حاشیه ای بر نشست خبری نخستین جشنواره ملی کاما
حاشیه ای بر نشست خبری نخستین جشنواره ملی کاما
دفتر فرهنگ معلولین
کاما مخفف کتاب افراد معلول ایران است و این جشنواره به کتاب معلولان میپردازد. اختتامیه این جشنواره روز سهشنبه ۵ آذرماه ۹۸ ساعت ۱۴ در کتابخانه ملی ایران تالار قلم برگزار میگردد. اما به عنوان پیش در آمد، نشست خبری روز شنبه (۲ آذرماه) با حضور چند تن از متصدیان این جشنواره برگزار گردید. این نشست توسط خبرگزاری کتاب (ایبنا) در ۶ آذرماه ۹۸ منعکس شد و لازم است نکات مهم بیان شده در این نشست را برجسته کنیم. چهار نفر در این نشست به ترتیب علیاکبر جمالی، ؟ شادکام، منصور برجیان و میرمحمد صادق صحبت کردند. نکات هم در صحبتهای هر یک از اینان آورده و برجسته میگردد، سپس به توضیح آن نکات میپردازیم.
۱ـ آقای جمالی گفت: افراد معلول مشکلات بسیاری در ارتباط با تألیف و ترجمه کتاب دارند که باعث شده در معلولان در جامعه، فرهنگ و نشر دیده نشوند و به منظور رفع این مشکلات این جشنواره از سال ۱۳۹۶ بر پا شده است.
به منظور آگاهی جامعه و نخبگان از مشکلاتی که سربسته آقای جمالی اشاره کرده، خوب بود اقلاً فهرستوار به این مشکلات اشاره میشد. اگر کتابچه یا کتابی در شرح و توضیح این مشکلات و دیگر نکاتی که در این نشست سر بسته گفته شد، آماده و منتشر گردد، بسیار راهگشا است.
البته دفتر فرهنگ معلولین با تحقیقاتی که انجام داده به این نتیجه رسیده که علت همه مشکلات معلولان کشور در زمینههای اشتغال، رفاه و معیشت، آموزش و پرورش و غیره مستقیم یا غیر مستقیم به کتاب ربط دارد. ادله و شواهد را قبلاً پراکنده منتشر کردهایم و قصد هست به زودی کتابی در این باره با عنوان «نقش کتاب در جامعه هدف» منتشر کنیم.
۲ـ آقای جمالی به درستی گفت افراد شاعر و نویسنده و دارای معلولیت از طریق این جشنواره آثارشان را معرفی میکنند و به نمایش میگذارند.
همینطور است در واقع این افراد از طریق کتاب، توانمندی خود را به جامعه میشناسانند و با صدای رسا مثلاً یک نابینا میگوید من با اینکه بینایی ندارم ولی توانایی دارم و شاهد آن این کتاب است، نیز توان کار و اشتغال هم دارم و میتوانم مانند افراد عادی در جامعه مشارکت داشته باشم.
۳ـ آقای جمالی گزارش داد: این جشنواره را دو انجمن نابینایان و آفرینشهای هنری پیگیری کردهاند.
اگر در کنار نابینایان و جسمی حرکتیها، ناشنوایان، ذهنیها و حتی دیگر قشرهای دارای معلولیت هم حضور میداشتند. موجب مقبولیت بیشتر آن شد. در آینده حتماً باید این افراد کنار هم جمع شوند.
۴ـ آقای شادکام گفت: این جشنواره، دیدگاه مردم را نسبت به معلولان کشور تغییر میدهد.
این سخن صحیح است و مردم با دیدن فعالیتهای انسانی معلولان اساساً نگاه همگرایانهتر و غیر تبعیضآمیزتر پیدا میکنند. وقتی به مردم گفته شود روایات معصومین علیهمالسلام را نابینایان و معلولین نقل کردهاند و امام صادق علیهالسلام ابابصیر که نابینای مطلق بود به عنوان عضو در «اصحاب اجماع» تعیین کرد. یعنی فرهیختههایی که اگر مطلبی را نقل میکردند، مردم به درستی و راستی آن اعتماد داشتند. اگر با پستهای امروزی بخواهیم مقایسه کنیم تا حدی اصحاب اجماع مثل شورای نگهبان است. نابینایی در عراق وزیر آموزش و پرورش شد و نابینایی در مصر چندین سال وزیر معارف بود، معلولان حرکتی بودهاند که در تاریخ ایران خالق تمدن بودهاند مثل تیمور لنگ سر سلسله تیموریان. رودکی که نابینای مادرزاد بود احیا کننده فرهنگ فارسی ایران بود؛ یعنی اگر رودکی نبود، امروز از زبان و ادبیات فارسی خبر نبود.
امروزه هم نابینایان، ناشنوایان، حرکتیها و حتی ذهنیها از یک طرف شاخصهای بزهکاری و جرم در آنها بسیار اندک است و از طرف دیگر فعالانه برای میهن و جامعه خود میکوشند. امروزه موسیقیدانها و نوازندگان، نویسندگان، فعالان استارتآپها، قاریان و حافظان قرآن کریم، شاعران و داستان سرایان از همین قشر هستند؛ اما متأسفانه تبعیضها مثل یک دیوار بلند نگذاشته اینها معرفی شوند و چهره و خدمات آنها را جامعه ببیند.
۵ـ آقای شادکام آروز نمود: روزی معلولان در کنار مردم و جامعه در محافل علمی و فرهنگی باشند.
وزارت فرهنگ و ارشاد به ویژه معاونت فرهنگی این وزارتخانه، هر سال، چندین جشنواره مثل کتاب سال، جمهوری اسلامی؛ کتاب جهانی جمهوری اسلامی و دهها جشنواره دیگر برگزار میکند، برای آوردن نویسندگان خارجی به ایران و تقدیر نمودن از آنها میلیاردی هزینه میکنند، ولی تاکنون یک بار در یکی از این جشنوارهها جایی برای نویسندگان دارای معلولیت در نظر نگرفته، جایی برای آثار بریل، گویا و غیره در نظر نگرفته و تبعیض ناحق و ظالمانهای در این زمینه اعمال کردهاند. همین موجب شد تا معلولان به سراغ جشنواره ویژه خودشان بروند. امید است روزی برسد که معلولان در کنار مردم در همه رقابتها حضور داشته باشند؛ و مثل دیگر اقشار با آنان رفتار گردد. حضرت علی علیهالسلام وقتی پیرمرد نابینا را مشاهده کرد که گدایی میکند، مسئولین دولتش را توبیخ کرد و دستور داد با او مثل مردم رفتار کنند. با اینکه این پیرمرد مسیحی بود. قطعاً اگر امروز علی علیهالسلام حضور داشت، این وزارت را به خاطر این همه تبعیض علیه معلولان توبیخ میکرد.
۶ـ آقای شادکام گفت: معلولان ما به لحاظ فرهنگی دچار ضعف و چالش شدهاند؛ و این جشنواره درصدد رفع این مشکل است.
وقتی فرهنگسازی نباشد، وقتی تبعیض فرهنگی و اجتماعی باشد، افراد مشکل پیدا میکنند؛ کینه و تنفیر همه جامعه را فرا میگیرد و اقشار ظلم زده، آسیبمند و تبعیض زده، ناسازگاری را آغاز میکنند.
۷ـ شادکام گفت: دغدغه اصلی معلولان اشتغال است.
این سخن آقای شادکام بسیار به جا است زیر خبرهای کشورهای توسعه یافته به ایران رسیده که معلولان در آن کشورها از طریق مشاغل فرهنگی و هنری بهترین درآمدها را دارند و به لحاظ پرستیژ هم صاحب خوشنامی اجتماعی هستند.
آنان در موسیقی، در نویسندگی، در خبررسانی و دهها شغل فرهنگی و هنری دیگر مشغول هستند اما در ایران، معلولان با این مشاغل فاصله دارند.
۸ـ شادکام گفت: متأسفانه در جامعه ما عدالت فرهنگی و اجتماعی وجود ندارد و اقدامی برای چاپ و نشر آثار تألیفی و ترجمههای افراد دارای معلولیت انجام نمیشود.
این سخن انعکاس آن چیزی است که در دل میلیونها معلول ایرانی است و آقای شادکام حرف دل آنها را زد. در این باره میتوان یک کتاب مستقل نوشت.
آیا تاکنون وزارت ارشاد و ادارات ارشاد در شهرها و استانها به یک نویسنده یا یک شاعر دارای معلولیت که بهترین رمان یا بهتر شعر را نوشته یا گفته و با قرض و زحمات بسیار به چاپ رسانده، حمایت کرده است؟ آیا حداقل لوح تقدیری به آنها داده یا حداقل از چنین افرادی تشکر کرده است؟
آیا تاکنون وزارت ارشاد یک جلد کتاب از نویسندگان دارای معلولیت خرید کرده با اینکه هر سال هزاران و میلیونها جلد کتاب خریداری میکند؟
و دهها پرسش دیگر اینچنینی هست؟
اگر پاسخ این پرسشها منفی باشد، دقیقاً اثبات میشود که سخن آقای شادکام درست است. نویسندگان غیر معلول در ایران بودهاند که برای کتابشان دهها سکه جایزه گرفتهاند ولی نویسندگان معلول دریغ از یک ربع سکه.
بیعدالتی و فقدان مساوات و انواع تبعیضها در حوزه فرهنگ بیشتر از هر جای دیگر است. چون تاکنون نهادهای فرهنگی به ویژه وزارت فرهنگ قدمی در راستای فرهنگ معلولان برنداشتهاند.
۹ـ شادکام گفت: فرهنگ رکن جامعه و کتاب رکن فرهنگ است و کتاب شاخص پیشرفت هر جامعه است.
این سخن به این معنا است که بدون کتاب، معلولان به پیشرفت، رفاه، زندگی مطلوب، اشتغال، مقبولیت اجتماعی و… نمیرسند، لذا خود معلولان باید در این راستا فعالتر شوند.
۱۰ـ در پایان شادکام به عدم همکاری صدا و سیما اشاره کرد و از معرفی نکردن آثار معلولان، اظهار گلایه نمود.
صدا و سیما در برنامههای مختلف به نقد و معرفی کتاب میپردازد. اما صدای استانها، صدای معارف و دیگر شبکهها تاکنون شنیده نشده یک اثر از معلولان را معرفی کنند. البته این مسئله علل مختلف دارد از جمله نداشتن پشتیبان از مهمترین آنها است.
۱۱ـ آنگاه آقای برجیان گفت: از کتابهایی که در پنج سال اخیر منتشر شده، ۱۳۵ اثر به جشنواره رسیده است.
یعنی هر سال ۷ اثر در ایران در زمینه معلولان بوده است. اگر کاربران و استفاده کننده از کتاب را در جامعه هدف فقط ۳۰۰ هزار نفر مطالعه کننده فرض کنیم، هر ۴۳ هزار نفر در سال یک کتاب سهم دارد. این آمار واقعاً فاجعهآمیز است. امیدواریم در جشنواره بعد آمار تولید کتاب چند برابر بیشتر گردد و خبرهای خوش بشنویم.
۱۲ـ آقای برجیان گفت: تولید و نگارش کتاب و نیز چاپ و نشر آن نیاز به حمایت دارد.
اما آیا وزارت فرهنگ و ارشاد یا بهزیستی تاکنون از تولید یا نشر کتاب حمایت کردهاند.
۱۳ـ آقای میرمحمد صادق نماینده خانه کتاب گفت: دبیرخانه دائمی جشنواره کاما باید در انجمن نابینایان یا در انجمن آفرینشهای هنری باشد و کتابهای برگزیده این جشنواره نباید متکی به خرید دولتی باشد و باید متکی بر خرید ملی و عام باشد.
جناب میرمحمد صادق آیا در مورد کتاب سال جمهوری اسلامی و دیگر جشنوارهها هم همین حرف را میزنید یا فقط جشنواره معلولان جای دیگران را تنگ کرده و میفرمایید اینان جایی در خانه کتاب ندارند؛ البته اگر شما عادلانه داوری میکردید، میگفتید از بودجه جشنواره دیگران کم کنند و بودجهای به جشنواره معلولان بدهند تا این جشنواره هم بتواند فعالیت کند.
همین حرف را در مورد خریدهای خانه کتاب از جشنوارههای دیگر چرا مطرح نمیکنید و فقط کتابهای معلولان را میفرمایید دولت خرید نکند. در همه کشورها حتی کشورهای دارای اقتصاد آزاد دولت موظف است از معلولان در زمینههای مختلف به ویژه در فرهنگ حمایت کند.
چند نکته با مسئولین جشنواره
ضمن تشکر از تلاشهای فعالان این عرصه، به ویژه فعالیتهای آقایان جمالی، شادکام و برجیان، لازم است درد دل و دیدگاههای مردم به ویژه اعضای جامعه هدف را بشنویم، از اینرو آنها را منعکس کنیم.
۱ـ گویا این جشنواره کتب به خط بریل، کتب صوتی، کتب الکترونیکی و کتب به زبان اشاره را در دستور کار ندارد؛ گویا فقط کتب معمولی را به رسمیت شناخته است. این شیوه همان سیاست تبعیضآمیز است که دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عمل کردهاند و البته ظلم فاحش و آشکار و ندیده گرفتن حقوق مسلم قشرهایی از معلولان است. این حق را کنوانسیون به رسمیت شناخته و لازم است در دستور کار جشنواره هم قرار گیرد.
همانگونه که وزارت فرهنگ و ارشاد جشنوارههای متعدد برای قشرهایی مثل دانشجویان، کارگران و غیره و نیز جشنواره کتاب ادبی، جشنواره کتاب تاریخی و غیره برگزار میکنند؛ لازم است حق قشرهای نابینا، ناشنوا و جسمی ـ حرکتی را هم به رسمیت بشناسد و کتابهای مورد نیاز آنها را از طریق آوردن به جشنواره به رسمیت بشناسد و به این روش از آنها حمایت نماید.
۲ـ این جشنواره افراد فرهیخته و دارای معلولیت از سراسر ایران را شناسایی نکرده؛ به ویژه افراد از شهرهای دور دست به این جشنواره راه نیافتهاند.
پیشنهاد میشود کمیته شناسایی معلولان نخبه و نویسنده و شاعر در بخش دبیرخانه راهاندازی و شروع به شناسایی کند و از این طریق آنها را به جشنواره دعوت کنند تا با عرضه و نمایش آثار خودشان بر رونق جشنواره بیفزایند.
۳ـ بر اساس گزارش ایبنا (۲ آذر) این جشنواره توسط نمایندگان سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، خانه کتاب، سازمان بهزیستی، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد و دو تشکل مردمی یعنی انجمن نابینایان کشور و انجمن علمی و آفرینشهای هنری معلولان ایران مدیریت میگردد؛ یعنی چهار نهاد دولتی و دو نهاد مردمی.
اگر حداقل نویسندگان و ناشران فعال در حوزه کتاب معلولیتی، نمایندگانی در شورای سیاستگذاری این جشنواره میداشتند حتماً بر جامعیت آن افزوده میشد و ارتباط عمیقتری با بدنه مؤلفان و پدیدآورندگان کتاب پدید میآمد.
با تشکر مجدد از همه کسانی که برای این جشنواره تلاش کردهاند.
*.م.ن
در نشست خبری نخستین جشنواره ملی کاما «کتاب افراد معلول ایران» مطرح شد؛
هیچ اقدامی برای تالیف و ترجمه معلولان دارای کتاب انجام نمیشود
قائممقام انجمن نابینایان کشور گفت: متاسفانه در جامعه ما عدالت فرهنگی و اجتماعی وجود ندارد و هیچ اقدامی برای تالیف و ترجمه آثار افراد معلول دارای کتاب انجام نمیشود.
هیچ اقدامی برای تالیف و ترجمه معلولان دارای کتاب انجام نمیشود
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست خبری نخستین جشنواره ملی کاما «کتاب افراد معلول ایران» با شعار شهروند معلول، جامعه فراگیر روز شنبه(۲ آذرماه) با حضور علیاکبر جمالی، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل انجمن نابینایان کشور؛ منصور برجیان، مدیرعامل انجمن علمی و آفرینشهای هنری ایران؛ سیدسعید میرمحمدصادق، معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب؛ منصور شادکام، قائممقام انجمن نابینایان کشور و دبیر اجرایی جشنواره؛ آقای نجفی، نماینده معاونت فرهنگی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضو شورای سیاستگذاری جشنواره؛ سید جمال رحمانی، نماینده سازمان بهزیستی کشور، ایمان کرد، مدیر امور کتابخانهها و ترویج فرهنگ کتابخوانی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و اصحاب رسانه در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد.
شناساندن افراد معلول دارای کتاب به جامعه
علیاکبر جمالی، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل انجمن نابینایان کشور در ابتدای این نشست گفت: افراد معلول مشکلات بسیاری در ارتباط با تالیف و ترجمه کتاب دارند که باعث شده در جامعه نشر و فرهنگ دیده نشوند. به این دلیل انجمن نابینایان کشور اقدام به برگزاری جشنوارهای با محوریت شناساندن افراد معلول دارای کتاب به جامعه در سال ۱۳۹۶ کرد تا دوستان معلول شاعر و نویسنده در این جشنواره شرکت کنند و آثار خود را به نمایش بگذارند.
وی با اشاره به ادغام دو انجمن؛ نابینایان و معلولان جسمی و حرکتی جهت برگزاری جشنوارهای تحت عنوان جشنواره ملی کاما «کتاب افراد معلول ایران» برای معلولان دارای کتاب در تمامی حوزهها اظهار کرد: این جشنواره به طور مشترک میان دو انجمن نابینایان کشور و انجمن علمی و آفرینشهای هنری برای تاثیرگذاری بهتر در جامعه برگزار میشود. در این جشنواره، افراد معلول برای فعالیت بیشتر در حوزه فرهنگ و ادب و شناساندن خود به جامعه ترغیب و تشویق خواهند شد.
اشتغال؛ دغدغه اصلی معلولان در جامعه است
منصور شادکام، قائممقام انجمن نابینایان کشور و دبیر اجرایی جشنواره در ادامه با بیان اینکه هدف جشنواره ملی کاما «کتاب افراد معلول ایران»، رفع دیدگاه مردم جامعه نسبت به ناتوانی معلولان است، میگوید: این جشنواره را با هدف حضور اهالی دارای معلولیت در کنار مردم جامعه بدون هیچگونه دیدگاه منفی برگزار کردیم.
وی افزود: نهادها و ارگانهای بسیاری همچون؛ سازمان آموزش و پرورش استثنایی، نهاد کتابخانههای عمومی کشور، خانه کتاب، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، معاونت فرهنگی شهرداری تهران و … در این راه با ما همکاری کردند.
شادکام با تاکید بر اینکه معلولان از لحاظ مسائل فرهنگی در جامعه دچار ضعف و چالش شدهاند، گفت: رویکرد انجمن نابینایان کشور در شش سال اخیر، رویکرد فرهنگی بود و با بررسی و آسیبشناسی دغدغه افراد معلول همچون؛ نابینایان، کمبینایان، معلولان جسمی-حرکتی، معلولان اعصاب و روان به نتایجی جهت بهبود وضعیت این افراد رسیدیم.
قائممقام انجمن نابینایان کشور ادامه داد: یکی از دغدغههای این افراد، ضعف حوزه اشتغال و بهرهگیری از حقوق مادی و معنویشان است. متاسفانه در جامعه ما عدالت فرهنگی و اجتماعی وجود ندارد؛ هیچ اقدامی برای تالیف و ترجمه آثار افراد معلول دارای کتاب انجام نمیشود.
به گفته دبیر اجرایی نخستین جشنواره ملی کاما، فرهنگ از ارکان مهم اسلامی و فرهنگی هر جامعهای است و کتاب هم از ارکان فرهنگ است که شاخصه پیشرفت هر کشور و جامعهای نیز محسوب میشود.
شادکام با اشاره به بیحمایتی سازمان صدا و سیما از فرهنگسازی حضور معلولان در جامعه و رفع دیدگاههای نامناسب مردم به این قشر خاطرنشان کرد: صداوسیما یک رسانه ملی است که باید دغدغه و چالشهای این قشر همچون؛ مشکل بریل نابینایان، چاپ و فروش آثار را به گوش مردم برساند تا معلولان هم همانند دیگر افراد در جامعه حضور پیدا کنند.
معلولان دارای کتاب، ظرفیت بالایی در حوزه نشر دارند
در ادامه نشست، منصور برجیان، مدیرعامل انجمن علمی و آفرینشهای هنری ایران با بیان آماری از حضور معلولان و افراد سالم دارای کتاب در جشنواره گفت: ۱۳۵ اثر به جشنواره رسید که از میان آنها ۳۰ اثر برای معلولان جسمی و حرکتی، ۱۹ اثر برای کمبینایان و نابینایان، ۳ اثر برای کمشنوا و ناشنوایان و یک اثر برای معلولان اعصاب و روان است. همچنین، از میان این آمار، ۲۸ نویسنده مرد و ۲۵ نویسنده زن در جشنواره حضور پیدا کردند. از میان ۱۳۵ اثر راهیافته به جشنواره ۱۳ اثر برگزیده و ۸ اثر شایسته تقدیر شدند.
وی ادامه داد: در فراخوان جشنواره صرفا آثاری مورد قبول بود که در محدوده پنج سال گذشته قرار بگیرد؛ هر اثری که برای امسال باشد، در این جشنواره حضور پیدا نخواهد کرد.
مدیرعامل انجمن علمی و آفرینشهای هنری ایران با اشاره به توانایی این افراد در ارتقای فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه اذعان کرد: نوشتن کار سادهای نیست و هرکسی نمیتواند نویسنده باشد. وقتی این افراد توانایی بالایی در حوزه چاپ و نشر کتاب دارند؛ باید از آنها حمایت کنیم تا قابلیتهایشان در جامعه نادیدهگرفته نشود.
کتابهای برگزیده جشنواره کاما نباید متکی بر خرید دولتی باشد
سیدسعید میرمحمدصادق، معاون فرهنگی موسسه خانه کتاب با بیان اینکه برگزاری این جشنواره، همگرایی مثبتی برای معلولان دارای کتاب در جامعه و میان اهالی فرهنگ است؛ گفت: اینکه جشنواره به صورت مشترک و میان دو انجمن برگزار میشود، یک همگرایی مثبت و نتیجهبخش برای قشر معلولان در جامعه است.
وی بیان کرد: پیشنهاد من برای پویایی و تداوم این فعالیت، ایجاد دبیرخانه دائمی جشنواره کاما در یکی از این دو انجمن است تا ارتباط معلولان با اهالی کتاب و نشر قطع نشود. همچنین، جای یک ارگان خصوصی همچون اتحادیه ناشران و کتابفروشان کشور در این جشنواره خالی است که باید طی مذاکراتی با این سازمان ارتباطی مثبت در جهت پویایی بهتر این جشنواره شکل بگیرد.
میرمحمدصادق با اشاره به اینکه کتابهای برگزیده جشنواره کاما نباید متکی بر خرید دولتی باشد، افزود: کتابهای برگزیده جشنواره باید طی طراحی هولوگرامی از سوی دبیرخانه جشنواره و ارتباط با اتحادیه ناشران و کتابفروشان متکی بر خرید ملی و عام باشد تا با کل خوانندگان کشور ارتباط بگیرد.
اختتامیه نخستین جشنواره ملی کاما، روز سهشنبه (۵ آذرماه) با حضور مسئولان دولتی و اهالی فرهنگ از ساعت ۱۴:۳۰ الی ۱۷ در کتابخانه ملی برگزار خواهد شد.
در پایان این نشست، پوستر نخستین جشنواره ملی کاما رونمایی شد.
منبع: ایبنا، ۲ آذر ۱۳۹۸
دیدگاه خود را ثبت کنید
Want to join the discussion?Feel free to contribute!