کارآفرینی معلولان
کارآفرینی معلولان، ریحانه عصاریان، انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین، 1399، 151 ص.
ISBN: 978-622-6216-55-5
موضوع (ها):
کارآفرینی
Entrepreneurship
معلولان — ایران — اشتغال
People with disabilities — Employment — Iran
کارآفرینی اجتماعی
Social entrepreneurship
کارآفرینی — ایران — خاطرات
Entrepreneurship — Iran — Diaries
متن پشت جلد کتاب:
آمار نشانگر این است بیش از پنجاه درصد افراد دارای معلولیت بیکار هستند، افرادی هم که شغل دارند، بسیاری از درآمد خود ناخرسند و ناراضی می‌باشند. این مشکل علل و عوامل متعدد دارد اما یک دلیل آن عدم آشنایی معلولان و نهادهای متصدی امور آنان با دانش و حرفه کارآفرینی است. در کشورهایی که توانسته‌اند مشکل بیکاری معلولان را رفع کنند، در زمینه کارآفرینی معلولان برنامه‌ریزی داشته و سال‌ها فعالانه کوشیده‌اند. هدف از نوشتن این کتاب این بود که به انتقال تجارب پرداخته و سپس درک درستی از مفهوم کارآفرینی معلولان و کم‌توانان ایجاد کنم و آن را به یک مقوله آشنا تبدیل کنم. در فصل انتهایی فقط به شرح داستان و پستی بلندی‌های زندگی برخی از آنان نپرداخته‌ام بلکه درصدد بوده‌ام تجربیات کارآفرینان معلول و بینش آنان را منتقل کنم. چرا که خواندن زندگی‌نامه کارآفرینان الهام بخش و عبرت‌آموز است و زندگی کارآفرینان توانیاب انگیزه مضاعفی ایجاد می‌کند.
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: info@handicapcenter.com
مقدمه
آمار نشانگر این است که بیش از پنجاه درصد افراد دارای معلولیت بیکار هستند، کسانی هم که شغل دارند، بسیاری از درآمد خود ناخرسند و ناراضی می‌باشند. این مشکل علل و عوامل متعدد دارد اما یک دلیل آن عدم آشنایی معلولان و نهادهای متصدی امور آنان با دانش و حرفه کارآفرینی است. در کشورهایی که توانسته‌اند مشکل بیکاری معلولان را رفع کنند، در زمینه کارآفرینی معلولیتی یا کارآفرینی معلولان (Disability Employment) برنامه‌ریزی داشته و سال‌ها فعالانه کوشیده‌اند.
در فرهنگ دینی و اسلامی، بطالت و بیکاری و نداشتن کسب و درآمد مذمت شده و پیشوایان مسلمانان را به تلاش و کوشش تشویق نموده‌اند. همچنین در فرهنگ ایرانی، فرهنگ کار و تلاش ستوده شده و ضرب‌المثل‌هایی مانند «بیکاری ام الفساد است»؛ «بیماری بهتر از بیکاری» در فرهنگ ما زیاد است. فردوسی در شاهنامه، یکی از علل پیشرفت و مدنیت را کار و تلاش می‌داند. در مورد بهرام می‌گوید او وقتی به هفت سالگی رسید به دانایان سپرده شد تا به او حرفه‌آموزی و مهارت‌آموزی داشته باشند و او را از بیکاری رهایی دهند چون بیکاری، خوار و پستی است.
به داننده فرهنگیانم سپار چو کار است بیکار خوارم مدار
اما نهادهای متصدی امور معلولین به رغم این توصیه‌ها، اقدامات زیربنایی در زمینه کارآفرینی معلولان نداشته یا اهتمام آنان در این زمینه اندک بوده است. دفتر فرهنگ معلولین بر اساس مسئولیتی که در زمینه فرهنگ‌سازی دارد از هفت سال قبل تلاش کرده که در عرصه اشتغال و کارآفرینی هم فرهنگ‌سازی کند. تجارب کارفرمایان و کارآفرینان دارای معلولیت را جمع‌آوری و طبقه‌بندی و در اختیار جامعه هدف قرار دهد؛ راه‌کارها و شیوه‌ها و نظریه‌ها را شناسایی کند و همراه با توضیحات منتشر نماید؛ اقدامات و پروژه‌های پیشین را آسیب‌شناسی نموده و عوامل موفقیت یا شکست آنها را تحلیل و معرفی کند؛ دستاوردهای کشورهای پیشرفته را شناسایی و پس از تجزیه و تحلیل در اختیار پژوهشگران و جامعه هدف قرار دهد.
کتاب حاضر نوشته خانم ریحانه عصاریان از آثاری است که به دلیل معلولیت نویسنده مبتنی بر تجارب عینی و واقع‌گرایانه است. از این‌رو امیدواریم به حلّ مشکلات اشتغال معلولان کمک کند.
محمد نوری
انتشارات توانمندان
پیشگفتار
اصلی‌ترین و اساسی‌ترین مشکل در جامعه معلولان در ایران و حتی کشورهایی مثل افغانستان، تاجیکستان و بسیاری از دیگر کشورها، نداشتن شغل و فقدان درآمد و کسب و کار مطلوب برای معلولان است. بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات آنان از این مسئله ناشی می‌شود. اگر مسئله آنان در زمینه شغل و درآمد برطرف گردد، حتماً بسیاری از مشکلات آنان مرتفع گردد. کشورهای توسعه یافته توانسته‌اند این مشکل را رفع کنند؛ نابینایان، ناشنوایان، معلولان حرکتی و حتی ذهنی و افرادی که معلولیت‌های اجتماعی دارند در این کشورها به شغل و درآمد رسیده و امور زندگی و رفاهی و معیشتی آنان سامان یافته است. بنابراین مشکل شغل و اشتغال معلولان راه‌حل دارد و می‌توان این مشکل را به راحتی سامان‌دهی کرد. کارآفرینی به معنای ایجاد شغل و درآمد و کارآفرینی معلولان به این معنا است که افراد دارای معلولیت به شغل مطلوب خود برسند، در واقع دانشی است که به روش علمی درصدد اصلاح امور معیشتی و شغلی معلولان برآمده است. با اینکه درباره کارآفرینی بسیار بحث شده و کتاب‌های بسیار در این باره منتشر شده و حتی به صورت یک رشته دانشگاهی است اما در عرصه معلولین با جدیت به آن پرداخته نشده و کتاب‌های اندکی در این باره تألیف و منتشر شده است.
انبوهی جمعیت معلولان در ایران و نیز عدم اهتمام به کارآفرینی و اشتغال آنان موجب شده که آمار بیکاران معلول از همه اقشار دیگر بیشتر باشد. همین نکته مرا واداشت تا در این باره مطالعاتی داشته باشم و پس از بررسی‌هایی، به تدوین یافته‌های خود پرداختم و بالاخره کتاب حاضر را پدید آوردم.
این کتاب شامل فصل‌هایی است؛ ابتدا کارآفرینی را توضیح می‌دهد و کارآفرین را معرفی می‌کند. در فصل نخست سعی کردم به پرسش کارآفرینی چیست و کارآفرین کیست؟ پاسخ دهم و بگویم کارآفرینی چگونه معلولان را به شغل و کسب و کار می‌رساند و چگونه یک معلول می‌تواند کارآفرین باشد؟ همه اینها را سعی کرده‌ام در همین فصل بررسی کنم.
همان‌گونه که فردوسی گفته توانا بود هر که دانا بود و توانستن و مهارت‌ها بستگی به دانش و فراگیری حرفه‌ها و مهارت‌ها دارد. اما کارآفرین دارای معلولیت چه دانش‌ها و حرفه‌هایی را باید بیاموزد تا بتواند کارآفرین خوبی بشود؟ نیز چه موانعی در پیش پای او قرار دارد و باید از آنها دوری کند؟ اینها را در فصل دوم بررسی کرده‌ام.
روش‌هایی که تاکنون در زمینه کارآفرینی معلولان بوده را مطالعه کردم، به ویژه به پشتوانه‌های تئوریک و فکری آنها توجه کردم و مجموعه نظریه‌ها و شیوه‌هایی که در عرصه کسب و کار و کارآفرینی معلولان در جهان اجرا شده را در فصل سوم بررسی کرده‌ام.
و بالاخره در فصل آخر به شخصیت‌هایی که به رغم معلولیت در کارآفرینی هم موفق بوده‌اند را معرفی کرده و با تجزیه و تحلیل کارنامه آنها به دیگر معلولان تفهیم کرده‌ام که برای رسیدن به موفقیت از صفر شروع نکنند؛ بلکه از این الگوها و از تجارب آنها بهره‌برداری نمایند.
هدف از نوشتن این کتاب این بود که به انتقال تجارب پرداخته و سپس درک درستی از مفهوم کارآفرینی معلولان و کم‌توانان ایجاد کنم و آن را به یک مقوله آشنا تبدیل کنم. در فصل انتهایی فقط به شرح داستان و پستی بلندی‌های زندگی برخی از آنان نپرداخته‌ام بلکه درصدد بوده‌ام تجربیات کارآفرینان معلول و بینش آنان را منتقل کنم. چرا که خواندن زندگی‌نامه کارآفرینان الهام بخش و عبرت‌آموز است و زندگی کارآفرینان توانیاب انگیزه مضاعفی ایجاد می‌کند.
من به عنوان یک معلول در صدد حل مشکلات هم سرنوشتان خود هستم به همین دلیل امروز قلم در دست گرفته و از آنچه می‌پنداشتم باید جامعه‌ام و همنوعانم بدانند، نوشتم، بلکه قدمی باشد به سمت توسعه! به سوی زندگی بهتر! امیدوارم این کتاب قدمی در حل مشکلات و رفع موانع پیشرفت آنان باشد.
پس سپاس می‌گویم پروردگارم را، برای هر آنچه روزیم کرد و هر آنچه از من دریغ داشت. هر آنچه داد و هر آنچه پس گرفت، چرا که حکمت اوست هر چه در عالم است. حکمت اوست که من امروز قلم در دست دارم و می‌نویسم از هر آنچه او قدرت درکش را ارزانی‌ام داشته است.
ریحانه عصاریان
مرداد ماه 1399
فهرست
مقدمه 9
پیشگفتار 11
فصل اول: چیستی و واقعیت کارآفرینی
تعریف 17
معادل انگلیسی و عربی 17
کاربردهای جدید در ایران 18
کارآفرینی در فرهنگ لغت و به عنوان رشته علمی 19
شناخت ویژگی‌ها 20
شخصیت شناسی 22
کارآفرینی معلولان 23
تحقق و اجرا 26
مراحل کارآفرینی 26
عوامل مؤثر بر کارآفرینی 27
چشم‌اندازها 28
تعدد و تنوع 30
انواع شیوه‌ها 30
انواع کارآفرینان 33
تصورات نادرست 33
فصل دوم: شیوه کارآفرین شدن
خودشناسی 37
سبک زندگی و معناداری آن 37
شناسایی استعدادها 38
کارآفرینی و علائق 40
آماده‌سازی و خودسازی 41
برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی 42
آسیب‌ها و موانع 46
خطر از دیدگاه کارآفرینان 46
معلولیت به عنوان نقصان ذاتی 47
چالش‌های در مسیر کارآفرینی معلولان 48
مهارت و دانش‌آموزی 52
آموزش کارآفرینی در معلولان 52
دانش‌های مورد نیاز 54
مهارت‌های قابل آموختن 55
کارآفرینی و ایده کسب و کار 57
ایده‌های کسب و کار و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای 60
آموزش توانمندسازی 61
شناخت محیط 64
اطلاع‌یابی از محیط جهانی 67
شناسایی منابع لازم 68
فصل سوم: شیوه‌ها و نظریه‌ها
کارآفرینی اجتماعی 75
مفهوم کارآفرینی اجتماعی 75
عوامل زمینه‌ساز کارآفرینی اجتماعی در افراد 79
تفاوت کارآفرینی اجتماعی با دیگر انواع آن 80
اجزای محیطی مؤثر بر کارآفرینی اجتماعی 83
ویژگی و مهارت‌های کارآفرینان اجتماعی 85
انواع کارآفرینی اجتماعی 85
تاریخچه 86
فرآیند کارآفرینی اجتماعی 88
نقش دولت‌ها و سازمان‌های غیردولتی 90
مزایا و معایب 91
عوامل مؤثر بر نیت (قصد) 92
رابطه شخصیت و خودکارآمدی 94
عوامل موفقیت 97
موانع 98
کارآفرینی کم‌هزینه 100
معلم تقویتی دروس مدرسه 100
نویسندگی و تهیه محتوا 101
ویرایش و نمونه‌خوانی و تایپ 101
خرید و فروش کتاب‌های دست دوم 102
تدریس آنلاین زبان 102
راه اندازی مزون لباس خانگی 103
ساختن زیورآلات تزیینی 103
بازاریابی و مشاوره 103
آرایشگری و خدمات زیبایی 104
نقاشی 104
پرورش قارچ و گیاهان 105
تهیه مواد غذایی و آشپزی 105
خدمات کاریابی 105
برگزار کننده جشن و عزا 105
خدمات ترجمه 106
تجهیزات ویدئو کنفرانس و اتاق جلسه 106
نگهداری از کودکان 107
خدمات پیک 107
خدمات غذایی بسیار 107
بسته‌بندی و جابجایی وسایل 107
کارواش ثابت و سیار 107
داروهای گیاهی 108
دستیار خانه 108
کتاب‌فروشی سیار 108
خرید و فروش بازار سهام 109
مشاوره تلفنی نرم‌افزار و سخت‌افزار 109
پیاده‌سازی فایل‌های صوتی 109
خبرنگاری 110
مشاوره دکوراسیون داخلی 110
کرایه منزل و ماشین به مسافران 110
ماساژ درمانی در منزل 111
انجام کارهای اداری به صورت وکالتی 111
خدمات درمانی در منزل 111
تهیه مواد آشپزی 112
تعمیر و تجهیز موبایل در محل 112
پرورش گل در منزل 112
چرم دوزی 112
پرورش مرغ بومی در منزل 113
خدمات نگهداری از سالمندان 113
پخش تراکت و تبلیغات محیطی 114
تأسیس بوفه در دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و… 114
قالی بافی 114
کلاس آموزشی (ویژه دانشجویان) 114
کارآفرینی روستایی 116
ظرفیت‌ها و استعدادهای روستایی 116
کارآفرینی مدرن 118
نمونه‌ها 118
خوداشتغالی 120
اهمیت خوداشتغالی 120
ویژگی‌ها 121
دیگر روش‌ها 123
کسب و کار غیرمتعارف 123
شرکت تعاونی 123
کارآفرینی تحت حمایت 124
کارآفرینی خانوادگی 124
فصل چهارم: الگوهای کارآفرینی
سید محمد موسوی 129
از صندلی چرخ دار تا چرخ‌ها‌ی صنعت 129
مسیر پیشرفت از زبان خودش 129
پایان 135
مسلم جهانبخش 136
طراحی پرتره بدون انگشت 136
راه خوشبختی از زبان خودش 136
وحید رجبلو 139
دونده‌ای در دنیای وب امّا روی ویلچر 139
پیشرفت به روایت خودش 139
شیدا شکروی 144
رد پای رنگ 144
زندگی‌نامه شیدا به روایت خودش 144
در پایان 148
منابع و مآخذ 149
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.