حضرت ایوب اسوه معلولین
گزارش کتاب
حضرت ایوب اسوه معلولین
محمد نوری
دفتر فرهنگ معلولین درباره شخصیتهای معلول در فرهنگ اسلامی و حتی دیگر فرهنگها، چند اثر منتشر کرده است. هدف آنست که به آحاد جامعه روشندلان، ناشنوایان و آسیبمندان حرکتی تفهیم گردد، معلولیت، ناتوانی، ضعف، عیب، ننگ و عار نیست. اگر معلولیت منفی است، چرا یکی از انبیای الهی به نام ایوب بر اساس گزارش خود قرآن کریم معلولیت داشت؛ یا وقتی زندگانی دهها شخصیت مهم و مؤثر که متصف به معلولیتاند، مطالعه میشود، آنان را سرشار از هوش، ابتکار، خلاقیت، انساندوستی، عبودیت و اطاعتپذیری از فرامین الهی، عشق به خدمت و دهها محاسن دیگر اخلاقی و رفتاری مییابیم.
دفتر فرهنگ معلولین درباره بعضی از این شخصیتها، نوشتاری با قلمی روان و ادبیاتی جذاب و با تکیه بر منابع اصیل تألیف و عرضه کرده است. یکی از این شخصیتها ایوب پیامبری از ذریه اسحاق نبی است. ایشان نوه حضرت ابراهیم، مادرش دختر حضرت لوط و همسرش رحیمه دختر افرایم فرزند یوسف بود.
نام ایوب چهار بار در قرآن آمده و فشرده سرگذشت او در این چهار آیه آمده است. در آیهای چنین آمده است: ایوب پروردگارش را صدا زد و گفت من معلولیت پیدا کردهام ولی تو ارحم راحمین هستی.(سوره انبیا، آیه 83).
جمله ایوب مطابق گزارش قرآن اینگونه است: ایوب اذ نادی ربه انّی مسنّی الضُّر و انت ارحم الراحمین.
مفسرین واژه ضُر را به فلج، نقص عضو، هر نوع بدی و ناراحتی و آسیب جسمی و روحی تفسیر کردهاند. در واقع ضُر معادل معلولیت و اعاقه است. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان این معانی و کاربردها را برای ضُر معرفی کرده است: فلج، جراحت، مرض، لاغری، اندوه، ناراحتی و هرگونه مرض، بلا، آسیب و مشکل جسمی و روحی(المیزان، ج14، ص471).
تاکنون فکر کردهاید چرا قرآن کریم، فردی را که آسیبمند و معلول شده به عنوان یکی از پیامبران الهی معرفی میکند؛ نیز او را میستاید و با عبارات مدحآمیز از او ستایش مینماید؟
پاسخ روشن است چون در فرهنگ قرآنی ضُر یا معلولیت مثل دیگر ویژگیهای جسمی مثلاً رنگ پوست، شکل موی سر، اندازه قد و شکل صورت عیب و ننگ نیست بلکه صفات انسانها است و موجب مدح یا ذم نمیشود. بدین وسیله قرآن درصدد است به عموم مردم تفهیم کند، معلولیت ناتوانی نیست و موجب آزار و اذیت نشود. متأسفانه حتی امروز که سطح دانش و معرفت و شعور اجتماعی افزایش یافته، حتی در سطح نخبگان گاه خبرهایی شنیده میشود که بسیار دردناک است.
طلبه فاضل و علاقهمند به تبلیغ شریعت ولی دارای آسیب مادرزادی در انگشتان دست تعریف میکرد که نزد مسئولین حوزه علمیه قم رفته بودم، مسئولین به محض دیدن انگشتان دستش، از او میخواهند به منبر نرود و حتی به تبلیغ نرود و اگر در جمعی برای تبلیغ حاضر شد دست خود را بپوشاند، چون تأثیر منفی خواهد داشت.
اما این آقا میگفت: تاکنون هیچ تأثیر منفی از اقشار مختلف مردم ندیدهام، برعکس تأثیرهای مثبت بسیار مشاهده کردهام و تبلیغاتام همراه با موفقیت همواره بوده است.
بهرحال هنوز مسلمانان از قرآن و فرهنگ قرآنی فاصله بسیار دارند. قرآن در سوره عبس و تولی، کسانی که به نابینایی کم توجهی کرده بودند، عتاب و آنان را نکوهش کرد. نیز در داستان حضرت ایوب همواره از او به نیکی یاد کرده است. ایوب به رغم معلولیت، مردی بشاش، خوشخو، پرهیزگار، نیکوکار، مهربان و بخشنده بود. نیز با اینکه مشکل جسمی داشت، ولی چون صابر و شاکر بود، خداوند او را به پیامبری برگزید و به او دارایی و فرزندان بسیار عطا نمود.
خلاصه اینکه از نظر قرآن، معلولیت سد راه ترقی انسانها نیست؛ حتی خداوند معلولیت را مانع پیامبری نمیداند. اینکه خداوند فرد معلولی را به پیامبری برگزیده خود مایه درسآموزی است. و نکات و عبرتهای زیادی در سرگذشت ایوب در قرآن آمده است. و مایه عبرتآموزی مسلمانان است؛ به پارهای از این نکات اشاره میشود:
ـ ایوب از هدایتیافتگان است. (انعام آیه 84)
ـ ایوب از محسنین و نیکوکاران است. (انعام آیه 84)
ـ به ایوب وحی میشده است. (نساء آیه 163)
ـ ایوب همردیف ابراهیم، اسماعیل، یعقوب، یونس، هارون و سلیمان است. (نساء آیه 163 و انعام آیه 84)
ـ بدبختیها و مشکلات در زندگی انسان از جمله در زندگی ایوب منسوب به شیطان است. (سوره ص آیه 41)
ـ ایوب با تلاش شخصی خودش و بهرهگیری از توانمندیهای خود، ضُر و معلولیت را کنار زد و بی اثر ساخت. (سوره ص آیه 42)
ـ باید از خداوند برای رفع مشکلات ناشی از معلولیت طلب کمک نمود (انبیاء آیه 83)
ـ اجابت و پاسخ مثبت خداوند به درخواست ایوب (انبیاء آیه 84)
ـ رفع مشکلات و ناراحتیهای ناشی از معلولیت پس از خداگرایی ایوب. (انبیاء آیه 84)
ـ ایوب بر اثر معلولیت نه تنها فقیر و بیچاره نشد بلکه ثروتمند و صاحب امکانات فراوان گردید. (انبیاء آیه 84)
در چهار آیه از ایوب نام برده شده است، و در پایان گزارش سوره انبیاء میفرماید، سرگذشت ایوب عبرتی برای بندگان و خردمندان است.
این کتاب با عنوان صبر ایوب: ایوب نبی، اسوه معلولین نوشته محقق گرامی خانم خدیجه صفیزاده است و توسط دفتر فرهنگ معلولین منتشر شده است. متن کامل این کتاب در بخش تولیدات دفتر بر روی وب سایت مرکز موجود است. اکنون به صورت الکترونیک و بعداً به روش کاغذی نیز منتشر خواهد شد. این جلد بیست و نهمین کتاب از مجموعه آثار راهنما تولیدی میباشد که این مرکز منتشر کرده است.
آثار راهنما پروژهای است که به مسائل، ایدهها، تفکرات، یافتهها و مشکلات معلولین میپردازد. یعنی هر جلد به یک موضوع اختصاص دارد و به روش فشرده و خلاصه شامل اطلاعات ضروری و مهم است.
دفتر فرهنگ معلولین از تمامی نویسندگان و متفکران استدعا مینماید، اگر روشندل یا ناشنوا و یا معلول جسمی و حرکتی را سراغ دارند که زندگی موفقی داشته یا درباره موضوعات مرتبط به معلولین مطلبی دارند حتماً اطلاع دهند. چون این دفتر درصدد ایجاد زمینه های رشد و بالندگی معلولین با برقراری تعامل بین آنان و چرخش تجربهها و یافتهها در جامعه معلولین است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.