مجمع البیان گویا

پروژه مجموعه مجمع البیان

دفتر فرهنگ معلولین با هدف و خط‏مشی تولید آثار فرهنگی و عرضه کتاب‏های مورد نیاز معلولین عزیز در مهرماه 1390 تأسیس شد. با توجه به اینکه تاکنون مؤسسه و نهادی اختصاصی متکفل پی‏گیری امور فرهنگی و مذهبی این قشر نبوده، از اینرو کمبودهای فراوانی وجود دارد. بطوری که هم‏اکنون آنقدر که کتاب گویا در زمینه رمان هست، در زمینه موضوعات مذهبی و دینی وجود ندارد.
اما دفتر فرهنگ معلولین با درنظر گرفتن اولویت‏ها گویاسازی منابع مورد نیاز، همچنین چاپ بریل برخی از کتب را آغاز کرد. نیز برای استفاده افزون‏تر و بهتر در هر زمینه، به مجموعه‏سازی اهتمام شده و برای اولین بار در جهان اسلام، مجموعه‏های شنیداری در موضوعات اسلامی عرضه کردیم. برای نمونه، مجموعه آثار مورد نیاز در زمینه نهج البلاغه شامل متن، ترجمه، شرح، معارف و درباره‏های آن، در یک مجموعه کار شده است. همچنین مجموعه زندگی‏نامه‏ شخصیت‏های معلول و موفق و جریان ساز در یک مجموعه عرضه شده است. اکنون نیز مجموعه اطلاعات در زمینه تفسیر مجمع البیان و مفسر آن تقدیم می‏گردد. دفتر حاضر بخشی از این مجموعه و فقط ترجمه متن تفسیر مجمع البیان است. بخش‏های دیگر این مجموعه شامل متن اصلی مجمع البیان، پنج مقاله درباره تفسیر مجمع البیان و پنج مقاله درباره شخصیت طبرسی، کتابشناسی و نسخه شناسی جامعی از چاپ‏های مختلف و نسخه‏های این تفسیر هم تقدیم خواهد شد. بنابراین مجموعه مجمع البیان شامل سه دفتر اصلی است:
دفتر نخست: متن تفسیر مجمع البیان
دفتر دوم: ترجمه تفسیر مجمع البیان
دفتر سوم: موضوعات پیرامون مجمع البیان و طبرسی
هدف آنست که پژوهشگران در حداقل زمان به خواسته‏های خود برسند و مجموعه اطلاعات و متون مورد نیاز در اختیارشان باشد.

ابوعلی فضل بن حسن طبرسی (مشهد 469ـ سبزوار 548ق) از مفسرین، دانشمندان علوم قرآنی و از افتخارات شیعه است. چند کتاب تفسیری بر قرآن تألیف کرد که مهم‏ترین آنها مجمع البیان فی تفسیر القرآن است. این اثر از معتبرترین تفاسیر شیعه و در واقع دائرةالمعارف جامعی از مباحث و موضوعات قرآنی است. مولف در این مجموعه پس از ذکر هر آیه در باب قرائت و واژه‌های آن سخن می‌گوید همچنین به شان نزول هر آیه اشاره می‌کند. افزون بر آن معنا و تفسیر آیات را با استناد به احادیث و اخبار و تفاسیر دیگر فراهم می‌آورد. این تفسیر دارای شرح‏ها، گزیده و تلخیص‏ها، ترجمه‏ها، حواشی و چاپ‏های متعدد است. نخستین چاپ مجمع البیان به سال 1268ق باز می‏گردد که در ایران در دو جلد به روش چاپ سنگی منتشر شد. آقا محمد مشهور به ملا آقا تهرانی از علمای سده 13ق، آن را به نام مفضل البیان فی علم القرآن به فارسی بازگرداند. ترجمه فارسی که بر اساس آن این نسخه شنیداری تهیه شده، توسط علی کرمی با این مشخصات منتشر شده است:
ترجمه تفسیر مجمع البیان، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380، 16 جلد در 8 مجلد.