مترجم یا رابط زبان اشاره

مترجم یا رابط زبان اشاره

داستان رابط و مترجم زبان اشاره
من در همان زمان که برای اولین بار عبارت مترجم زبان اشاره در کشور ما مطرح شده بود در صفحه 39 شماره دهم فصل ­نامه صدای ناشنوا بهار 1384 نوشته­ام که بین رابط و مترجم تفاوت وجود دارد و مترجم زبان اشاره غیر از رابط است. حال استاد عباس بهمنش در مصاحبه خود این نظر را تکمیل و مشخص کرده است که یک تفاوت رابط با مترجم زبان اشاره این است که رابط در مقام یک حامی ناشنوا می­تواند اظهارات ناشنوا یا طرف مقابل را کم و یا زیاد کند اما مترجم این حق را ندارد و حال با توجه به این تفاوت اضافه می­کنم که پدر و مادر یا خواهر و برادر یک ناشنوا معمولاً در رفع مشکل ارتباطی فرزند یا خواهر و برادر ناشنوای خود با جامعه شنوا به عنوان رابط عمل می­کنند از جمله من شخصاً در موارد لازم برای رفع مشکل ارتباطی فرزندم در بعضی امور زندگی او رابط او بوده و هستم توضیح اینکه ارتباط ما نه با زبان اشاره بلکه با گفتار غیر واضح فرزندم و لب­خوانی او بوده و می­باشد و بنابراین یک تفاوت دیگر رابط با مترجم زبان اشاره این است که دخالت زبان اشاره در انجام وظیفه مترجم زبان اشاره حتمی است ولی همانطور که نوشتم در رفع اشکال ارتباطی ناشنوا بوسیله یک رابط لزوماًزبان اشاره دخالتی ندارد در عمل هم چندین سال قبل برای امضای یک سند رسمی بوسیله فرزندم با خواهش من آقای هادی معیری رئیس وقت هیئت مدیره کانون به دفتر اسناد رسمی آمد و در اجرای ماده 64 قانون ثبت اسناد به عنوان مترجم با زبان اشاره مفاد سند را به فرزندم تفهیم کرد و سند امضاء و ثبت شد و باز در یک شکایت جزایی فرزندم از یک ناشنوا متهم ناشنوا به رئیس دادگاه بی احترامی می­کند شخصی که به عنوان رابط همراه او بوده از ترجمه این بی احترامی خودداری می­کند ولی مترجم زبان اشاره که با اقدام پسرم با معرفی سازمان بهزیستی در دادگاه حاضر بوده بی احترامی متهم را برای رئیس دادگاه ترجمه می­کند .
بنابراین مراجع انتظامی و قضایی برای اطمینان به صحت ترجمه اظهارات متهم ناشنوا و کشف حقیقت به مترجم زبان اشاره نیاز دارند چون پذیرش خویشان و نزدیکان متهم به عنوان رابط در تحقیق از ناشنوای متهم می­تواند گمراه کننده و مانع کشف حقیقت باشدو لذا اضافه می­کند که تفاوت دیگر رابط با مترجم زبان اشاره این است که تعیین رابط و طرز عمل او تابع ضوابط و ترتیبات خاصی نیست در حالی که تعیین مترجم زبان اشاره صلاحیت­دار و ترتیب انجام وظیفه او اصولاً باید تابع ضوابط ونظامات رفتاری معینی باشد.
از اوایل سال 1370 که به پیشنهاد و ابتکار استاد محمود پاکزاد برای تشکیل جمعیت اولیای ناشنوایان با تعدادی از اولیاء ناشنوایان آشنا شدم و متوجه شدم همه اولیاء درگیر حل مشکل ارتباطی فرزندان خود با جامعه شنوا هستند این سئوال و نگرانی در ذهنم بوجود آمد که بعد از فوت اولیاء ناشنواها ( رابطان) برای حل مشکل ارتباطی فرزندان ناشنوای آنها چه می­توان کرد ؟ چون در آن زمان نه من و نه سایر اولیاء که در جریان تشکیل و راه اندازی جمعیت اولیاء بودیم برای این سئوال پاسخی نداشتیم با وجود نگرانی و دغدغه خاطر هیچگاه در این باره صحبتی نکردیم و نه در طرح اولیه اساسنامه جمعیت و نه در اساسنامه­ای که با دخالت و موافقت مرجع انتظامی تهیه و به ثبت رسید از تلاش برای تامین خدمات مترجمی زبان اشاره ذکری نیست .
در یکی از مقالات قبلی خود به اشتباه نوشته­ام که اواخر سال 1378 یا اوایل سال 1379 از مفاد بعضی اسناد بین المللی در باره ناشنواها با اطلاع شده­ام در حالی که مقاله بهمن 1374 من تقدیم به سمینار اردیبهشت 1375 در موضوع بررسی روش­های موثر آموزش اطفال ناشنوا حاکی است که من در تاریخ مذکور یعنی بهمن 1374 از مصوبات کنگره جهانی ناشنوایان توکیو – ژاپن در سال 1991 در باره زبان اشاره و نیز از قطعنامه 20 دسامبر 1993 مجمع عمومی سازمان ملل متحد تحت عنوان قواعد استاندارد برابر سازی فرصت­ها برای اشخاص دارای معلولیت در باره لزوم شناسایی زبان اشاره و تامین خدمات مترجمی زبان اشاره برای ناشنواها با اطلاع بوده­ام و بنابراین من در سال 1374 و بعد از تنظیم و ثبت اساسنامه جمعیت اولیاء ناشنوایان از لحاظ نظری جواب سئوال­ بالا و راه رفع نگرانی اولیای ناشنواها را برای رفع مشکل ارتباطی فرزندان ناشنوای خود بعد از مرگ اولیاء یافته بودم اما از اواخر سال 1374 تا اواخر سال 1381 هفت سال طول کشید تا به شرح زیر برای اولین بار در تاریخ ناشنوایان کشورمان فکر استفاده از خدمات مترجم زبان اشاره صلاحیت­دارمطرح شد .
آغاز کمک من به کانون ناشنوایان ایران از اواخر سال 1378 و حضور هفته­ای سه روز در محل کانون واقع در خیابان ستارخان نزدیک فلکه صادقیه موجب گردید که از وجود تعداد قابل توجهی از جوانان شنوا با پدر و مادر ناشنوا مطلع شدم که در استفاده از زبان اشاره مهارت دارند و بنابراین می­توانند منبع اصلی و با ارزش تامین خدمات مترجمی زبان اشاره باشند . در اینجا بود که طرح موافقت نامه راجع به تنظیم امور مترجمی زبان اشاره تهیه شد و پیوست نامه شماره 19772 مورخ 21/12/1381 برای جناب آقای دکتر جغتایی رئیس وقت دانشگاه علوم توانبخشی و بهزیستی کشور ارسال گردید .
ماده دوم این طرح به شرح زیر قابل توجه است :
(( کانون افراد شنوایی را که به سبب ارتباط دائمی با اقربا و یا دوستان ناشنوای خود در استفاده از اشاره برای تفهیم و تفاهم با افراد ناشنوا مهارت کسب کرده اند و واجد صلاحیت اخلاقی و فاقد سابقه محکومیت کیفری به سبب ارتکاب جرائم عمدی باشند به دانشگاه معرفی می­کند.))
( متن این نامه و طرح موافقت نامه مذکور در صفحات 14 تا 17 شماره 2 فصل نامه صدای ناشنوا بهار 1382 مندرج است.)

هم این طرح و هم طرح بعدی که در این زمینه تهیه شد و در صفحات 28 و 29 شماره پانزدهم فصل نامه صدای ناشنوا تابستان 1385 مندرج است در کمیته پژوهش و توسعه زبان اشاره دانشگاه علوم توانبخشی و بهزیستی بایگانی شد زیرا از طرفی کسی پی­گیر آن نبود و از طرف دیگر چند نفری هم بودند که تصویب و اجرای این طرح را به نفع خود نمی­دانستند ، همان­هایی که در حال حاضر هم با قطعنامه اولین همایش مترجمان زبان اشاره مخالفت دارند و از پشتیبانی قلم بدست­هایی بهره می­گیرند که برای اثبات نادانی خود مشغول ساخت و ارائه دلیل جدید می­باشند و در این غُوغا ناشنوایی هم که برایش مصالح جامعه ناشنوا مطرح نیست چه رسد به رفع نگرانی طبیعی اولیاء ناشنوا بدون هیچ ملاحظه فریاد برآورده که : «شنواها حق دخالت در امور ناشنواها را ندارند.»
جمعیت اولیاء ناشنوایان غیر فعال است و تنها پدری هم که از اوایل سال 1370 تا کنون برای حمایت از ناشنواها فعال بوده مورد ناسزاگویی مستمر قرار گرفته است !
نتیجه :
بطوری که در بالا شرح داده شد « رابط » و « مترجم زبان اشاره » مفهوم برابر و یکسانی ندارند تا اینکه اشخاص مختار باشند بنابر سلیقه و دلیل تراشی شخصی خود اظهار نظر کنند که استفاده از کلمه «رابط » بهتر از « مترجم زبان اشاره» است زیرا همانطور که گفته شد استفاده ناشنوا از رابط برای حل مشکل ارتباطی خود با جامعه شنوا یک امکان است و خدمات مترجمی زبان اشاره امکان و وسیله­ دیگری برای کمک به رفع مشکل ارتباطی ناشنواها و اضافه بر این برابر سازی فرصت آنها با شنواها در بهره مندی از مزایای زندگی اجتماعی است.

«روابط عمومی» سایت بنیاد پژوهش در پافشاری خود برای به کرسی نشاندن ترجمه غلط کلمه interpreter مقاله دیگری منتشر کرده است.
من با نویسنده یا ناشر این مقاله که به قصد فرار از مسئولیت مقاله را مانند مقالات مغرضانه دیگر با اسم مستعار «روابط عمومی» منتشر کرده بحثی ندارم مخصوصاً که در این سایت برای اثبات نظریات نادرست طعنه و تمسخر و بی‌احترامی‌های گذشته غیر کافی تشخیص شده و کار به فحاشی و تهدید کشیده است و من خلاف شأن خود میدانم که با نویسنده یا ناشر این قبیل نوشته ها بحث نمایم و لی به احترام و برای آگاهی جامعه ناشنوا با چند سطر زیر شخصاً به ادامه این بحث خاتمه می‌دهم:
1ـ من منکر این نبودم که در گذشته و تا حال حاضر در کشور ما در مواردی به جای مترجم زبان اشاره از کلمه رابط استفاده میشده و می‌شود و بنابراین کلیه دلایلی که در این خصوص استناد شده برای شلوغ‌کاری و خلط مبحث مفید بوده است.
2ـ «روابط عمومی» انجمن جهانی مترجمان زبان اشاره را انجمن جهانی رابطان زبان اشاره ترجمه کرده است. در این ترجمه ایراد به ترجمه کلمه interpreter است که معنای آن در زبان فارسی مترجم است و به غلط رابط ترجمه شده است در این خصوص رجوع به هر چند مترجم رسمی برای ترجمه رسمی عبارت sign language interpreter میتواند قاطع اختلاف باشد.
3ـ «روابط عمومی» در نوشته‌های خود پذیرفته که «رابط» به «رابط زبان اشاره» تبدیل شود.
4ـ طی چند سال گذشته در نامه‌های رسمی کانون و نوشته‌های من عبارت مترجم زبان اشاره به کار رفته و بحثی هم درباره آن نبوده است و اختلاف نظر فعلی از آثار و عوارض بیماری ویروسی نفاق و کشمکشی است که از دسته‌بندی علیه مرحوم مهندس سعیدی در کانون خراسان آغاز شد و در دهه 80 به کانون ایران سرایت کرد و مزمن شد. در کانون خراسان کار به جایی رسیده که حق انتخاب هیئت مدیره از اعضای کانون سلب شده و به هیئت امنایی مرکب از چند نفر شنوا با تعداد کمتری ناشنوا محول شده و در کانون ایران هم در صورت ادامه کار با روند کنونی نتیجه بهتری پیش بینی نمی‌شود.
5ـ در ضمن مقاله مذکور فریبکارانه اظهار شده که دفاع از زبان اشاره طبیعی یعنی دفاع از چند علامت زشت و ناپسند در حالیکه در مقالاتم همیشه تصریح و تأکید شده که در اعتبار تعدادی از علائم اشاره استاندارد که مورد قبول جامعه ناشنوا قرار گرفته بحث و ایرادی نیست و در عمل هم استفاده از این قبیل علائم ضمن زبان اشاره طبیعی رایج و بدون اشکال است.

منبع: خسرو گیتی، سایت جوانان ناشنوای پیشتاز ایران، 22 اسفند 1392