیر توسعه هزاره (MDGs)، کنوانسیون حقوق افراد معلول سازمان ملل متحد (UNCRPD) و دیگر اسناد بینالمللی که برای تقویت رویکرد توسعه فراگیر مبتنی برجامعه است، را درک میکنیم.
ما از تحقق رویکرد چند بخشی منطبق با ماتریس CBR در چهار مولفه اصلی توسعه جامعه که شامل سلامت، آموزش، امرار معاش و امور اجتماعی است با همکاری سایر نهادهای دولتی و غیردولتی حمایت میکنیم.
ما از تشکیل انجمن غیردولتی CBR با حضور همه فعالان و علاقه مندان حمایت میکنیم.
این بیانیه به اتفاق آرا توسط همه شرکتکنندگان در کنگره CBR، مورد موافقت قرار گرفت.
منبع: وب سایت شخصی دکتر کیوان دواتگران، دوم بهمن ۱۳۹۲
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)