گفتار نشانه‌دار نوعی زبان اشاره نیست
گفتار نشانه‌دار نوعی زبان اشاره نیست
اخیراً در مقاله‌ای اظهار نظری شده به این خلاصه که گفتار نشانه‌دار نوعی زبان اشاره ابداعی یک خانم ایرانی است و ساخت زبانهای اشارۀ متنوع به وسیله اشخاص مورد استقبال قرار گرفته است.
توضیحات زیر برای ارتقاء آگاهی جامعۀ ناشنوا و علاقمندان دربارۀ اظهار نظر مذکور ضرورت دارد.
گفتار نشانه‌دار
گفتار نشانه‌دار ترجمۀ عبارت Cued Speech از زبان انگلیسی است که در زبان فرانسه Le Cued Speech گفته شده و به زبان گفتاری تکمیل شده (Langage parlé complété) با حروف اختصاری LPC ترجمه و تعبیر شده است.
«گفتار نشانه‌دار» ترجمه‌ایست که من برای اولین بار در ادبیات فارسی ناشنوا در مقالۀ ارسالی به سمینار بررسی روشهای مؤثر در آموزش کودکان و بزرگسالان ناشنوا 9-8 اردیبهشت 1375 در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به کار بردهام و در همان مقاله توضیح دادهام که این یک روش مستقل آموزش نیست، بلکه یک وسیلۀ کمکی برای لبخوانی است. به این طریق که با استفاده از حالات مختلف دست و انگشتها که به عنوان علائم قراردادی گفتار «واکهدار» یا«نشانه‌دار»، در کنار صورت قرار داده میشود، موارد اشکال در لبخوانی با کمک این نشانههای دیداری مرتفع میشود.
در آنجا نوشتهام که گفتار نشانه‌دار ابداع دکتر Orin Cornett براساس مطالعات و یافتههای Barber و Wood Ward است و در اینجا اضافه میکنم: گفتار نشانه‌دار در واقع شاخهای از روش ارتباط شفاهی یا گفتاری است که دکتر کورنت در سال 1967 در واشنگتن استفاده از آن را آغاز کرد و در آمریکا و فرانسه در آموزش با روش شفاهی مورد استفاده قرار گرفت. (ضمیمه 3 جلد 13 نشریه دانشکده پزشکی و داروسازی برانسن(Berancon) فرانسه)
با توضیحات فوق معلوم شد گفتار نشانه‌دار همانطور که از عنوان آن معلوم است نوعی زبان اشاره نیست و خالق آن هم نه یک خانم ایرانی، بلکه دکتر کورنت آمریکایی است.
تعریف و مفهوم زبان اشاره
با دانستن مفهوم و تعریف درست زبان اشاره این اشتباه رخ نمیداد که گفتار نشانه‌دار نوعی زبان اشاره معرفی شود.
زبان اشارۀ ناشنواها مجموعۀ علائم دستی و حرکات سر و صورت و بدن است که بر طبق قواعد خاص وسیلۀ عادی و معمولی ارتباط و تفهیم و تفاهم ناشنواها میباشد و البته این زبان میتواند از گروهها و جوامع مختلف و متفاوت باشد. بر خلاف روشهای ارتباطی دیگر که به صورت مصنوعی توسط فرد یا افرادی ابداع میشوند، زبان اشاره به طور طبیعی در جوامع ناشنوایان شکل میگیرد. (این طبیعی بودن، در مقابل مصنوعی بودن روشهای ارتباطی دیگر، مهمترین ویژگی بنیادی همۀ زبانهای طبیعی است)
ساخت زبان اشاره
ساخت زبان اشارۀ هر گروه و جامعۀ ناشنوا مانند زبانهای گفتاری و نوشتاری کار یک نفر یا یک گروه در یک زمان معین و معلوم نیست، بلکه محصول کار نسلهای یک جامعۀ ناشنوا طی سالها و قرون بنابر احتیاجات و ضروریات زندگی آن جامعه میباشد و بنابر این استقبال از ساخت نوعی دیگر از زبان اشاره بنابر سلیقه و دیگاه یک نفر یا یک گروه استقبال از اقدامی بیهوده است و تجربۀ شکست جهانی اشارۀ استاندارد، بهترین دلیل اثباتی این بیهودگی است.
باید توجه داشت که زبان به طور کلی و از جمله زبان اشاره یک وسیلۀ عادی زندگی مثل اثاثیۀ خانه نیست که ساخت و انتخاب آن با سلیقه این و آن منطقی و عملی باشد و زبانی که در جامعهای وسیلۀ معمول ارتباطی است، تنها بنا بر مقتضیات فرهنگی و اجتماعی طی سالیان میتواند تغییر و تحول یابد.
در کشور ما که با وجود الحاق به کنوانسیون حقوق اشخاص دارای معلولیت ، هنوز حقوق زبانی ناشنوایان رعایت نمیشود، و از جمله استفاده از اشاره در آموزش ممنوع است، انتشار نظریاتی از قبیل آنچه در موضوع گفتار نشانه‌دار نقل شد، باعث گمراهی و خلط مبحث حقوق بشر زبانی ناشنوایان خواهد بود.
در پایان بد نیست یادآوری شود، روش گفتار نشانه‌دار برای اهداف آموزشی یا ارتباطگیری خانوادههای شنوا با فرزندان میتواند روش مکمل مفیدی باشد، اما با وجود یک سیستم کامل و طبیعی زبانی به نام زبان اشاره، همۀ روشهای دیگر در درجۀ دوم سطح ارتباطی قرار میگیرند.
منبع: خسرو گیتی، سایت جوانان ناشنوای پیشتاز ایران، 23 خرداد 1392
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.