تجلیل از مدیر عامل دفتر فرهنگ معلولان

تجلیل از مدیر عامل دفتر فرهنگ معلولان
به عنوان یکی از کارآفرینان برتر در حوزه معلولان

مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد در سال‌های اخیر به اقدامات و طرح ابتکاری و مؤثر روی آورده است. بر ما فرض است از مدیریت این تشکل مردمی و معلولیتی خانم‌ صدیقه اکبری و آقای احمد میرزاخانی تشکر نماییم. به ویژه از خانم مهدیه نجفی زاده دبیر کنفرانس ملی کارآفرینی اجتماعی در حوزه معلولیت کمال تشکر را داریم.
در این گزارش پس از معرفی اقدام نیک مزبور و معرفی ابعاد آن، در ادامه دیدگاه‌های خود را با مدیران محترم مجتمع رعد در میان می‌گذاریم. در پایان کارنامه آقای محمد نوری در عرصه معلولیت تقدیم می‌نماییم تا علت انتخاب ایشان به عنوان کارآفرین برتر معلوم گردد.

نخستین کنفرانس ملی کارآفرینی اجتماعی در حوزه معلولیت
نخستین کنفرانس ملی کارآفرینی اجتماعی در حوزه معلولیت با هدف ترویج کارآفرینی اجتماعی و افزودن غنای علمی این حوزه، معرفی توانمندی¬های معلولان به فعالان اجتماعی و ایجاد هم افزایی میان ایشان، توسط دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران و مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد در روز چهارشنبه سی‌ام مهرماه برگزار شد.
کارآفرینی اجتماعی یافتن جدیدترین و بهترین راه ممکن برای ایجاد و تقویت «ارزش اجتماعی» است که در کنار کارآفرینی سازمانی و اقتصادی، در محافل علمی به آن توجه می‌شود. این مقوله در صورتی که در جامعه نهادینه شود، می‌تواند نقش مهمی در رفع مشکلات اجتماعی ایفا کند.
«دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران» به عنوان یکی از متولیان امر ترویج کارآفرینی در کشور در کنار انجام فعالیت‌های آموزشی خود برای تقویت پژوهش‌های صورت گرفته در این حوزه به برگزاری کنفرانس‌ها و سمینارهای متعددی پرداخته است. ترویج علمی و عملی این حوزه از اهمیت بسیاری برخوردار است و در زمره وظایف اصلی این دانشکده قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر «مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد» به عنوان یک سازمان کارآفرین اجتماعی با سابقه موفق ۳۰ ساله همواره مشتاق به اشتراک گذاری تجربیات خود بوده است. چنانچه تاکنون با ارائه نمونه عملی خود توانسته زمینه تأسیس ۱۹ شعبه مستقل رعد را در سراسر کشور فراهم سازد.
بنابراین دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران و مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد تصمیم به برگزاری مشترک نخستین کنفرانس ملی کارآفرینی اجتماعی در حوزه معلولیت گرفته و به دعوت از جامعه علمی کشور برای تولید علم در این حوزه از یک سو و فعالان اجتماعی و یا کارآفرینان مشتاق به حوزه اجتماعی برای ترویج عملی و به اشتراک گذاری تجربیات موفق از سوی دیگر مبادرت کرده‌اند. این کنفرانس در تاریخ ۳۰ مهرماه ۹۳ در مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد در شهرک غرب تهران برگزار شد.
با توجه به گردهمایی صاحبان صنایع در کنفرانس کارآفرینی اجتماعی، ایجاد شبکه ارتباطی میان فعالان حوزه، آشنایی با محصولات و فعالیت¬ها که موجب هم افزایی میان خانواده بزرگ صنعت خواهد شد، در این راستا نمایشگاه توسعه کسب و کار برای معرفی دستاوردهای کارآفرینی در حاشیه کنفرانس برگزار شد. همچنین برای انتقال تجربیات کارآفرینان اجتماعی موفق از ایشان دعوت به عمل آمده تا در قالب نمایشگاه کارآفرینی اجتماعی به نمایش و انتقال تجربیات خود پرداختند.
این کنفرانس شروعی برای فعالیت جدی کارآفرینان اجتماعی در کشور است و امید است در آینده شاهد بسط این اندیشه باشیم.
در اطلاعیه این کنفرانس برنامه‌های نشست این‌گونه اعلام شده بود:
سخنرانان علمی : دکتر احمد روستا، خانم فیروزه صابر، دکتر زهرا آراستی، دکتر حسین خنیفر، علیرضا امیدوار
سخنرانان تجربی: دکتر مریم رسولیان، مهندس برجیان، خانم منصوره پناهی، دکتر رمضان جهانداری، آقای محمد موسوی
میزگرد علمی : خانم دکتر آلیا، آقای دکتر صابری، اقای دکتر هاشمی، آقای دکتر کمالی، آقای دکتر جهانداری، آقای دکتر عبادتی، آقای موسوی
مراسم اختتامیه : تجلیل از کارآفرینان اجتماعی با حضور وزیر محترم تعاون، کار و رفاه اجتماعی
اما روز نشست این سخنرانی‌ها و برنامه‌ها با تغییرات بسیار همراه بود.
مدیر دفتر فرهنگ معلولین هم به عنوان کارآفرین اجتماعی برتر دعوت شده و با اعطای لوح تقدیر از ایشان نیز تشکر شد.

کارنامه کارآفرینی آقای محمد نوری در حوزه معلولیت
در سال ۱۳۷۸، سوره عبس به هنگام قرائت قرآن کریم، او را متوجه اهمیت جامعه و فرهنگ معلولان کرد. از آن زمان شروع به تحقیق و تأمل درباره مسائل فرهنگی و تاریخی این قشر نمود. سال ۱۳۸۰ تصمیم گرفت قدم‌های ابتکاری فرهنگی برداشته، از این‌رو با کارشناسان از جمله دختر مرحوم باغچه‌بان مشورت کرد و در نهایت درصدد برآمد دائرة المعارفی برای ناشنوایان و ناشنوایی و نیز دائرة المعارف‌های دیگری برای نابینایان و معلولان حرکتی و ذهنی تألیف و منتشر کند.
تألیف دانشنامه ناشنوایان تا سال ۱۳۸۵ طول کشید و در این سال به چاپ رسید. این دانشنامه نخستین دائرة‌المعارف عمومی در ایران و جهان و شامل بسیاری از موضوعات جامعه و فرهنگ ناشنوایی است. پیش از این یک دائرة المعارف در امریکا برای ناشنوایان با گرایش پزشکی منتشر شده بود اما دانشنامه ناشنوایان – سه جلدی – در ایران چون شامل ابعاد مختلف ناشنوایی می‌شد و منحصر به علم خاصی نبود، از این‌رو نخستین ابتکار در جهان بوده است.
متأسفانه با تغییر ریاست جمهوری و دولت، نشر آن سه سال طول کشید و در لابلای رخدادهای سیاسی مغفول واقع شد.
برای تهیه این دانشنامه حدود دویست تن از نویسندگان و استادان و پژوهشگران همکاری داشتند و چون بودجه کافی نداشت، اغلب از سَر اخلاص همکاری کردند. از این‌رو این اثر، مصداق بارز کارآفرینی اجتماعی است. برای مثال مرحوم حسین گلبیدی که در پیشبرد فرهنگ و آموزش ناشنوایان سهمی کمتر از مرحوم باغچه‌بان نداشت، به عنوان مشاور برخی از مطالب و مقالات مشارکت خالصانه داشت.
***
محمد نوری سال‌های ۱۳۷۹تا ۱۳۸۴ با مؤسسه فرجام جام جم همکاری می‌کرد. این مؤسسه به مدیریت آقای بهزاد اشتری و خانم فاطمه سعدی در حوزه فرهنگ ناشنوایان فعالیت داشت. در این دوره عمدتاً به شناسایی شخصیت‌ نخبه معلول و ناشنوا و جلسه با آنان به منظور راه‌اندازی بانک اطلاعات ناشنوایان و تألیف شخصیت‌شناسی نخبگان ناشنوا در تاریخ اسلام می‌پرداخت. ولی در سال ۱۳۸۱ جذب مؤسسه اطلاع‌رسانی پارسا شد و به عنوان قائم مقام در آنجا آغاز به کار کرد. تحقیقات خود در امور معلولان و شخصیت‌شناسی ناشنوایان را هم به پارسا منتقل کرد و بسیاری از آن‌ها را در خروجی‌های پارسا منتشر نمود.
***
سال ۱۳۸۹ پس از چند ماه مطالعه تشکل‌های معلولیتی، طرحی برای تأسیس دفتر فرهنگ معلولین به عنوان مرکزی که به روش کاملاً علمی و تخصصی به فرهنگ معلولین بپردازد، نوشت. حجة الاسلام و المسلمین آقای سید جواد شهرستانی رئیس دفتر حضرت آیت اللّه العظمی سیستانی این طرح را پذیرفت و دفتر فرهنگ معلولین در سال ۱۳۹۰ عملاً تأسیس شد.
***
اهم فعالیت‌های فرهنگی – اجتماعی ایشان در این مرکز عبارت ‌است از:
۱- تدوین و انتشار کتب راهنمای دستی.
برای ترویج هر فرهنگ، کارشناسان فرهنگی، دست‌نامه یا Hand Book را شیوه مؤثری می‌دانند. دست‌نامه یا کتاب دستی یا کتاب راهنمای دستی کتاب‌هایی است که هر کتاب یک موضوع را به اختصار ولی جامع و سلیس و روان تبیین و گزارش می‌کند.
طرح دست‌نامه معلولیتی از آقای محمد نوری بوده و ایشان درصدد است برای موضوعات گوناگون معلولان مثل اشتغال، ازدواج، خط بریل، حقوق، علل موفقیت، راز شکست و ده‌ها موضوع مورد نیاز دیگر یک کتاب در قطع پالتویی و کم حجم ولی مؤثر و به شیوه اطلاع‌رسانی عرضه کند.
با جذب نویسندگان و ویراستاران مردمی و با کمک از خود معلولان، پنجاه عنوان این‌گونه کتب را تألیف و ۳۵ عنوان را منتشر کرده است.
برخی از این آثار مثل سوره روشندلان که به توضیح سوره عبس و دفاع قرآن کریم از نابینایان می‌پردازد، با استقبال چشمگیر مواجه شد و در فرهنگ‌سازی تأثیر زیاد داشته است.
۲- سایت اینترنتی با رویکرد فرهنگ‌سازی و پرداختن به ضرورت‌های فرهنگ معلولان
۳- راه‌اندازی یک گروه دائرة‌المعارف نگار و تدوین انواع دانشنامه‌های مورد نیاز مثل دانشنامه بریل، دانشنامه نابینایی و دانشنامه پارالمپیک و غیره.
۴- راه‌اندازی گروه مأخذشناسی و تدوین انواع کتاب‌شناسی‌های مورد نیاز؛ برخی از این‌ها به تولید رسیده و منتشر شده است.
۵- راه‌اندازی مجله توان‌ نامه به عنوان نخستین نشریه معلولیتی با رویکرد صرفاً فرهنگی – اجتماعی و علمی. مسائل و رخدادهای هر فصل را به شیوه علمی تحلیل و بررسی می‌کند.
۶- راه‌اندازی گروه کتاب گویا و گویاسازی کتاب‌های زیربنایی و مادر؛ حدود پنج هزار ساعت کتاب گویا شده است.
و کارهای بسیار دیگر که مدیریت آن بر عهده ایشان بوده ولی انجام و پیگیری این امور بر عهده مدیران لایق و دلسوز دفتر فرهنگ معلولین بوده است.
***
در کارنامه ایشان کارشناسی و تدوین حدود پنجاه طرح هست. مثل طرح راه‌اندازی بانک اطلاعات معلولان (اجرای آن آغاز شده است)؛ طرح راه‌اندازی شبکه گفت‌وگوی معلولان، پیشنهاد برای راه‌اندازی شبکه‌های موبایلی در شهرهای بزرگ و کوچک با هدف توسعه گفت و شنود در جامعه معلولان جهت هم‌افزایی و تعاطی و تعامل بیشتر؛ طرح استخراج دیدگاه‌های مولانا در مثنوی به عنوان شاعر امیدبخش و مروج امید و سازندگی و پرهیز از تنبلی؛ طرح رساله عملیه ناشنوایان؛ طرح احکام معلولان؛ طرح مجموعه پنج جلدی حقوق معلولان ایران و جهان؛ طرح خدمات متقابل اسلام و معلولان و ده‌ها طرح دیگر.
تقریباً همه این طرح‌ها اجرایی شده، بعضاً به اتمام رسیده و چاپ شده یا زیر چاپ است یا در مسیر نهایی شدن و انتشار است.
***
ایشان تا کنون ۳۲ عنوان کتاب برای معلولان تألیف کرده و کار تألیف آن‌ها تمام شده است. بعضاً منتشر شده و درصدد جذب بودجه برای چاپ دیگر آثارش است.
ویژگی کاری ایشان، بهره‌گیری از استعدادهای جامعه به عنوان همکار یا دستیار است.
***
ایشان تا کنون ۱۶۵ گزارش و مقاله به نام‌های محمد نوری، محمد حسینی، محمد اصفهانی و دیگر نام‌ها منتشر کرده است. تمام این آثار مرتبط به معلولان و معلولیت است.

پایان و نتیجه گیری
محمد نوری بر اثر تصادف در سال ۱۳۸۳ به گزارش پزشکی قانونی بیش از پنجاه درصد معلولیت پیدا کرده است و مفتخر است عضوی از جامعه معلولان می‌باشد. او بسیار علاقه‌مند به فرهنگ معلولیت و خدمت برای همنوعان معلول است.
او مثل دیگر «هم فرهنگی‌ها» و «هم جامعه‌ای‌هایش» شبانه روز به جز چند ساعت استراحت و عبادت، مشغول کار تحقیق و نوشتن و انجام امور معلولان است.
آخرین کاری که روی میزش است و مشغول نهایی کردن آن است، کتابی به نام خدمات متقابل اسلام و معلولان است. او ثابت کرده تمدن اسلامی و ظهور و توسعه فرهنگ اسلامی از یک نگاه مرهون تعامل اسلام و معلولان است. رسول خدا(ص) امور مهمی را به معلولان می‌سپرد و آنان هم به شایستگی عمل می‌کردند. نابینایان، ناشنوایان، فلج‌های بسیاری بودند که متبحر در علوم قرآن و علوم روایت و دیگر دانش‌ها بودند و در شهرهای مختلف به ترویج علوم اسلامی می‌پرداختند.
گزارش مزبور را عرضه کردیم تا بر انتخاب مجتمع رعد صحه بگذاریم و اقدام آن‌ها را نیک و صحیح تلقی نماییم.