معرفی سمن‌های ناشنوایان ایران
معرفی سمن‌های ناشنوایان در ایران
انجمن اسلامی ناشنوایان اصفهان
در ۱۳۵۹، پنج تن از ناشنوایان اصفهان، با الهام‌گیری از فضایی كه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به وجود آمده بود، تصمیم به تأسیس انجمن گرفتند. آنها همراه با خانواده‌شان چند جلسه تشكیل دادند و درباره خط‌مشی، ساختار و دیگر ابعاد آن، بحث كردند و در نهایت، با همكاری مدیر كل سازمان بهزیستی وقت و مسئول مركز شهید اژه‌ای، در سال ۱۳۶۲، انجمن اسلامی ناشنوایان اصفهان، شكل گرفت.
فعالیتهای اولیه این انجمن، بیشتر در زمینه برگزاری كلاسهای نهضت سوادآموزی و احكام اسلامی بود. با گذشت زمان، انجمن اسلامی، پاسخگوی نیازهای ناشنوایان نبود و تعطیل شد. پس از آن، به علت نیاز مبرم ناشنوایان به مؤسسه‌ای برای حل مشكلات خود و فشار آوردن ناشنوایان به سازمان بهزیستی و مدارس ناشنوایان، در نهایت، آقایان تربیت، سجادی‌فر، علوی و خانم مولایی تصمیم به تأسیس كانون ناشنوایان را گرفتند. این كانون، كه در واقع، تداوم انجمن اسلامی ناشنوایان اصفهان و به گونه‌ای جانشین آن به شمار می‌آمد، با مجوز سازمان بهزیستی در ۱۳۷۰ به طور رسمی شكل گرفت و آغاز به كار كرد.
انجمن جوانان ناشنوا
حضور و مشاركت جوانان در مسائل اجتماعی، بیانگر، پویایی جامعه است و با سلامت تك تك افراد جامعه در ارتباط است. این قاعده، در ناشنوایان هم صادق است. دانش‌آموختگی دانشجویان و پایان یافتن تحصیلات دانش‌آموزان ناشنوا و عدم ارتباط آنها با جامعه و گوشه‌نشینی آنها و شركت نكردن در فعالیتهای اجتماعی، یكی از مشكلات بسیار مهم این قشر از جامعه بوده است. از این رو، عده‌ای از ناشنوایان اصفهان، با هدف زدودن این مشكل به تأسیس محلی مناسب برای اجتماع جوانان ناشنوا و راهنمایی آنها پس از تحصیل، مبادرت ورزیدند.
به دلیل غیردولتی بودن این تشكل بایسته است تا خود جوانان، اداره آن را برعهده بگیرند و استعدادهای خود را نمایان سازند. كانون ناشنوایان استان، به عنوان تشكل غیردولتی ناشنوایان، عملكردی فعال در عرصه جوانان نداشت. البته، راهنماییها و اندرزهای پیشكسوتان امور ناشنوایان باعث شد كه این انجمن با هدف ارتقای سطح آگاهیهای ناشنوایان و مطرح كردن آنها در جامعه شكل گرفت.
با برگزاری انتخابات در مجمع عمومی انجمن جوانان در اسفند ماه ۱۳۸۰، اعضای هیئت مدیره انجمن برای مدیریت امور جوانان از سوی اكثریت جوانان، انتخاب شدند و با همكاری كانون ناشنوایان، زمینه فعالیت جوانان، فراهم شد و این همكاری تا پایان سال بعد، ادامه داشت كه ناگاه، مسئولان كانون ناشنوایان، اعلام كردند كه كانون با مشكل مکان مواجه شده و دیگر، جایی برای جوانان در این محل نیست.
منتخبان جوانان ناشنوا كه با وجود مشكلات فراوان و حمایت اندك نهادهای دولتی و مردمی، عزم خود را جزم كرده بودند تا كارنامه قابل قبولی را از خود بر جای گذارند، انحلال انجمن را به معنای انزوای دوباره جوانان ناشنوا می‌دانستند؛ بنابراین با پی‌گیری مستمر و تلاش بسیار، موفق شدند انجمن را برپا نگه دارند و با همكاری سازمان بهزیستی استان، توانستند ساختمانی برای فعالیت جوانان تهیه كنند و این بار، انجمن جوانان ناشنوا به صورت مستقل، فعالیت خود را آغاز كرد.
امروزه این انجمن با نام جدید «انجمن جوانان مهر سخن»، در آستانه دریافت پروانه فعالیت و اعتبارنامه و ثبت است. مدیریت جدید انجمن، پس از برگزاری انتخاباتی در ۲۸ آذر ماه ۱۳۸۲، فعالیت خود را آغاز كرده است.
مدیریت: مدیریت كنونی این انجمن، برعهده خلیل رحیمی، دارای دیپلم نقشه‌كشی ساختمان است. وی متولد ۱۳۵۸ است و در ۱۳۶۸، به دلیل ابتلا به بیماری، شنوایی خود را از دست داد. انجمن جوانان مهر سخن، سازمان غیردولتی، غیرتجاری، غیرانتفاعی و غیرسیاسی است و موضوع فعالیت آن عبارت است از: فعالیتهای فرهنگی ویژه جوانان، نظیر: تشكیل كلاسهای فوق برنامه، برگزاری اردوهای علمی، فرهنگی و تفریحی، برگزاری مسابقات فرهنگی، برپایی مراسم ویژه در مناسبتها و اعیاد، و… ، ایجاد محیط سالم و فرهنگی و برای جوانان ناشنوا برای گفت‌وگو با هم به زبان خودشان. این تشكل، پاسخی به این نیاز فكری و ذهنی است، كه هدف آن، بالا بردن سطح فرهنگی و اجتماعی جوانان شنواست. اعضای شورای این انجمن، عبارت‌اند از: آقایان طالبی، رحیمی، عباسی، صفایی، تیموری، قندی و خانمها حفیظی‌راد، صبوری‌زاده و فتحی.
عضوگیری: انتخاب اعضا، مطابق ضوابط است و انجمن، پس از اعلام موجودیت، اساسنامه‌ای تدوین كرد كه به تصویب هیئت مؤسس رسید و با تأیید سازمان ملی جوانان، برای عضویت در شورا، شرایطی لازم بود كه نامزدها باید دارا می‌بودند، از جمله: عضو اصلی انجمن بودن، محدودیت سنی، داشتن حداقل مدرك تحصیلی دیپلم، آشنایی با زبان اشاره و لب‌خوانی، كه از تعداد ۲۴ نفر نامزد، نُه نفر در مجمع عمومی، بیشترین آرا را برای دو سال فعالیت در شورای مركزی (هیئت مدیره) كسب كردند.
همكاری با مراكز: اعضای اصلی این تشكل را منحصراً ناشنوایان تشكیل می‌دهند و این تشكل، مایل است با تشكلهای همسو و غیرهمسو، و نیز با افراد و انجمنها، همكاری و مراوده داشته باشد.
این انجمن، امروزه در یكی از ساختمانهای بهزیستی مستقر است و هفته‌ای چند روز، برنامه دارد.
عملكرد دو ساله: در راستای اهداف یاد شده، كارنامه دو ساله انجمن به این شرح بوده است: تشكیل جلسات هفتگی منظم در زمینه مسائل اجتماعی، رفاهی و فرهنگی جوانان ناشنوا؛ برگزاری اردوهای یك یا چند روزه در استان اصفهان و سایر شهرها؛ برگزاری مراسم هفته جهانی ناشنوایان و جشن میلاد حضرت ولی عصر(عج) در مهر ماه ۱۳۸۲ در سینما فلسطین اصفهان؛ اهدای جوایز به تلاشگران و فعالان اجتماعی، فرهنگی، علمی و تحقیقاتی (جوانان ناشنوا)؛ برگزاری مراسم اعیاد شعبانیه و مناسبتهای اسلامی‌ـ مذهبی و ملی؛ تدریس مسائل شرعی و جلسات ختم قرآن در ماه مبارك رمضان؛ برپایی و حضور در سه نمایشگاه آثار نوجوانان و كودكان ناشنوا (خرداد ۱۳۸۲)، نمایشگاه بین‌المللی جوانان (تیر ۱۳۸۲) و نمایشگاه دستاوردهای بانوان (مرداد ۱۳۸۲).
برای نخستین بار، كلاسهای گفتار درمانی در یك سازمان غیردولتی برای اعضای شركت‌كننده و نماینده انجمن در سمینار و مسئولان كانونهای ناشنوایان سراسر كشور در اردیبهشت ۱۳۸۲ در اصفهان، تشكیل شد. از دیگر عملكردهای این انجمن موارد زیر است:
برگزاری مسابقات فوتبال داخل سالن جام انجمن جوانان با شركت پنجاه تن از جوانان در قالب شش تیم؛ ایجاد امكان دیدار دوستان و همكلاسان ناشنوا با شركت و حضور در دفتر انجمن برای استفاده از نظریات همدیگر با تأكید بر اجتماعی بودن انسان؛ تشكیل جلسات رسمی با مسئولان نهادها و سازمانها و شخصیتهای اجتماعی‌ـ فرهنگی (سازمان ملی جوانان، سازمان بهزیستی، خیریه‌ها، دفتر نمایندگان مجلس، كانونهای ناشنوایان، مجتمعهای توانبخشی، مدرسه‌های استثنایی و…).
انجمن خانواده‌های ناشنوایان ایران
قبل از تأسیس انجمن، خانواده‌های ناشنوا مکان مناسبی نداشتند که بتوانند همانند مردم عادی از امکانات اجتماعی، تفریحى، فرهنگى و … به صورت فردى و گروهى بهره‌مند شوند و علاوه بر این نبود مکانی مناسب براى فعالیت بانوان ناشنوا كه از نظر اجتماعى با محرومیت بیشترى مواجه بودند و همچنین مسائل و عوامل مختلف مربوط به ناشنوایان، زمینه را براى تأسیس انجمن خانواده ناشنوایان ایران فراهم ساخت.
این انجمن با پیشنهاد گروهى از خانواده‌هاى ناشنوا و حمایت سركار خانم ثمینه باغچه‌بان دختر گرانقدر زنده یاد استاد جبار باغچه‌بان مدیر عامل وقت سازمان ملى رفاه ناشنوایان (انجمن خانواده ناشنوایان ایران) بنیان نهاده شد و مورد استقبال پرشور كلیه خانواده‌هاى ناشنوا قرار گرفت.
اساسنامه این انجمن پس از بحث و تبادل، به اتفاق آرا به تصویب و سپس به معرفى و انتخاب اعضای هیئت مدیره پرداخت، كه با اکثریت آرا آقایان: سید رضا قلى شهیدى، حسن تقوى و خانم نسرین ظلى به عنوان اعضاى هیئت مدیره انجمن برگزیده شدند. بدین صورت انجمن به عنوان سازمان غیر دولتى، غیر سیاسى، غیر انتفاعى و عام‌المنفعه شكل گرفت و در اداره‌ى كل ثبت شركت‌ها و مؤسسات غیر تجارى به شماره ۱۷۲۱ به ثبت رسید.
اولین جلسه مجمع عمومى انجمن خانواده ناشنوایان ایران در تاریخ ۹ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۱ با حضور اعضا و کلیه خانواده‌های ناشنوا (در حدود ۵۰ نفر) تشکیل گردید و اکنون بیش از ۴۰۰۰ نفر به عضویت پرداختند.
ثمینه باغچه‌بان درباره این انجمن چنین نوشته است:
تا سال ۱۳۵۰، خانواده‌های ناشنوایان، مکان مناسبی كه بتوانند در آنجا گرد هم آیند، نداشتند و از امكان تفریح‌های سالم گروهی بهره‌مند نبودند. نبودن چنین مکانی به ویژه برای بانوان ناشنوا كه از نظر اجتماعی محرومیت بیشتری داشتند، محسوس‌تر بود. سرانجام در این سال، انجمن خانواده‌های ناشنوا با حضور گروهی از مردان و زنان متأهل ناشنوا شکل گرفت.
این انجمن نیز چون خانه فرهنگی ناشنوایان از فروردین ماه ۱۳۵۲تا آذر ماه ۱۳۵۳ در تالار اجتماعات مركز آموزش حرفه‌ای ناشنوایان تشكیل جلسه می‌داد و از آن تاریخ به بعد به محل جدید خود در خیابان كاخ جنوبی انتقال یافت.
اعضای انجمن، مركب از هشتاد نفر یا چهل خانواده است كه هر عضو، ماهیانه پنجاه ریال به عنوان حق عضویت می‌پرداخت. درآمد انجمن از محل حق عضویت افراد و مدد مالی سازمان ملی رفاه ناشنوایان ایران، تأمین میشد و به مصرف اجاره محل و خرید لوازم و وسایل انجمن می‌رسید (بهره ناشنوایان، ص۱۱۷).
اهداف انجمن
به طور خلاصه اهداف تأسیس انجمن خانواده ناشنوایان به شرح ذیل است:
۱. كوشش در جهت بالا بردن سطح فرهنگ و بینش اسلامی و احیای حقوق شهروندی افراد ناشنوا.
۲. تلاش در جهت برخورداری افراد ناشنوا از امکانات تکنولوژی پیشرفته و تحقق اصل تساوی با افراد جامعه در همه زمینه‌ها از جمله آموزش، اشتغال، بهداشت، درمان، بیمه و سایر موارد توانبخشی و توانمندسازی در کلیه شئون اجتماعی.
۳. آموزش نیروی انسانی مرتبط به امور ناشنوایان با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط.
۴. برگزاری همایش‌های علمی و اردوهای تفریحی، سیاحتی، زیارتی و گردشگری جهت آشنا ساختن افراد ناشنوا با فرهنگ مردم درون و برون مرزی پس از کسب مجوز از مراجع ذیصلاح.
۵. توسعه ارتباطات علمی و فرهنگی با سازمان‌های غیردولتی ناشنوایان جهان و خصوصاً فدراسیون جهانی ناشنوایان.
۶. ارائه آموزش‌های ازدواج، پیشگیری و مشاوره خانواده به افراد ناشنوا با هماهنگی سازمان‌های ذی‌ربط.
۷. تأسیس بانک اطلاعاتی، ایجاد شرکت‌های تعاونی چند منظوره (اشتغال‌زایی)، تهیه سایت روزآمد و نشریه انجمن، ایجاد نمایشگاه‌های در ارتباط با دستاوردهای علمی، فرهنگی و هنری و ارائه طرحهای خدمات توانبخشی ناشنوایان پس از هماهنگی با سازمان‌های ذی‌ربط.
۸. ایجاد کمیته‌های مختلف زیر نظر انجمن و تلاش و برنامه‌ریزی در جهت تأمین منابع مالی در راستای اهداف مورد نظر انجمن.
روش اجرایی اهداف:
۱. تهیه آمار و جمع‌آوری اطلاعات در همه زمینه‌ها از افراد ناشنوا (بانک اطلاعات).
۲. مشارکت و همکاری در گسترش فعالیتهای علمی، فرهنگی، آموزشی، هنری و غیره.
۳. ایجاد سایت روزآمد و فراگیر به عنوان منبع اطلاعاتی انجمن و داشتن فصلنامه خبری، فرهنگی، هنری و آموزشی پس از کسب مجوز از مراجع ذیصلاح.
۴. تعامل، همکاری و ارتباط مستمر با شعبات انجمن‌های خانواده ناشنوایان سراسر کشور در جهت کمک به افزایش دانش و مهارت، اطلاع‌رسانی و برگزاری همایش سالیانه و آموزش مدیریت در جهت بهبودی وضعیت انجمنها.
۵. ایجاد تفاهم و وحدت و همکاری بین تشکل‌های فعال غیردولتی در سطح منطقه و بین‌المللی به منظور تبادل اطلاعات و استفاده از تجربیات مشترک و عضویت در آنها.
۶. همکاری و تفاهم کامل با سازمان بهزیستی کشور و استانها در جهت توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و تحقق زندگی بهتر برای قشر ناشنوا.
۷. فراهم ساختن شرایط و بهره‌گیری بهینه از امکانات و تلاش در جهت افزایش و تقویت منابع مالی در راستای اهداف مورد نظر انجمن.
۸. ایجاد شعبات و دفاتر نمایندگی در مراکز استان و شهرها به منظور اجرای اهداف و حمایت از افراد ناشنوای محروم سراسر کشور.
(به امید پیشبرد اهداف ناشنوایان)
کمیته‌های تحت پوشش انجمن:
۱. جوانان
۲. بزرگسالان
۳. بانوان
۴. خدمات رابطی
۵. نشریه آوای نگاه
۶. وب سایت
۷. هنری
۸. خدمات توانبخشی
۹. سلامت و پزشکی
۱۰. ورزشی
۱۱. مشاوره ازدواج و خانوادگی
۱۲. آموزشی
۱۳. پژوهشی زبان اشاره
۱۴. مذهبی
۱۵. امور خیریه
وب سایت: www.isdpf.ir
ایمیل: info@isdpf.ir
اعضای هیئت مدیره و بازرسان
* دوره اول:
بر اساس روزنامه رسمی کشور از تاریخ روزنامه ۹/۲/۵۱ شماره روزنامه ۰۱/۲۵/۲۳۳۵ ۰۹۱۱۱
بازرس اصلی: حسن تقوی
رئیس هیئت مدیره: رضا قلی شهیدی
خزانه دار: نسرین ظلی
بر اساس رؤیت مجوز فعالیت از تاریخ ۹/۲/۵۱ شماره مجوز ۶/۱۲۴۸.
نام صدور مجوز: سازمان ثبت اسناد
بازرس اصلی: حسن تقوی
رئیس هیئت مدیره: رضا قلی شهیدی
خزانه دار: نسرین ظلی
* دوره هفدهم:
بر اساس روزنامه رسمی کشور
بازرس اصلی: راویه بابایی قرمز چشمه
بازرس علی البدل: نعمت اله ملکی
رئیس هیئت مدیره: رضا محمودی
نایب رئیس هیئت مدیره: حامد عابدین زاده
خزانه دار: محمدرضا تقوی
عضو اصلی هیئت مدیره: علیرضا حضرت قلی‌زاده
عضو اصلی هیئت مدیره: بهنام حائری هولیق
مدیرعامل: اکرم سلیمی ساریقه
عضو علی‌البدل هیئت مدیره: علی اکبر رحیمی یزدی
عضو علی‌البدل هیئت مدیره: بهرام جامه باف
انجمن فرهنگی ناشنوایان شفق
این انجمن، در دهه چهل شمسی در تهران و به دست چند نفر از ناشنوایان تحصیل‌كرده و فعال تأسیس شد و محل آن در فرهنگسرای پارك شفق است. این انجمن در دوره حیات خود فعالیتهای بسیاری داشته كه از جمله آنها برگزاری سمینارهایی درباره مسائل ناشنوایان، انتشار مجله و تشكیل كلاسهای تقویتی زبان فارسی برای ناشنوایان است. محرومیتهای ناشی از ناشنوایی و نیاز مضاعف این قشر برای ارتقای ارتباطات اجتماعی، همچنین ضرورت كنترل رفتارها و ارتباطات تا مرحله نهادینه شدن، اصلی‌ترین هدف از تأسیس این انجمن بوده است.
وجود این انجمن، پارك شفق را به محل تجمع و دیدار نوجوانان و جوانان ناشنوا تبدیل كرده است. رفتارهای نامناسب معدودی ناشنوا در این تجمع، انتقاداتی را برانگیخته و تا حد مخالفت با اصل تشكیل این انجمن پیش رفته است. ساختار اجتماعی شهر تهران و ساز و كار روابط اجتماعی و مشكلات ناشی از آن مسئولان انجمن را وا داشت تا با تدبیرهای كارشناسی شده از فضا و امكانات پارك شفق استفاده بهتری كنند. آنها، همچنین از اولیای ناشنوایان برای پیشبرد اهداف انجمن، دعوت به همكاری و كمك كرده‌اند.
اندرزگاه مادر
كودك ناشنوا نیز چون خواهر و برادر شنوای خود نیازمند آن است كه مادر با او حرف بزند و به او حرف زدن بیاموزد؛ زیرا سن و سال شیرخوارگی و خردسالی از نظر زبان‌آموزی مهمترین سالهای زندگی انسان است. بر اساس این حقیقت علمی كوشش می‌شود كه هر چه زودتر و هر چه بیشتر افراد خانواده مخصوصاً مادر طفل ناشنوا برای آموختن زبان و تلفظ لب‌خوانی به كودك خود و تربیت شنوایی او آماده شوند. باز به دلیل امكان آغاز هر چه زودتر این خدمات است كه تشخیص ناشنوایی طفل و میزان و نوع آن اهمیت خاص می‌یابد.
از سال ۱۳۵۰ سازمان ملی رفاه ناشنوایان ایران، در تهران این امكان را برای گروهی از مادران كه كودكان ناشنوا داشتند، فراهم آورد و اندرزگاه مادر را تأسیس كرد. اندرزگاه مادر وابسته به كلینیك شنوایی و گفتار سازمان رفاه ناشنوایان بود و كودكانی كه از طریق بخش مددكاری معرفی می‌شدند با برنامه‌ای خاص در مدتی كه با نظر مسئولان معین میشد صبحها با مادر خود به اندرزگاه می‌آمدند. در آنجا مادران با كسانی كه درد آنان را خوب می‌دانستند – حتی بعضی از این متخصصان خود كودكانی ناشنوا داشتند – روبه‌رو می‌شدند. در محیط گرم و دوستانه اندرزگاه نه تنها این مادران اصول زبان‌آموزی و طرز رفتار و گفتار با كودك خود را فرا می‌گرفتند و تمرین می‌كردند، بلكه به مقدار بسیاری از تشویش و رنجهای روحی آنان نیز كه به سبب داشتن نوزادی ناشنوا به وجود آمده است كاسته میشد. هر ماه یك بار شبها در اندرزگاه مادر یك مهمانی كوچك برای مادران و پدران و مخصوصاً خواهران و برادران اطفال ناشنوا ترتیب داده میشد. در این جمع پدران و مادران این كودكان دشواریهای خود را با یكدیگر در میان می‌گذاشتند. مددكاران اجتماعی می‌كوشیدند تا در حل مشكلهایی كه این افراد دارند همكاری كنند. فیلمهایی كه اغلب از خارج به این منظور وارد میشد یا فیلمهای ایرانی كه در تهران به تدریج تهیه شده بود نشان داده میشد. در اینجا خواهران و برادران كودكان ناشنوا كه می‌توانند مربی رایگان و خوبی برای كودكان خردسال ناشنوا باشند تشویق می‌شدند كه با كودكان ناشنوا بازی كنند، آنها را بشناسند و برای آنان مفید باشند. این جلسه‌ها برای حل دشواریهای پنهانی و آشكار زوجهای جوانی كه در آغاز كار از داشتن یك فرزند ناشنوا با دشواریهای عاطفی یا رفتاری طرف مقابل روبه‌رو می‌شدند بسیار مفید بود. ضمن گفت‌وگو درباره علل ناشنوایی، پدران و مادران جوان به طور غیر مستقیم می‌دیدند كه آنان چندان مسئول ناشنوایی فرزندانشان نیستند و از سوی دیگر اگر با توجه به پرونده بهداشتی كودك مشاهده شود كه كری طفل ممكن است حاصل همخونی یا موروثی بودن كری از جانب پدر و مادر باشد با اجرای برنامه تنظیم خانواده كه با همكاری سازمان رفاه خانواده اجرا میشد، این زوجها تشویق می‌شدند كه صاحب فرزندان دیگری نشوند.
جمعیت اولیای ناشنوایان
این جمعیت به همت عده‌ای از اولیا و مربیان اطفال ناشنوا در مرداد ماه ۱۳۷۰ تأسیس شد. البته پیش از ثبت رسمی نیز فعالیتهایی داشت. در بیستم فروردین ۱۳۷۱ سندی را با عنوان منشور جمعیت اولیای ناشنوایان تصویب كرد كه در تاریخ ناشنوایان كشور ایران، نخستین سند شركت اولیای اطفال ناشنوا در امور مربوط به ناشنوایان است. پس از ثبت عنوان رسمی این جمعیت، با وجود استقبال عمومی اولیا، فعالیت این جمعیت گاهی دچار اختلال نیز شده است. همانند این جمعیت از نظر سازمان و خط‌مشی، انجمن خانواده ناشنوایان است كه سازمان خدماتی است و بیشتر جوانان ناشنوا در آن فعالیت دارند.
جمعیت حمایت كودكان كرولال
جمعیت حمایت كودكان كرولال و نابینا، در یکم تیرماه ۱۳۲۳ در شهر تهران و با هدف آموزش و پرورش كودكان كرولال و نابینا و آموزش صنعت به آنان، به همت جبار باغچه‌بان تأسیس شد. همچنین، تصمیم گرفته شد تا زمان تهیه تجهیزات لازم برای آموزش نابینایان، تنها به آموزش كرولالها پرداخته، نام جمعیت حمایت كودكان كرولال برای آن برگزیده شد. اساسنامه این جمعیت، با حضور مؤسسان، كه بیش از شصت تن از علاقه‌مندان پیشبرد این هدف بودند و بنا به دعوت جبار باغچه‌بان در دبستان كرولالها گرد هم آمده بودند، در دوازده ماده و پنج تبصره به تصویب رسید و با توجه به پیشگامی باغچه‌بان در آموزش و پرورش كودكان كرولال در ایران، و تخصص وی در این زمینه به صورت مادام‌العمر، به سمت مدیر فنی جمعیت انتخاب شد.
هدف جمعیت در ماده سوم تشریح شده كه بدین صورت است: تربیت آموزگاران متخصص در تعلیم این نوع كودكان، تهیه كتابهای ویژه برای آموزش ناشنوایان، تهیه بنای مناسب برای محل دبستان ناشنوایان، ایجاد شعب صنعتی در دبستان، تأسیس قسمت شبانه‌روزی برای كودكان، شهریه‌ای و رایگان.
از نظر زمان انجام كار، خدمات این جمعیت را می‌توان به دو دوره تقسیم كرد:
دوره اول، از آغاز تا ۱۳۳۸: در مدت شانزده سال اول، هیئت مدیره جمعیت حمایت كودكان كرولال، موفق شد با استفاده از حمایت مادی و معنوی، در زمینی كه از طرف كمیسیون اراضی یوسف آباد در اختیار این جمعیت گذاشته شده بود، نخستین مدرسه كرولالها را در ایران بسازد.
این ساختمان در ۱۳۳۶ افتتاح گردید و از آن تاریخ، بنا بر تقاضای ریاست عالیه این جمعیت، مقرر شد كه مبلغ هزار تومان كه از ۱۳۳۲ برای تربیت معلم كودكان كرولال به این جمعیت پرداخت میشد، به پنج هزار تومان در ماه افزایش یابد.
هر چند منظور جمعیت از ساختن این مدرسه، ایجاد آموزشگاه شبانه‌روزی برای كودكان كرولال نیز بود، ولی با توجه به تنگی مکان و دشواریهای شبانه‌روزی، صلاح در این دیده شد كه دو اتاق خواب نیز به كلاس درس تبدیل شود. بدین ترتیب مدرسه دارای پنج کلاس شد.
دوره دوم، از ۱۳۳۸ تا كنون: در جلسه‌ای كه در مهرماه ۱۳۳۸ در محل جدید دبستان كرولالها تشكیل شد، هیئت مدیره استعفا داد و افراد جدیدی انتخاب شدند كه با جدیت فوق‌العاده برای به ثمر رسانیدن پنج هدف اصلی جمعیت، اقدامهای زیر را انجام دادند:
تربیت آموزگاران متخصص: هیئت مدیره جدید از آغاز فعالیت خود، با توجه به لزوم گسترش خدمات آموزشی ناشنوایان در تهران و شهرستانها، كوشش خود را به گسترش برنامه تربیت معلم معطوف داشت و برای رسیدن به این امر، مقرر شد در هر كلاس افزون بر معلم، یك كمك آموزگار نیز تعیین شود تا هم از بار معلم مسئول – كه تدریس بین هشت تا ده شاگرد ناشنوا را برعهده داشت – كاسته شود و هم این‌گونه آموزگاران، كارآموزی كرده آماده تدریس شوند. افزون بر كارورزی در كلاسها و تمرینهای عملی برای بالا بردن سطح معلومات تخصصی این كارآموزان، درسهای نظری نیز از سوی متخصصان به این گروه تدریس میشد. در این برنامه مربیان كودكستان، آموزگاران دبستان و دبیران دبیرستان كارورزی می‌كردند.
در پایان دو سال كارآموزی به این كارآموزان گواهینامه مخصوص معلمان كرولال داده میشد كه ۱۵۲ نفر موفق به گرفتن این گواهینامه شدند. این افراد در مدارس ناشنوایان تهران و شهرستانها یا كلاسهای اكابر و مدارس حرفه‌ای ناشنوایان مشغول تدریس یا در مقام مدیر، كارشناس و كارمند اداری مشغول خدمت به ناشنوایان بودند.
همچنین این جمعیت با حمایت از آموزشگاه كرولالهای باغچه‌بان و ایجاد دبستان باغچه‌بان شماره دو زمینه لازم را برای پرورش كلیه معلمان كشور فراهم ساخت و همه ساله گروه بسیاری از معلمان ناشنوایان كه از طرف دفتر امور كودكان استثنایی معرفی می‌شدند در این دو مؤسسه با استفاده از بهترین وسایل با روشهای جدید آموزش آشنا می‌شدند.
تدوین متون آموزشی: جمعیت می‌كوشید با تشویق معلمان، موجبات تهیه كتابهای ویژه ناشنوایان و ساده كردن كتابهای درسی را برای استفاده ناشنوایان فراهم سازد. این جمعیت همچنین با چاپ و توزیع رایگان نشریه‌های ساده در روشن كردن افكار عمومی و راهنمایی پدران و مادران گام برمی‌داشت.
تهیه ساختمان برای دبستان و درمانگاه: با توجه به افزایش مراجعه‌كنندگان در ۱۳۴۷، جمعیت در جنوب شرقی تهران دبستان شماره دو باغچه‌بان را تأسیس كرد كه این مدرسه شاگردانی در سطوح آمادگی و دبستان داشت.
همچنین، جمعیت برای گسترش خدمات آموزشی خود به شاگردان ناشنوای بااستعداد و مستمند كه در تهران یا شهرستانها مشغول تحصیل هستند هزینه تحصیلی پرداخت می‌كرد.
همچنین در ۱۳۴۴، جمعیت حمایت كودكان كرولال با توجه به لزوم فراهم ساختن خدمات درمانی برای تشخیص، پیشگیری و مداوا در دو اتاق كوچك آموزشگاه كرولالهای باغچه‌بان، درمانگاهی دایر كرد كه خدمات بسیار مفید ارائه می‌کرد. در ۱۳۴۷، به دستور مقامات بالای دولتی از سوی وزارت آموزش و پرورش، پانصد متر زمین مجاور آموزشگاه به جمعیت واگذار گردید. این جمعیت با یارمندی خیّران و بانكها به ویژه حمایت بانك مركزی ایران، موفق به ساختن یك درمانگاه كوچك با تجهیزات كامل شد. این درمانگاه شامل اتاقهای پذیرش بیمار، معاینه پزشكی، آزمایشهای مقدماتی، شنوایی‌سنجی، اصلاح تلفظ و بخش تعمیر سمعك بود. خدمات این درمانگاه، رایگان و از نظر فنی مورد تأیید مقامهای با صلاحیت داخلی و خارجی بود. این جمعیت همچنین مخارج عمل جراحی كودكان ناشنوای مستمند را پرداخت می‌كرد.
جمعیت حمایت كودكان كرولال ایران، از سال ۱۳۳۶ عضو كنگره جهانی ناشنوایان شد و همه ساله برای شركت در این كنگره نمایندگانی می‌فرستاد. نمایندگان این جمعیت با شركت فعال در كنگره‌های جهانی ناشنوایان در راه معرفی پیشرفتهای ایران در زمینه روشها و خدمات آموزشی و رفاهی ناشنوایان بسیار كوشید‌ند و با استفاده از این فرصتها با آخرین پیشرفتهای جهانی در زمینه‌های مختلف آشنا می‌شدند.
درآمد جمعیت، از محل عضویت و یاری خیّران و یارمندی بانكها و حمایت مستمر جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران تأمین میشد كه از سال ۱۳۵۳ به سه هزار تومان در ماه افزایش یافت.
یكی از کسانی كه برای این جمعیت فعالانه تلاش كرد، خسرو گیتی است. او متولد ۲۷ فروردین ۱۳۰۵ در تهران، دارای مدرک دکتری در علوم سیاسی، معاون اسبق وزارت دادگستری و قاضی بازنشسته است. وی دو فرزند پسر دارد و از زمانی كه در هشت ماهگی فرزندش دریافت كه او ناشنواست، به دنیای ناشنوایان وارد و از نزدیك با مشكلات آنان آشنا شد.
سازمان ملی رفاه ناشنوایان ایران
این سازمان، در شهریور ماه ۱۳۵۰ در وزارت كار و امور اجتماعی تأسیس شد. در ۱۳۵۳ پس از تأسیس وزارت رفاه اجتماعی، وابسته به این وزارتخانه شد.
گسترش فعالیتها در همه ایران: این سازمان در شهرها و استانها، شعبه‌هایی دایر كرد و از این طریق در صدد پوشش دادن به همه ناشنوایان در تمامی ایران برآمد.
در سال ۱۳۵۳ در اصفهان، شعبه سازمان رفاه ناشنوایان فعالیت خود را با شمار اندكی دختر و پسر ناشنوا آغاز كرد كه در سطح سنی‌ای بودند كه آموزش و پرورش آنان را نمی‌پذیرفت. البته خدمات فرهنگی و اجتماعی ناشنوایی در این استان پیشینه داشت و حسین گلبیدی از ۱۳۵۰ آموزش و پرورش ناشنوایان را آغاز کرده بود. از این رو با شکل‌گیری سازمان ملی رفاه ناشنوایان در این شهر، به سرعت توسعه یافت. گویا نام شعبه اصفهان این سازمان، مرکز رفاه ناشنوایان بوده است.
تحولات اخیر: پس از پیروزی انقلاب اسلامی و شكل‌گیری سازمان بهزیستی، سازمان رفاه هم زیر مجموعه آن شد و ساختار اداری آن در سازمان بهزیستی ادغام شد و در واقع، به كار سازمان رفاه، به عنوان یك واحد اداری مستقل، پایان داده شد.
شركت تعاونی مصرف ناشنوایان
این مركز در مهرماه ۱۳۵۴، برای تأمین رفاه بیشتر و افزایش درآمد ناشنوایان، همچنین اشتغال آنان، تأسیس شد.
بدین منظور، با مشورت وزارت تعاون و امور روستاها و وزارت كار و امور اجتماعی، اساسنامه این شركت تنظیم گردید و در بین كلیه مراكز آموزشی و كاركنان سازمان ملی رفاه ناشنوایان توزیع شد و از آنان برای عضویت و خرید سهام دعوت شد. این دعوت مورد استقبال ناشنوایان قرار گرفت. نخستین جلسه مجمع عمومی شركت در نوزدهم آذرماه ۱۳۵۴ تشكیل گردید و درباره تصویب اساسنامه و انتخاب مدیران و بازرسان و اعضای علی‌البدل تصمیمهایی گرفته شد. این نخستین گام در راه خودیاری ناشنوایان بود.
غرفه ناشنوایان
مركز رفاهی و فروشگاهی برای تأمین نیازهای ناشنوایان در ایران تأسیس شد. غرفه‌ای وابسته به سازمان ملی رفاه ناشنوایان که در ۱۳۵۴ در تهران تأسیس شد. سازمان رفاه ناشنوایان، با جلب همكاری مدیر عامل سازمان تعاون و مصرف شهر و روستا موفق شد غرفه‌ای در فروشگاه مركزی آن سازمان برای مصنوعات خود ایجاد كند. در این غرفه، مصنوعات دو آموزشگاه حرفه‌ای تهران و كارگاه حمایت شده مشهد به فروش می‌رسید.
افزون بر كارگاههای حمایت شده و مركزهای آموزش حرفه‌ای كه مستقیم زیر نظر سازمان رفاه ناشنوایان اداره میشد، گروهی از ناشنوایان برای آموزش حرفه‌هایی كه سازمان قادر به آموزش آنها نبود، به بخشهای حرفه‌آموزی و آموزش كشاورزی وابسته به انجمن توانبخشی معرفی می‌شدند.
در نیمه دوم ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ كه هنوز سازمان رفاه ناشنوایان، کارگاه آموزشگاه حرفه‌ای خود را دایر نکرده بود، هشتاد ناشنوا را برای كارآموزی به كارگاه كورس معرفی كرد. بیشتر این عده، ناشنوایان باسوادی بودند كه پس از پایان تحصیل، به علت نداشتن حرفه‌ای در شهر سرگردان بودند. اینان با موفقیت تمام دوره‌های حرفه‌ای كارگاه كورس را تمام كردند و جذب بازار شدند. گاه تولیدات آنان در غرفه ناشنوایان به فروش می‌رسید. در ۱۳۵۲ پانزده نفر و در ۱۳۵۳ پانزده نفر و تا آخر دی‌ماه ۱۳۵۴ یازده نفر از ناشنوایان با سواد برای گذراندن دوره‌های مونتاژ رادیو و تلویزیون و جوشكاری و تراشكاری به كارگاه كورس معرفی شدند. اینان آمادگی لازم برای تولید پیدا می‌کردند و تولیدات آنها غرفه فوق عرضه میشد.
در سالهای بعد، شماری از ناشنوایان شهرستانها و روستاها برای آموزش كشاورزی به بخش كشاورزی انجمن توانبخشی معرفی شدند و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی و توجیهی، جذب پروژه‌های تولیدی می‌شدند. و كالاهای تولیدی آنان بر رونق غرفه می‌افزود. از این رو، غرفه ناشنوایان محلی برای فروش کالاهای تولید شده ناشنوایان در مراکز فوق و همچنین آشنایی جامعه با ابتکارات و نوآوریها و دستاوردهای آنان بود.
فرانک
مرکز فرانک مشهور به فرانک به ارائه خدمات توانبخشی و مشاوره برای کودکان کم شنوا می‌پردازد.
تاریخچه
انجمن گفتار نشانه دار زبان فارسی در سال ۱۳۸۸ به همت دکترگیتا مولّلی (تدوین کننده گفتار نشانه‌دار زبان فارسی) شروع به کار کرد. واحد پژوهشی گفتار نشانه دار در مرکز «تحقیقات توانبخشی اعصاب و اطفال دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی» نیز کار خود را از سال ۱۳۹۰ آغاز کرد و اکنون این دو مرکز زیر نظر دکتر موللی همکاری تنگاتنگی با یکدیگر دارند.
اهداف
• آموزش
– ارائه اطلاعات مورد نیاز كارشناسان، مربیان و والدین جهت استفاده از گفتار نشانه دار به عنوان یك روش ارتباطی برای کودکان ناشنوا / کم شنوا .
– ارائه نتایج پژوهش ها و بررسی ها و مقالات، كتب و بروشورهای مفید پیرامون گفتار نشانه دار جهت استفاده دانشجویان، كارشناسان و پژوهشگران
– ارائه اخبارسمینارها، كارگاهها و دوره‌های آموزشی برای علاقمندان
• ترویج استفاده از گفتار نشانه دار
– تشویق والدین و كارشناسان جهت استفاده از گفتار نشانه دار به منظور برقراری ارتباط، توسعه زبان و نیازهای آموزشی كودك ناشنوا و یا کم شنوا .
– ترویج ارائه كارگاهها و دوره‌های آموزشی جهت والدین و كارشناسان
– ترویج استفاده از گفتار نشانه دار در برنامه درسی مدارس، دانشگاهها و برنامه‌های آموزشی مربوط به کودکان دارای اختلالات شنوایی و یا ناشنوا.
• ارائه خدمات توانبخشی:
– حمایت از خانواده ها و كارشناسانی كه از گفتار نشانه دار استفاده می‌كنند
• پژوهش
-اجرای طرحها و فراهم آوردن زمینه جهت اجرای پژوهش پیرامون گفتار نشانه دار .
اقدامات انجام شده
– تهیه وب سایت گفتارنشانه دار فارسی (دوزبانه)
– ترجمه و تهیه بروشورهای آموزشی گفتارنشانه دار
– ترجمه و تولید فیلمهای آموزشی گفتارنشانه دار
– تهیه کارت‌های آموزشی گفتارنشانه دار
– تهیه پوسترهای گفتار نشانه دار
– تهیه پاورپوینت‌های آموزشی گفتارنشانه دار
– تدوین دو کتاب گفتارنشانه دارفارسی و کتاب خود آموز گفتار نشانه دار به همراه فلش کارت‌های آموزشی (خودآموز)
– ارائه مقالات در سمینارها و کنگره‌های داخلی و خارجی (۱۵ مقاله)
– چاپ مقالات در مجلات علمی پژوهشی، و علمی ترویجی داخلی و خارجی
– برگزاری سمینار کودک کم شنوا و معرفی گفتارنشانه دار به کارشناسان و دست اندرکاران با ارائه ۵مقاله، یک فیلم ویک پوستر، یک میزگرد تخصصی و دو کارگاه و ارائه نمایشگاهی ازکارهای انجام شده .
– برگزاری کارگاه‌های آموزشی گفتارنشانه دار
– تهیه مجله پروانه ها (ویژه سمینار کودک کم شنوا) باهدف معرفی گفتارنشانه دار به خانواده ها و خبرنامه الکترونیکی انجمن گفتارنشانه دار
اقدامات در دست اقدام
– گفتار نشانه دار زبان ترکی
– تهیه نرم فزار آموزشی گفتار نشانه دار
– آموزش گفتار نشانه دار انگلیسی به افراد کم شنوا به عنوان زبان دوم
– تهیه خودآموز گفتارنشانه دار انگلیسی
– آموزش گفتار نشانه دار به نمایندگان استان ها به منظور ترویج آن در سراسر کشور .
سخن آخر
گفتار نشانه‌دار یک سیستم کمکی است که از گفتار همراه با نشانه‌ها استفاده می‌کند تا هر یک از اصوات زبان گفتاری متفاوت از هم دیده شوند تاکودک کم شنوا بصورتی طبیعی زبان بیاموزد. از اینرو با گفتار نشانه‌دار به کودکان کم شنوا کمک می‌کنیم: بهتر بخوانند، بهتر بنویسند، بهتر صحبت کنند.
فرجام جام جم، مؤسسه فرهنگی و هنری
مركزی غیردولتی و فعال در عرصه آموزش و پژوهش ناشنوایی در ایران است. این مؤسسه در ۱۳۸۱ با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تهران تأسیس شد. مدیر آن، بهزاد اشتری، ناشنواست و سالها در عرصه آموزش و پرورش ناشنوایان فعالیت كرده است. هم اكنون چند تن از ناشنوایان در بخشهای مختلف این مؤسسه به كار مشغول‌اند. كسان دیگری نیز به دلیل تخصصهای ویژه در برخی پروژه‌های مؤسسه به كار جذب شده‌اند.
بهزاد اشتری (ﻣﺘ. ۱۳۴۷) دارای مدرك كاردانی برق و الكترونیك، از ۱۳۶۷ تا كنون در هنرستان سیدجمال‌الدین اسدآبادی و نظام مافی مشغول تدریس است. او از ۱۳۸۱ در مؤسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم به عنوان مدیر عامل مؤسسه فعالیت خود را آغاز كرده است.
بخشی از فعالیت این مؤسسه، پژوهش در عرصه موضوعات ناشنوایان است. فقدان مركزی كه طرحهای تحقیقاتی مربوط به ناشنوایان را سامان دهد از یك سو، و از دیگر سو نیاز به انجام طرحهایی كه با تخصص و كارشناسی بتواند راهكارهای مناسب برای برطرف كردن مشكلات ناشنوایان در اختیار مسئولان ایرانی قرار دهد، مدیریت مؤسسه را به راه‌اندازی بخش پژوهش ترغیب كرد. هم اكنون در این بخش، چندین طرح، كارشناسی شده و مؤسسه به تدریج درصدد فراهم آوردن زمینه اجرای آنهاست.
این مؤسسه در رای‌زنیهای متعدد و مطالعات مختلف به این نتیجه رسیده است كه اولویت با انجام پژوهشهای بنیادی، زیربنایی و مرجع در عرصه ناشنوایی است. از این رو، نخستین پروژه‌ای كه راه‌اندازی كرد، تدوین دانشنامه ناشنوایان (دانا) است. هزینه‌های انجام این طرح را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخته است.
اهداف این مؤسسه عبارت‌اند از: یاری ناشنوایان در عرصه‌های مختلف فرهنگی و هنری، آموزش ناشنوایان در مراحل مختلف، تا بتوانند عنصری فعال و پویا در سازندگی ایران باشند؛ مشاوره به ناشنوایان برای رفع مشكلات یا ارائه راهكارهای مناسب از سوی خود ناشنوایان تا موانع راه ترقی آنان زدوده شده و راه پیشرفت هموار گردد؛ ارتقای ذوق هنری و خلاقیت ذهنی و رشد قدرت ابتكار؛ جلب استعدادهای ناشنوایان برای پژوهش در موضوعات گوناگون.
برای شناسایی بیشتر استعدادهای ناشنوایان و تمركز فعالیتهای آنان، نخستین اولویت برای مدیریت مؤسسه برگزاری چند نمایشگاه بوده است. اولین نمایشگاه با موضوع كتاب، آثار هنری و محصولات فرهنگی ناشنوایان كشور را در ۱۳۸۱ در تهران ارائه كرد. بزرگداشت جبار باغچه‌بان، انگیزه اصلی برای برگزاری این نمایشگاه از سوی این مؤسسه بود.
این مؤسسه در عرصه آموزش نیز فعالیتهایی را آغاز كرده است. برای افزایش دانش و آگاهی و رشد مهارتهای حرفه‌ای ناشنوایان تا حدی كه بتوانند در عرصه‌های اجتماعی و مشاغل مطلوب جامعه جذب شوند، هم اكنون نیز در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری كلاسهای آموزشی است.
كتابخانه و نگارخانه، امكان مناسبی برای ناشنوایان است تا از آخرین آثار علمی و ساخته‌های هنری آگاهی یابند. همچنین دیگران را با نمایش آثار خود، از خلاقیت هنری و علمی ناشنوایان آگاه سازند.
ایجاد زمینه‌های مناسب برای همكاری سازنده بین ناشنوایان در خط‌مشی مؤسسه گنجانده شده است. ناشنوایان هر چند از امكان طبیعی برای ارتباط محروم‌اند، ولی فرجام جام جم، با ایجاد همكاری و رابطه بین ناشنوایان، درصدد ترمیم این نقیصه و توسعه روابط عمومی ناشنوایان است. این مؤسسه برای ارتباط بیشتر با پژوهشگران، آموزگاران و دیگر علاقه‌مندان به فرهنگ ناشنوایی، پایگاهی در اینترنت ایجاد كرده است.
این پایگاه در سال ۱۳۸۲ تأسیس شد. در صفحه اول آن، خط‌مشی و اهداف مؤسسه فرجام جام‌‌جم تبیین شده و یاری ناشنوایان در عرصه‌های مختلف فرهنگی و هنری اصلی‌ترین هدف آن دانسته شده است. مقولاتی همچون: آموزش ناشنوایان در مقاطع مختلف؛ مشاوره به ناشنوایان برای رفع مشكلات یا ارائه راهكارهای مناسب از سوی خود ناشنوایان برای زدودن سدهای راه ترقی آنان؛ ارتقای ذوق هنری و خلاقیت ذهنی و رشد قدرت ابتكار و جذب استعدادهای ناشنوایان برای پژوهش در دستور كار این مؤسسه است و بدون استفاده از ابزارهای مدرن، چون پایگاه اینترنتی دستیابی به این هدفها امكان‌پذیر نیست. از این رو این مؤسسه به تأسیس این سایت مبادرت ورزیده است. شاخه‌های سایت عبارت‌اند از: آموزش، پژوهش، ارتباطات، كتابخانه و نگارخانه، فعالیتها، سالن گفت‌وگو. هر كدام از این بخشها، فعالیتهای مؤسسه در عرصه ناشنوایان را گزارش می‌كند.
كارگاه حمایت شده ناشنوایان
در چند شهر، مراكزی با نام كارگاه حمایت شده ناشنوایان تأسیس شده بود تا ناشنوایان را در عرصه جامعه فعال‌تر سازند.
تهران: مركز تهران، وابسته به سازمان ملی رفاه ناشنوایان بوده كه در ۱۳۵۴، عملیات ساخت آن آغاز شد و در نیمه دوم سال ۱۳۵۵ به بهره‌برداری رسید.
این مرکز حمایت شده شامل كارگاههای زیر بود: نساجی، سرّاجی، نجاری، هنرهای دستی، خیاطی (مردانه، زنانه، بچهگانه)، شیرینی‌پزی، تراشكاری، فلزكاری، جوشكاری. در این كارگاهها ناشنوایان زیر نظر مربیان مجرب، آموزش می‌دیدند.
یزد: كارگاه حمایت شده ناشنوایان یزد، وابسته به سازمان ملی رفاه ناشنوایان ایران بود كه در ۱۳۵۴ تأسیس شد. محل كارگاه یك خانه اجاره‌ای با ده اتاق و یك زیرزمین بود.
كارگاههای این مركز عبارت بودند از: كارگاه خیاطی با هشت كارآموز ناشنوای دختر، كارگاه نجاری با چهار كارآموز پسر، كارگاه پارچه‌بافی با سه كارآموز پسر، كارگاه ویترای و كارهای دستی با سه كارآموز، یک دختر و دو پسر.
این مركز، دو كلاس زبان‌آموزی و سوادآموزی نیز داشت كه در آن آموزگارانی كه دوره آموزش ناشنوایان را دیده بودند، تدریس می‌کردند.
كارآموزان ناشنوای این مر، از تغذیه رایگان و وسیله ایاب و ذهاب استفاده می‌كردند. از كلیه كارآموزان، سنجش شنوایی به عمل می‌آمد و به كسانی كه به سمعک احتیاج داشتند، گوشی رایگان داده میشد. تمام كارآموزان تحت پوشش بیمه سازمان خدمات درمانی بودند.
همدان: كارگاه حمایت شده ناشنوایان همدان، وابسته به سازمان ملی رفاه ناشنوایان ایران بود و در ۱۳۵۴ تأسیس شد. این كارگاه در یك خانه اجاره‌ای كه دارای هفت اتاق و یك زیرزمین بود، از اول آبان ماه ۱۳۵۴ در همدان آغاز به كار كرد. در این كارگاه از صبح تا ظهر، چهارده كارآموز ناشنوا (نه دختر و پنج پسر) به حرفه‌آموزی اشتغال داشتند. همچنین دو كلاس سوادآموزی در ساعتهای بعدازظهر تشكیل میشد كه این كارآموزان و پنج نفر ناشنوای شاغل در آن به سوادآموزی می‌پرداختند.
آموزگاران این كلاسها از بین معلمانی كه دوره آموزش ناشنوایان را دیده بودند انتخاب می‌شدند. كارگاههای این مركز عبارت بودند از: كارگاه خیاطی و بافندگی با نُه كارآموز دختر و كارگاه قالی‌بافی با پنج كارآموز پسر.
كانون كر و لال‌ها
در ۱۳۲۷ جبار باغچه‌بان به فكر تأسیس كانونی برای كرولالها افتاد و بدین منظور گروهی از ناشنوایان را دعوت و به آنان پیشنهاد كرد كانونی كه همه اعضای آن و همچنین هیئت مدیره آن ناشنوا باشند، تأسیس شود. این پیشنهاد مورد استقبال ناشنوایان قرار گرفت و به این ترتیب كانون كرولالها با همكاری گروهی از ناشنوایان و به سرپرستی رضاقلی شهیدی تأسیس شد و آغاز به كار كرد. ولی به علل دشواریهای بسیار از جمله نداشتن مکان و درآمد پس از چند سال خدمت، كار این كانون متوقف شد.
كانون كر و لال‌های ایران
پس از تعطیلی نخستین كانون كرولالها كه در ۱۳۲۷ تأسیس شده بود، كانون دیگری به سال ۱۳۳۹، یعنی حدود یازده سال پس از تعطیلی كانون اول، به همت شادروان علی سرتیپی كه خود ناشنوا بود تأسیس یافت. طبق اساسنامه برقراری ارتباط و اشتراك مساعی اجتماعی و احقاق حق و حمایت از منافع فردی و اجتماعی همه كران و لالان – اعم از كودك و زن و مرد – هدف این كانون بود.
كانون كرولالهای ایران را خود كرولالها تشكیل داده و هیئت مدیره و همه اعضای اصلی آن جز دبیر، از ناشنوایان بودند و در ۱۳۵۴ طبق ماده پانزدهم اساسنامه، كانون اقدام به تأسیس یك صندوق تعاونی وابسته به این كانون نیز كرد. درآمد كانون كرولالهای ایران از مدد خرج دریافتی از سازمان ملی رفاه ناشنوایان ایران تأمین میشد.
مركز توانبخشی خانواده و كودك ناشنوا گویا
این مركز كه غیردولتی و دارای خط‌مشی آموزشی و توانبخشی برای خانواده و كودكان ناشنواست، در تیر ماه ۱۳۸۰ در شهر زاهدان پس از اخذ مجوز فعالیت از سازمان بهزیستی كشور راه‌اندازی گردید.
مركز غیردولتی آموزشی و توانبخشی خانواده و كودك ناشنوا، مؤسسه‌ای است برای ارائه خدمات توانبخشی به كودكان سنین زیر دبستانی كه كمبود شنوایی آنها در اندازه‌ای است كه در یادگیری و به كارگیری گفتار و زبان دچار مشكلاتی شده‌اند و نیاز به خدمات تخصصی توانبخشی در این زمینه (زبان آموزی) دارند و همچنین ارائه خدمات مشاوره برای والدین كودكان ناشنوای كمتر از هفت سال است.
مجموعه اقدامات آموزشی و توانبخشی انجام شده در مركز توانبخشی خانواده و كودك ناشنوا گویا عبارت‌اند از:
ارائه ابزارهای كمك شنوایی متناسب با ویژگیهای فردی و آسیب‌شناختی كودكان؛ راهنمایی و آموزش خانواده‌ها در چگونگی استفاده از ابزارهای كمك‌شنوایی مثل سمعك؛ مشاوره در جهت پیشگیری از افزایش مشكل در خانواده؛ آموزش برای آگاهی از اختلالات متعاقب كم‌شنوایی در كودكان؛ آموزش و توانبخشی كودكان شامل آموزش ارتباط كلی لب‌خوانی؛ زبان اشاره؛ تربیت شنیداری؛ اصلاح تلفظ و زبان؛ توسعه ارتباط زبانی و گفتاری با استفاده از روشهای خاص گفتاردرمانی متناسب با تواناییهای یادگیری كودكان ناشنوا؛ آموزش مهارتهای اجتماعی و رفتاری به كودكان ناشنوا شامل فراگیری آداب اجتماعی؛ بازی‌درمانی؛ مشاوره؛ روان‌شناسی و مددكاری برای كودكان و خانواده‌های آنان.
مركز غیردولتی آموزشی و توانبخشی خانواده و كودك ناشنوای گویا، تنها مركز غیردولتی در جنوب شرق كشور برای ارائه خدمات تخصصی به كودكان ناشنوا و كم‌شنواست. در این مركز كودكان شش ماهه تا شش ساله تحت آموزش و توانبخشی قرار می‌گیرند. این مركز وابسته به سازمان بهزیستی است و مسئولیت این مركز را هم اكنون حسین خاكشور برعهده دارد.
مركز شهید اژه‌ای
این مرکز، با هدف خدمات‌رسانی آموزشی به ناشنوایان در اصفهان تأسیس شد؛ و گلبیدی به عنوان بنیانگذار آموزش ناشنوایان در اصفهان زمینه‌های اولیه برای اجرای برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی ناشنوایان اصفهان را فراهم آورده است. پس از او در ۱۳۵۳ مركزی با نام مركز رفاه ناشنوایان كه وابسته به مركز رفاه ناشنوایان تهران بود و از بودجه مجتمع باغچه‌بان تأمین هزینه می‌كرد، تأسیس شد. این مركز كار خود را با شمار اندكی دختر و پسر ناشنوا كه از نظر سنی اداره آموزش و پرورش آنان را نمی‌پذیرفت، آغاز كرد.
در ۱۳۶۰ سازمان بهزیستی متولی امور ناشنوایان شد و سازمان ملی رفاه ناشنوایان ایران زیر مجموعه آن شد. این سازمان در آن هنگام نزدیك به چهارده مددجوی پسر و دختر جوان در حال سوادآموزی تا پنجم ابتدایی در اختیار داشت؛ آنان در كنار تحصیل، حرفه‌های مختلفی چون نجاری و خیاطی را نیز می‌آموختند. این مركز با عنوان مركز شهید اژه‌ای، در خیابان آیت‌الله كاشانی به فعالیت خود ادامه داد. در ۱۳۶۱ شمار مددجویان به ۱۳۰ تن افزایش یافت.
در سالهای بعد به دلیل انبوه و كثرت دانش‌آموزان دختر و پسر، امكان مدیریت آنها در یك مکان وجود نداشت؛ از این رو دختران به یک مركز تازه تأسیس به نام مركز حضرت زینب انتقال داده شدند و پسران در مركز شهید اژه‌ای ماندند.
مؤسسه توان‌یابان مشهد
این مؤسسه را چند تن از خیّرین فعال مشهد تأسیس کردند. آنان پس از بازدید از مؤسسه آموزشی نیکوکاری رعد در تهران در مرداد ماه ۱۳۷۷ و گفتگو با مسئولان آنجا تصمیم گرفتند مرکز مشابهی با اهداف آموزشی و توانبخشی رایگان برای توان‌یابان (معلولان) از جمله ناشنوایان ایجاد نمایند.
توان‌یاب واژه جدید و معادل کلمه معلول است. در نگاه این مؤسسه توان‌یاب فردی است که می‌تواند با الهام از شعارهای مؤسسه راه را برای رسیدن به آینده هموار سازد.
دختران و پسران زیر نظر مدرسان ویژه به فراگیری رشته‌های مورد علاقه خود مشغولند. کارآموختگان مؤسسه پس از کسب مهارتهای فنی در آزمونهای سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای استان شرکت کرده و در صورت کسب موفقیت، به آنها مدارک معتبر رسمی اعطا می‌گردد.
اهداف: این مجتمع دستیابی به اهداف زیر را سرلوحه کارش قرار داده است.
الف. قادرسازی: آموزش توان‌یابان در رشته‌های متناسب با میزان تحصیلات و وضعیت جسمی آنان. کلیه خدمات آموزشی و توانبخشی رایگان ارائه می‌گردد؛ زیرا بودجه مؤسسه از امکانات مردمی تأمین می‌شود و این مؤسسه هیچ گونه بودجه دولتی دریافت نمی‌کند.
ب. اشتغال: مسئولان مجتمع اعتقاد دارند شغل و کار شرافتمندانه علاوه بر اینکه سبب استقلال فرد و بازسازی شخصیت او می‌گردد باعث ایجاد اعتماد به نفس و احساس امنیت خاطر او نیز می‌شود و در نهایت احساس توانایی بدون اتکا به دیگران را به او می‌بخشد و احساس رضایتمندی را در وجودش ایجاد می‌نماید.
خدمات آموزشی: این مؤسسه در رشته‌های زیر اقدام به پذیرش کارآموز نموده و تاکنون تعداد ۷۹۰ نفر کارآموز دختر و پسر به مجتمع مراجعه و ثبت نام نموده و تعداد ۴۷۶ نفر آنها گواهینامه فنی و حرفه‌ای خود را دریافت داشته‌اند و در حال ادامه تحصیل می‌باشند.
کامپیوتر؛ ماشین‌نویسی و منشی‌گری؛ الکتروتکنیک، سیم‌پیچی الکترو موتور و تعمیرات لوازم خانگی کوچک؛ نقشه‌کشی صنعتی و ساختمان؛ حسابداری؛ هنر، گرافیک، نقاشی و خوشنویسی.
خدمات توانبخشی: بخشهای مختلف مثل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی به توان‌یابان کمک می‌کند تا از تمامی تواناییهای بالقوه و فیزیکی خود حداکثر استفاده را نمایند. بخشهایی مثل گفتاردرمانی ویژه ناشنوایان است.
کمکهای جانبی: واحد مشاوره و مددکاری با توجه به اصول علمی به حل مشکلات فردی و خانوادگی از جمله ازدواج می‌پردازد. همچنین برگزاری اردوها و گردشهای علمی در سطح استان خراسان و بیرون از استان به منظور تقویت روحیه کارآموزان یکی از اهداف جدی مجتمع می‌باشد.
خدمات پزشکی: پزشکان داوطلب در زمینه‌های مختلف با اختصاص بخشی از اوقات خود به طور رایگان در محل مجتمع و در صورت نیاز در مطب خصوصی خود به مداوای کارآموزان توان‌یاب می‌پردازند.
ورزش: گروههای ورزشی در رشته‌هایی مانند شنا، تنیس روی میز، والیبال نشسته، دو میدانی در مؤسسه با توجه به علاقه و امکانات توان‌یابان کارآموز تشکیل شده و ضمن تمرینات هفتگی خود را برای مسابقات آماده می‌نمایند.
مؤسسه حمایت از افراد كم‌شنوا
پس از تعطیل فعالیت جمعیت اولیای ناشنوایان در ۱۳۷۶، گروهی از اولیای اطفال شنوا، مؤسسه حمایت از افراد كم‌شنوا را تأسیس كردند. اعضای این گروه برای آموزش فرزندان خود، مدارس عادی را برگزیده‌اند. از جمله فعالیت این مركز، دیدارها و گفت‌وگوهای اولیا همراه با فرزندانشان بر طبق برنامه‌های منظم، گردش و برگزاری اردو در روزهای جمعه است.
وقت بخیر میخواستم بدونم چطوری افراد عادی هم میتونن زبان اشاره را یاد بگیرن؟ و اینکه باید به کجا مراجعه کنیم؟