استفاده از سمعک و دیگر تجهیزات کمک شنوایی در کودکان با نشانگان داون
استفاده از سمعک و دیگر تجهیزات کمک شنوایی در کودکان با نشانگان داون
موللی،گیتا؛ ملکوتی،بهرام
منبع: تعلیم و تربیت استثنائی , فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۹ – شماره ۱۰۰ و ۱۰۱، ص ۷۳-۷۶
اسـتفاده همزمان از عینک و سمعک:
معمولا پشت گوش جای لازم هم برای استفاده از سمعک و هم اسـتفاده از دسـته عـینک وجود دارد.غالبا بینایی سنج‌ها دسته‌های عینک را طوری طراحی می‌کند که جای لازم برای سمعک هم در نـظر گرفته شود.گاه ممکن است از انواع دیگری از سمعک استفاده شود.
شنوایی‌شناس در این مـوارد به شما کمک مـی‌کند.
وقـتی که کودک برای نخستین بار از سمعک استفاده می‌کند لازم است آنرا دائم به گوش داشته باشد.این امر سبب می‌شود به آن عادت کند و اثرات مفید آن هم برای شما و هم برای شنوایی‌شناس آشکار مـی‌شود.ابتدا باید کودک را تشویق کنیم تا به سمعک‌اش علاقمند شود.چگونگی نگرش خود شما به سمعک مهم است.
اگر خودتان سمعک را بپذیرید،فرزندتان هم دید مثبتی برای استفاده از آن خواهد داشت و بـه راحـتی آن را می‌پذیرد.
به خاطر داشته باشید چیزی را می‌خواهید در گوش کودک قرار دهید که پیش از این نبوده است.اگر سمعک را برای نوزاد می‌خواهید استفاده کنید،تا زمانی که خودتان احساس ناراحتی نـکنید و دلواپسـی و عصبی نباشید او نیز از آن آزرده نخواهد شد.
نکات مهم برای تشویق کودکان به استفاده از سمعک(راهنمای والدین)
*پیش از آنکه قالب را در گوش کودک بگذارید، چند دقیقه آن را در دستتان نگهدارید.با این کار،قـالب گـرم می‌شود و به کودک شوک وارد نمی‌شود.همچنین نرمتر می‌شوند و راحت‌تر داخل گوش قرار می‌گیرد.در نتیجه کودک احساس بهتری پیدا می‌کند.می‌توانید پیش از آنکه نوزاد یا کودکتان از خواب بلند شود، سـمعک را بـگذارید تـا هنگام بیدار شدن سمعک در جـای خـودش قـرار گرفته باشد(اما هرگز نوزاد یا کودک خردسال را با سمعک تنها نگذارید زیرا ممکن است آنرا در دهان خود بگذارد).
زمانی کـه سـمعک مـناسب برای کودک تجویز شد.نحوه کار آن،نحوه پاک کـردن و نـگهداری‌اش و همچنین نحوه تعویض باتری‌ها به شما نشان داده می‌شود
*سغی کنید سمعک گذاشتن را به‌عنوان بخشی از برنامه‌ی روزانه مانند پوشاندن و درآوردن لبـاس کـودک جـا بیندازید.زمانی که کودک از خواب بلند می‌شود سمعک را روی گوشش بـگذارید و زمانی که به خواب می‌رود سمعکش را بردارید.در اینصورت برای کودک خیلی طبیعی جلوه می‌کند که هرگاه از خواب بـیدار شـد سـمعک بزند.
*زمان سمعک گذاشتن کودک را بتدریج طولانی کنید.ابتدا چند بـار در روز هـربار به مدت چند دقیقه برایش سمعک بگذارید.اگر چندین بار در روز سمعک را برایش گذاشته‌اید و هربار چند ثـانیه بـعد آنـرا پرتاب کرده و به شما فشار روانی وارد کرده است دیگر برایش سمعک نـگذارید و بـه او اسـتراحت بدهید.زیرا کودک فشار روانی شما را احساس می‌کند و این امر کار را مشکل‌تر می‌سازد،بـنابراین چـند سـاعت بعد یا روز بعد زمانی که آرامش داشتید دوباره امتحان کنید.
*چیزی مانند یک اسـباب بـازی برای پرت کردن حواس کودک آماده داشته باشید.حتی می‌توانید یک اسباب بازی را فـقط بـه زمـان سمعک گذاشتن او اختصاص دهید.
*اگر کودکتان احساس ناراحتی یا درد کند سمعکش را بردارید.اگر مـتوجه شـدید کودک پس از شنیدن صداهای بلند یا به دلیل احساس درد سمعک را
برمی‌دارد یا اگـر کـودک پسـ از شنیدن صداها چشمک می‌زند با شنوایی‌شناس مشورت کنید تا سمعک را برایتان تنظیم کند.
*سمعک را در یـک جـای مخصوص و امن نگهدارید. اگر خودش سمعک را برمی‌دارد هربار او را به جای خاصی بـبرید تـا سـمعکش را پس از درآوردن آنجا بگذارد.او به تدریج متوجه می‌شود سمعک روی گوش کودک نبود،نیازی نیست همه‌جا را بـه دنـبال آنـ بگردید.
*سعی کنید با دیگر والدین در تماس باشید و از تجربیات آنها استفاده کـنید.ایـن کار سبب می‌شود فرزندتان با دیگر کودکانی که سمعک دارند ملاقات کند و متوجه شود تنها کـسی نـیست که سمعک دارد.
دیدن بزرگسالانی که سمعک دارند هم مفید است تا کـودک مـتوجه شود افراد در هر سنی ممکن است سـمعک بـزنند.
*سـمعک رنگ‌هی مختلف دارد بنابراین می‌توانید به فرزندتان اجـازه دهـید خودش رنگ موردنظرش را انتخاب کند.همچنین می‌توانید روی سمعک،برچسب- های قشنگ بچسبانید تـا کـودکان به آن علاقمند شود.بـا ایـن کار مـی‌توان سـمعک هـر گوش را به یک رنگ تهیه کـرد تـا باهم اشتباه نشوند.قالب‌ها را هم می‌توان به رنگ‌های مختلف یا با نـقش‌های مـختلف سفارش داد.
*اجازه دهید فرزندتان خودش انـتخاب کند.می‌توانید دو مورد را در اخـتیارش بـگذارید تا خودش یکی را به گـوشش بـزند.یا خودش شکل مورد علاقه‌اش را برای چسباندن روی سمعک انتخاب کند.
*ممکن است زمـانی کـه به فرزندتان غذا می‌دهید یـا زمـانی کـه کودک دراز می‌کشد،سـمعکش سـوت بزند.
این سوت زدن را فـیدبک۲مـی‌گویند.این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که میکروفن روی سمعک نزدیک به یک جسم سفت(مـثلا تـشک)قرار می‌گیرند.می‌توانید بالش را پشت گـوش کـودک بگذارید،کـودک را کـمی جـابجا کنید یا هنگام غـذا دادن درجه سمعکش را کم یا آنرا خاموش کنید.
نکات ذکر شده،موارد کلی است شما مـی‌توانید خـودتان راه‌حل‌های مناسب برای خود و فرزندتان را پیـدا کـنید و بـه کـار بـبرید.
(به تصویر صـفحه مـراجعه شود)
سمعک‌های انتقال استخوانی و سمعک‌های BAHA 3
برخی از کودکان دارای نشانگان داون که کم‌شنوایی انتقالی دارند و یا گذاشتن سمعک‌های پشـت گـوشی بـرایشان مشکل است می‌توانند از این نوع سمعک اسـتفاده کـنند.سـمعک‌های انـتقال اسـتخوانی یـک صفحه ارتعاشی دارند که صدا را منتقل می‌کند و صدا به جای انتقال از طریق گوش میانی می‌تواند از این طریق به گوش داخلی منتقل شود.این سمعک‌ها همراه با یـک ارتعاشگر به وسیله یک هدبند پشت گوش روی استخوان ما ستوئید(بخشی از استخوان پشت گوش)
قرار می‌گیرد.
کودکانی که کم‌شنوایی انتقالی دائمی دارند و سمعک‌های انتقالی استخوانی برایشان مناسب است، مـی‌توانند در عـین حال از سمعک‌های BAHA هم استفاده کنند.این سمعک‌ها پردازشگر صوتی دارند که روی صفحه ثابتی قرار دارد به یک پیچ کوچک از جنس تیتانیوم وصل شده است.این پیچ را می‌توان از طریق عـمل جـراحی در استخوان پشت گوش نصب کرد. BAHA از طریق صفحه ثابت مستقیما به قسمتی از استخوان سر وصل می‌شود که حلزون(گوش داخلی) در آن قرار دارد.به این طـریق صـدا مستقیما به گوش داخلی مـی‌رسد.
(بـه تصویر صفحه مراجعه شود) در کودکان خردسال که استخوان سر خیلی نازک است و نمی‌توانند صفحه متصل به BAHA را نگهدارد یا کودکان بزرگتری که عمل جراحی بـرایشان مـناسب نیست می‌توان نوع دیـگری از BAHA را بـه کار برد که شبیه دیگر سمعک‌های انتقالی استخوانی است و می‌توان آنرا به صورت موقت یا دائم مورد استفاده قرار داد.
کاشت حلزون:
کاشت حلزون برای کودکان با کم‌شنوایی حسی عصبی شـدید تـا عمیق بکار می‌رود که با سمعک قادر به شنیدن محدوده کامل اصوات گفتاری نیستند.
کاشت حلزون با سمعک تفاوت دارد.کاشت حلزون از طریق تحریک عصب شنوایی با سیگنال‌های الکتریکی،حسی از شـنوایی بـه کودک مـی‌دهد.کاشت حلزون دو قسمت دارد.یک گیرنده که از طریق جراحی در زیر پوست پشت گوش قرار می‌گیرد و یک بخش خـارجی که مانند سمعک،به گوش زده می‌شود.
تصمیم‌گیری باید کودکان را چندین بـار بـرای ارزیـابی به مراکز ویژه برد و با پزشک گوش و حلق و بینی و کارشناسان شنوایی سنجی مشورت فرمائید تا در صورت لزوم شـما را بـه مراکز ویژه کاشت حلزون ارجاع دهند.
سیستم‌های :FM
در بسیاری از موقعیتها،شنیدن برای کودکان بـسیار مـشکل مـی‌شود.مهمترین موقعیتها عبارتند از:
-محلی که صداهای ناخواسته محیطی بسیار زیاد باشد.
-محلی که صداها در آن انـعکاس پیدا می‌کند.
-محلی که بین فردی که صحبت می‌کند و کودک دارای کم‌شنوایی فـاصله زیاد است.
سیستم‌های FM در حـل ایـن مشکلات بسیار کمک کننده‌اند به‌عنوان مثال در صورتی که فرزندتان در مدرسه از FM استفاده کند،صدای معلمی که جلوی یک کلاس شلوغ در حال صحبت کردن است طوری به کودک می‌رسد گویی درست در جلوی او ایـستاده است دستگاه FM فرستنده‌ای دارد که فردی که در حال صحبت است(مثلا معلم)آن را به خود می‌زند و گیرنده‌ای توسط کودک استفاده می‌شود،این دستگاه، صداهای موردنظر کودک را در مقیسه با صداهای محیطی برای او واضحتر و بـلند مـی‌کند.
چه کسانی می‌توانند از دستگاه FM استفاده کنند؟
در صورتی که فرزندتان قدر به استفده از سمعک یا کاشت حلزون است می‌تواند از دستگاه FM هم استفاده کند.دستگاه FM همراه با سمعک یا کاشت حلزون به کـودک کـمک می‌کند روی صداهای موردنظرش تمرکز کند و شنیدن آنها برایش راحت‌تر شود.
کودکان با هر میزان کم‌شنوایی می‌توانند از FM استفاده کنند.این دستگاه‌ها مثل سمعک تنها صداها را تقویت نمی‌کنند بلکه به کـودک کـمک می‌کنند روی اصوات محیطی و گفتاری موردنیاز خود تمرکز کنند. سمعک کودک متناسب با نوع کم‌شنوایی‌اش تجویز می‌شود و دستگاه FM هم با سمعک تنظیم می‌شود. بنابراین میزان سودمندی FM بسته به مـناسب بـودن سـمعک کودک برای او دارد.
چگونه با فـرزندم ارتـباط بـرقرار کنم؟
کودک دارای نشانگان داون به روش‌های مختلفی ارتباط برقرار می‌کنند.آنها بسته به سن و توانایی‌های خود و میزان کم‌شنوایی می‌توانند از زبان گفتاری،استفاده از سـمعک‌ها و شـکل‌های زبـان اشاره یا ترکیبی از اینها استفاده کنند.اگر کـودکتان خـیلی کوچک و در سن نوزادی است در عین حال می‌توانید از بیان چهره (حالت‌های چهره)،زبان اشاره،ژشت‌ها و آهنگ کلام خود برای نـشان دادن مـحبت و احـساسات خود به او استفاده کنید و حضور خود را به کودک بفهمانید.
ضـروری است از مهارت‌های مناسب جهت برقراری ارتباط بین خود و کودک استفاده کنید و نیازهای همه افراد در نظر گرفته شود.کـم‌شنوایی سـبب مـی‌شود رشد گفتاری کودک با تأخیر روبرو شود و بسیار مفید است کـه خـانواده‌ها کمی زبان اشاره بیاموزند و از آن جهت برقراری ارتباط با کودک استفاده کنند.اگر همزمان از اشاره و زبان گـفتاری اسـتفاده شـود،آموزش و به کارگیری زبان اشاره در بدو نوزادی و خردسالی سبب به تأخیر افـتادن رشـد زیـان گفتاری نخواهد شد.
مهم است به خاطر داشته باشیم نیازی نیست از ابتدا تصمیمی بـرای تـمام عـمر کودک بگیرد.روش ارتباطی انتخاب شده در طول زمان با آگاهی از نیازهای کودک و علاقمندی‌های کودک و خـانواده مـی‌تواند تغییر کند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)
«نکات مهم»
صرفنظر از نوع روش ارتباطی مـورد اسـتفاده شـما و فرزندتان توجه به برخی نکات می‌تواند برای شما سودمند باشد:
-همیشه در برابر چیزی‌که بـه کـودک می‌گویید،به او زمان بسیار زیادی برای پاسخ دادن بدهید.پیش از آغاز صحبت بـا آنـها،اطـمینان حاصل کنید به شما توجه دارند.
-همیشه روبروی او قرار گیرید و تماس چشمی برقرار کنید.سـعی کـنید در سطح قد آنها قرار گیرید و فاصله مناسب برای اشاره یا لب خوانی را رعـایت فـرمائید.
-دقـت کنید اتاق نور مناسب داشته باشد و پشت شما پنجره قرار نداشته باشد،زیرا ایستادن پشـت بـه نـور سبب می‌شود سایه‌ای ایجاد شود و لب خوانی و دیدن حالت‌های چهره شما برای کـودک مـشکل می‌گردد.
-واضع،طبیعی و با سرعت معمولی صحبت کنید. فریاد نزنید زیرا کودک تصور می‌کند شما عـصبانی
هـستند فریاد زدن حالت لب‌ها رو هم عوض می‌کند.
-تا حد امکان صدای محیط را کـم کـنید.زیرا صدای محیط سبب می‌شود کودک حـتی بـا سـمعک هم درست نشنود.استفاده از پرده و فرش سبب کـم شـدن اثر صدای محیط می‌شود.
-اگر فرزندتان از زبان اشاره استفاده نمی‌کند،از بیان جهره‌ای و ژسـت‌ها بـرای بیان احساسات خود استفاده کـنید.
-هـنگام صحبت کـردن،سـیگار نـکشید،چیزی نخورید و صورتتان را به سمت دیـگر نـکنید.استفاده از عینک یا عینک آفتابی هم برقراری تماس چشمی را مشکل می‌کند.
-هـنگامی کـه در جمع هستید،یکی یکی صحبت کـنید.زمانی که فرد دیـگری صـحبت می‌کند به کودکتان اشاره کـنید تـا متوجه او شود و به او نگاه کند.
-زمانی که موضوع صحبت عوض می‌شود کاری کـنید کـه فرزندتان متوجه شود.
-گاه شـنیدن بـرخی کـلمات مشکل است،در ایـن حـالت از کلمات هم‌معنی دیگر یـا اشـاره استفاده کنید.
-بین جملات مکث کنید و بررسی کنید فرزندتان صحبت‌ها را فهمیده باشد.به آنـها بـگوئید هر زمان متوجه صحبت‌ها نمی‌شود،صـحبت را قـطع کنند و از شـما بـخواهند تـکرار کنید.
زیرنویس‌ها:
(۱) Otitis Media with Effusion(OME âþ Glue Ear).
(۲) Feed back.
(۳) Bone-Anchored Hearing Aid.
منبع:
National Deaf Children’s SocietyNational Down’s Syndrome Association, Down’s syndrome and childhood deafness,online;available at:www.org.uk
دیدگاه خود را ثبت کنید
Want to join the discussion?Feel free to contribute!