مراکز تولید قرآن کریم به خط بریل در کشورهای اسلامی

مراكز تولید قرآن كریم به خط بریل در كشورهای اسلامی

ترجمه و تدوین مریم بیگدلی

در بسیاری از كشورهای اسلامی اهتمام به امور نابینایان و تهیه متون به خط بریل برای آنان گسترش چشمگیری یافته است. علت اصلی این رویكرد اینست كه ذهنیت مدیران فرهنگی و جامعه نسبت به توانایی‌ها و استعدادهای روشندلان عوض شده است. قبلاً فكر می‌كردند آنان فاقد توانایی لازم برای اجرای كارهای مهم اجتماعی و فرهنگی هستند؛ اما وقتی مشاهده شد، نابینایان پُست‌های كلیدی و بالای جامعه را به دست گرفته و به خوبی از عهده آنها بر می‌آیند. در دانشگاه به عنوان استاد در مقاطع فوق لیسانس و دكتری خدمت می‌كنند؛ به عنوان طبیب حاذق مشغول درمان هستند؛ به عنوان واعظ دینی و خطیب مردم را راهنمایی كرده و سخنانشان در مردم مؤثر است و خلاصه هر جا پا بگذارید و مشاهده كنید، از مهارت‌، كارآمدی و حُسن اجرا و فكر آنان سخن در میان است. از اینرو مدیران جامعه و رهبران اجتماعی به فكر افتادند نیازهای آنان را مرتفع نمایند. از جمله كتاب به خط بریل و به ویژه آثار مذهب مثل قرآن كریم را تولید و در اختیارشان قرار دهند. اكنون از فعالیت‌های چند كشور، گزارش اجمالی تقدیم می‌شود:
* ایران: کشور ما قدیمی‌ترین كشوری است كه مکی پس از مصر، خط بریل را به عرصه آموزش نابینایان وارد كرد. نخستین سند مربوط به سال ۱۳۰۷ش است. این سند كه در مركز اسناد ملی ایران نگهداری می‌شود، نشانگر اینست كه حروف الفبای فارسی را تبدیل به بریل كرده و به نابینایان تعلیم می‌دهند.
اما در دهه چهل و پنجاه همزمان با گسترش مؤسسات معلولین در ایران، خط بریل هم از هر نظر گسترش یافت. اما چاپ قرآن به خط بریل مربوط به دهه هفتاد و هشتاد شمسی است. مراكزی مثل رودكی و ندای بشری، قرآن را به خط بریل منتشر كردند. در یك دهه اخیر بنیاد فرهنگی قرآنی روشندلان اصفهان، آموزش و پرورش استثنایی، برخی كتابخانه‌های ویژه نابینایان، مؤسسه یاسین ارومیه و دفتر فرهنگ معلولین گام‌های جدی‌تری برداشته‌اند.
بنیاد اصفهان تلاش كرد قرآن کریم و ترجمه فارسی آن را به خانه‌های همه نابینایان برساند. لذا قرآن‌هایی با قیمت ارزان تولید و در اختیار آنان قرار داد. دفتر فرهنگ معلولین نیز تلاش كرده قرآنی متكی بر ضوابط مقبول مسلمانان جهان و با جلد و جعبه مطلوب برای كتابخانه‌های مهم ایران و جهان تولید و رایگان ارسال نماید.
نیز تولید دیگر آثار مذهبی به خط بریل هم در حال گسترش است. امّا در ایران جنبه‌های فنی و اطلاع‌رسانی و آمیختن خط بریل با اینترنت مورد غفلت بوده تا اینكه از دو سال قبل دفتر فرهنگ معلولین با عضویت در كنسرسیوم دیزی، تلاش‌هایی در این جهت آغاز كرده و امیدوار است تا سه سال آینده شبكه ارتباطی خط بریل در ایران فراگیر گردد. این دفتر توسط حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی نماینده محترم حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی تأسیس شده و زیر نظر ایشان اداره می‌گردد.
* عربستان سعودی:‌ مطبعه (چاپخانه) الملك فهد للمصحف الشریف كه اصلی‌ترین مركز چاپ و نشر قرآن كریم در این كشور است، قرآنی با عنوان المصحف الشریف بطریقة بریل در قطع خشتی بزرگ و شش جلد در ده سال قبل عرضه كرد و در اكثر مناطق جهان منتشر نمود.
دكترناصر علی الموسی رئیس مطابع خادم الشریفین لطباعة المصحف الشریف (چاپخانه‌های ملك فهد برای چاپ قرآن كریم) در گفت‌وگویی با خبرگزاری شرق اوسط گفت: این قرآن شش جلدی رایگان برای همه نابینایان در داخل عربستان و خارج آن ارسال شده است. به ویژه طلاب علوم دینی، خطبا و ائمه جمعه و جماعات و مبلغین دینی در اولویت می‌باشند. وی متذكر شد مسئولیت چاپ و توزیع این قرآن بر عهده مجمع الملك فهد لطباعة‌ المصحف الشریف (در مدینه منوره) گذاشته شده است.
* بوسنی و هرزه گوین: دفتر نابینایان و كم بینایان (مكتب الاعمیین و قلیلی البصر) از مراكزی است كه توسط دولت عربستان سعودی پشتیبانی مالی می‌شود. این دفتر در ۵ سال اخیر نخست قرآن كریم را به زبان بوسنیایی ترجمه كرد. یكی از مترجمان مشهور به نام بسیم كوركوت Besim Korkut مسئولیت ترجمه را بر عهده داشت و آن دفتر این ترجمه را منتشر كرد. سپس متن قرآن كریم و نیز ترجمه بوسنیایی آن را با خط بریل در بیست جلد منتشر كرد. این اثر رایگان در اختیار مراكز و شخصیت‌های نابینایان در بوسنی و هرزه گوین قرار گرفت. در جشن رونمایی كه در سال ۱۴۳۴ در سارایوو، مركز فرهنگی ملك فهد برپا شد، گفته شد این پروژه ۸۰ هزار یورو هزینه داشته است. یعنی حدود چهارصد میلیون تومان.
* تركیه: در تركیه چند مركز بریل قرآن فعال است. یكی از آنها بیازای است. نام انگلیسی آن چنین است:
Beyazay Associotion of Turkey
این مؤسسه به نشر قرآن كریم به خط بریل اقدام كرده است. آدرس سایت آن او اینگونه است:
www.beyazay.org.tr
این مؤسسه در كنفرانس بین‌المللی قرآن‌های بریل كه در بهمن ۱۳۹۱ در استانبول برگزار شد، به عنوان نماینده دولت تركیه شركت داشت.
دكتر نجم الدین اوزون اوغلو با اصالت تركیه‌ای سال‌ها است در دانشگاه‌های امریكا تدریس می‌كند. او كتابی با عنوان معانی القرآن الكریم به زبان انگلیسی تألیف و منتشر كرد. این كتاب در طی یك سال با مساعدت ده نفر دستیار به اتمام رساند. سپس آن را با خط بریل هم در ۸ جلد و ده هزار صفحه منتشر كرد.
ویژگی و اهمیت این كتاب در چند چیز است:
۱- نخستین فرهنگنامه قرآنی كه به سبك مدرن است كه با خط بریل منتشر شده است.
۲- نخستین فرهنگنامه قرآن در زبان انگلیسی است.
۳- علائم بریل قرآنی به زبان انگلیسی نخست باید تألیف و سامان‌دهی می‌شد سپس این كتاب بر اساس آن علائم شكل می‌گرفت و گویا چنین کرده‌اند.
* اردن: در این كشور، مركزی به نام جمعیة المحافظة علی القرآن چندین سال است فعال است. كار عمده این مركز، نشر قرآن كریم به خط بریل و پخش رایگان بین افراد نابینا است. یكی از اقدامات نیك این جمعیت، پخش قرآن بریل در فلسطین اشغالی و برای آحاد نابینایان و اهداء ۱۰۰ دوره از آن به دانشگاه قدس. همچنین دوره‌های بسیار را در كشورهای مختلف بین روشندلان مسلمان توزیع كرده است.
این قرآن پنج جلدی و قطع آن خشتی بزرگ با صحافی نفیس و زیبا است. هزینه‌های این طرح از طریق نیكوكاران و واقفین تأمین می‌شود. اما اگر غیر نابینایان نیاز به این قرآن داشته باشند به آدرس زیر تماس گرفته و با پرداخت مبلغ دویست دلار به علاوه هزینه‌های باربری‌، آن را دریافت خواهند كرد:
تلفن مدیریت پخش:‌ ۰۰۹۶۲۷۹۹۵۲۴۶۸۰
* مالزی: در این كشور چند مؤسسه در زمینه قرآن بریل فعالیت می‌كنند. اولین بار در سال ۱۹۵۲م خط بریل توسط انگلستان وارد سرزمین مالزی شد. در آن زمان مالزی مستعمره انگلستان بود. در سال ۱۹۹۹م جمعیة المكفوفین (انجمن نابینایان) در مالزی تشكیل شد و مسلمانان اولین قرآن به خط مالزی را در همین انجمن منتشر كردند. اما این قرآن ضوابط تجوید و رسم الخط را به درستی رعایت نكرده بودند تا اینكه سازمان شؤون اسلامی مالزی (Jakim) با همكاری دانشگاه علوم اسلامی مالزی، ابتدا مبانی و قواعد بریل عربی را سامان دهی كرد سپس قرآن بریل بدون خط بر اساس قرآن با رسم الخط عثمان طه منتشر كرد .
اخیراً یعنی در سال ۲۰۱۳م، سازمان شؤون اسلامی با همكاری دانشگاه ملی مالزی (Ukm) درصدد برآمدند بریل را با اینترنت و كامپیوتر گسترش دهند و به اشتراك گذاری را در تمامی مالزی اجرا كنند .
انجمن بریل مالزی Persatuan Braille Malaysia یكی از فعال‌ترین آنها است. این انجمن در همایش قرآن بریل تركیه (۲۰۱۳- استامبول) شركت داشت. اخیراً صفحه‌ای در فیسبوك به زبان انگلیسی به نام پروژه قرآن بریل گشوده و از اعضاء و افرادی كه عضو این صفحه می‌شوند، خواستار ارائه دیدگاهها و نظرات درباره این پروژه شده است. دیگر اقدامات این انجمن عبارت‌اند از:
۱- ایجاد جریانی به نام خدمات نشر بریل Braille Publishing Services؛
به منظور مدرن و فعال كردن نشر بریل در همه عرصه‌ها از جمله قرآن كریم؛ خواستار استفاده از تكنولوژی ارتباطات مثل اینترنت در بریل شده است.
۲- این انجمن در سال ۲۰۰۶م همه دوستداران بریل را در مالزی گرد هم آورد و اتحادیه ناشران بریل مالزی را راه انداخت. نام آن به انگلیسی چنین است:
Braille Publishing Unit (BPU)
این اتحادیه یكی از اعضاء اتحادیه بین‌المللی قرآن‌های بریل است.
* ازبکستان: جمهوری ازبکستان به ‌عنوان سومین کشور جهان، قرآن کریم را به خط بریل چاپ و منتشر کرد.
به گزارش مرکز خبر و اطلاع‌رسانی جامعه المصطفی، چاپ و انتشار این نسخه از قرآن، هم‌اکنون، امکان و زمینه دسترسی ۰۰۰/۲۴ مسلمان نابینا به آن را فراهم آورده است. شایان ذکر است، دو مسجد ویژه ناشنوایان در تاشکند، پایتخت ازبکستان و مدارس شبانه‌روزی و کتابخانه‌هایی ویژه نابینایان و ناشنوایان این کشور وجود دارد و هم‌اکنون دولت این کشور در حال توزیع کتب و نسخه‌های قرآن به خط بریل در این مکان‌هاست. گفتنی است دولت ازبکستان تصمیم دارد این تجربه را در استان و مناطق دیگر این کشور نیز اجرا کند.
* اندونزی
این کشور در جنوب شرقی قاره آسیا واقع است و از مجمع الجزائری با بیش از یک هزار و جمعیتی بیش از ۲۵۰ میلیون نفر تشکیل شده است. جمعیت آن بیشتر مسلمان می‌باشند. سه میلیون نابینا و کم‌بینای شدید در این کشور زندگی می‌کنند و نیازمند حمایت فرهنگی و بسته‌های کتاب‌های دینی به ویژه قرآن بریل می‌باشند.
در ماه رمضان ۱۴۳۴ق/ ۲۰۱۴م مؤسسه BAPA با همکاری yaxasan Makfufin Radhatul (ymR) (مدرسه شبانه‌روزی نابینایان مسلمان در جاکارتا)، قرآن به خط بریل بین مسلمانان نابینا در سراسر اندونزی توزیع شد.
این قرآن ۳۰ جلد است و با ماشین آلات چاپ بریل پیشرفته، چاپ و صحافی شده است. این پروژه حدود ۲ میلیارد روپیه اندونزیایی یا ۱۶۶. ۰۰۰ دلار برای هر دوره قرآن بریل ۱۶۶ دلار خرج و با هزینه‌های جنبی آن حدود ۲۰۰ دلار هزینه داشته است.
نیز در رمضان سال ۲۰۱۱م پروژه وقف (wakaf) در اندونزی با حمایت BAPA اجرا شد و ده‌ها دوره از قران بریل بین نابینایان پخش گردید. اما هم اکنون BAPA درصدد است با تثبیت منابع مالی، هر سال ۱۰۰۰ دوره قرآن تولید و بین نابینایان اندونزی پخش کند. مسئولیت این پروژه بر عهده ymR است. مسلمانان متمول سنگاپور متعهد شده‌اند، بخش مهمی از هزینه‌های این پروژه را تأمین کنند.
مؤسسه BAPA اعلام کرده هر مسلمان سنگاپوری می‌تواند از این پروژه به سه صورت حمایت کند: ۳۵۰ دلار، ۱۰۰۰ دلار یا ۳۰۰۰ دلار بپردازد و در ۲ یا ۶ یا ۱۸ دوره قرآن بریل سهیم باشد. یعنی در ثواب آن سهم داشته و نامش هم روی این دوره‌ها ثبت می‌شود.
BAPA هم اکنون یک دستگاه چاپگر بریل دارد که در روز قادر به تولید یک دوره قرآن است ولی درصدد است سه دستگاه دیگر خریداری کند و بر سرعت تولید ۱۰۰۰ دوره قرآن بریل بیفزاید.
این چاپگرها از کشور سوئد تهیه شده و هر چاپگر را ۱۵۰۰۰ دلار خریداری کرده‌اند. البته BAPA اعلام کرده هر کس می‌تواند این چاپگر بریل را خریده و وقف تولید قرآن بریل نماید.
ymR مجتمع شبانه‌روزی نابینایان مسلمان در جاکارتا است که توسط مرحوم حلیم سوله و شرکت او به نام USTZ در سال ۱۹۸۳م تأسیس شد. خود حلیم سوله نابینا و معلم مذهبی بود. همکار حلیم، خلیف نور بود که در شک‌گیری این مجتمع سخت فعالیت کرد.
همچنین حلیم سوله در خانه خود تلاش‌های قرآن برای کودکان و نوجوانان نابینا دایر کرد. وزیر امور مذهبی به نام Sagjali muna wir در سال ۱۹۹۲م از فعالیت‌های حلیم بازدید کرد و با تصویب پروژه و شیوه آموزشی او، یک ملک ۷۰۰ متری برای احداث بنیاد پیشرفته‌تری به او اختصاص داده شد. همزمان از ۱۹۹۲م قرآن بریل در باندونگ تولید و به جاکارتا حمل می‌شد و در آنجا بین مسلمانان پخش می‌گردید. اما در ۱۹۹۹ با خرید چاپگر بریل، کار تولید قرآن بریل در جاکارتا آغاز شد.
قرآن‌های بریل علاوه بر پخش رایگان در مدارس نابینایان و اهدا به خود روشندلان، به مردم عادی هم فروخته می‌شود و درآمد حاصله مصرف گسترش چاپ و پخش قرآن بریل می‌گردد.
گزارش دیگر درباره قرآن بریل در اندونزی:
به گزارش رحماء به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی «الجزیرة نت»، انجمن آموزش تلاوت قرآن کریم به نابینایان که به نام «ابن أم مکتوم فویس» مشهور است، از جمله انجمن‌هایی است که در این کشور در زمینه آموزش قرآن به نابینایان فعالیت می‌کند.
این انجمن در سال ۲۰۰۷ میلادی تأسیس شده و هدف اصلی آن آموزش تلاوت قرآن کریم به روشندلان، فراهم‌آوردن نسخه‌های قرآن کریم به خط بریل برای آنان و همچنین، اقدام به چاپ نسخه‌های قرآن به خط بریل است.
این انجمن از زمان تأسیس تا سال گذشته میلادی توانسته است که حدود ۲۷۰۰ نسخه‌ از قرآن کریم به خط بریل را برای جمعیت ۳ میلیونی نابینایان اندونزی منتشر کند که این نسخه‌های قرآن به صورت رایگان در میان نابینایان ایالت «جاوه» اندونزی توزیع شد.
«دانی نورالرحمن»، مسئول بخش خدمات انجمن آموزش تلاوت قرآن کریم به نابینایان «ابن أم مکتوم فویس» اندونزی، در این باره گفت: کمبود مدرس و مربیان آموزش قرآن و همچنین، هزینه بالای نسخه‌های قرآن به خط بریل از مهم‌ترین مشکلات و چالش‌هایی است که روشندلان این کشور برای یادگیری قرآن با آن مواجه هستند.
براساس آمار وزارت بهداشت اندونزی، تعداد نابینایان این کشور حدود سه میلیون نفر است که در این میان تنها ۱۵۰ هزار نفر آنان قادر به خواندن به خط بریل هستند و تاکنون حدود ۱۰ هزار نسخه قرآن به خط بریل در میان آن‌ها توزیع شده است.
* تاجیکستان
در سال ۲۰۱۲م برای نخستین بار قرآن به خط بریل و به زبان تاجیکی توسط مرکز اسلامی در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان منتشر شد و در اختیار نابینایان قرار گرفت. سعید مکرم عبدالقادر زاده رئیس مرکز اسلامی و رئیس شورای نهاد معنوی علما این اقدام را بسیار مؤثر و مهم دانست.
این قرآن در نه جلد و توسط یک شرکت خصوصی در شهر دوشنبه تولید و عرضه شده است. غیر از قرآن برخی کتب مذهبی اسلامی مثل منابع ادعیه و مناجات‌ها و احادیث بریل شده است. همچنین برای دانشجویان رشته زبان عربی، قرآن بریل عربی هم تولید و به آنان اهداء شده است.
همو در گزارش خود گفت در تاجیکستان، ۹۰۰۰ نابینا و کم‌بینا زندگی می‌کنند و ۱۵ درصد آنان خط بریل را آموزش دیده و می‌توانند متون بریل را مطالعه کنند. البته از طریق آموزش و پرورش و نیز دانشگاه‌ها، آموختن بریل در حال گسترش است.
* الجزایر
وزارت امور دینی و وقف الجزایر اقدام به چاپ و انتشار قرآن کریم به خط بریل کرد. روزنامه المجاهد چاپ الجزیرة روز پنجشنبه نوشت: قرآن کریم برای نخستین بار در این کشور به خط بریل در شش جلد در اختیار نابینایان قرار می‌گیرد.
عبدالله تامین مسئول ارتباطات وزارت امور دینی و وقف الجزایر در این زمینه گفت: قرآن کریم با خط بریل در ۱۰‬ هزار نسخه برای علاقه‌مندان در داخل و خارج چاپ شده است.
این وزارتخانه پیشتر نیز اقدام به انتشار لوح‌های فشرده از قرآن کریم و نیز ترجمه کتاب آسمانی اسلام به شش زبان زنده دنیا کرده است.
* قطر
وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر نسخه هایی از قرآن به خط بریل را در مساجد این کشور توزیع می‌کند.
به گزارش رحماء وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر با همکاری اتحادیه مربوط به امور روشندلان این کشور اقدام به چاپ ۱۰۰ نسخه از قرآن کریم به خط بریل کرده اند.
۶۰ نسخه از نسخه‌های چاپ شده برای استفاده روشندلان در مساجد قطر توزیع می‌شود و بقیه نسخه‌ها فعلا نزد وزارت اوقاف و امور اسلامی باقی می‌ماند.
دکتر غیث مبارک علی عمران الکواری، وزیر اوقاف و امور اسلامی قطر روز گذشته با دکتر خالد علی النعیمی، رئیس اتحادیه امور روشندلان دیدار کرده و در این باره با یکدیگر گفتگو کردند.
بنابر گزارش پایگاه اطلاع رسانی گالف تایمز، در این دیدار دغدغه‌های این دو سازمان برای رعایت حقوق نابینایان در تمام امور که در اعلامیه‌ها و توافق‌های بین المللی نیز به آنها اشاره شده است به بحث و بررسی گذاشته شد.
اتحادیه امور روشندلان در سال ۲۰۰۷ میلادی از سوی چند مؤسسه عربی در دوحه قطر تأسیس شد.
* یمن
نسخه‌هایی از قرآن کریم با خط بریل با همکاری مؤسسه «آل‌نهیان» امارات میان روشندلان یمنی در «صنعاء»، پایتخت این کشور توزیع شد.
به گزارش مرکز خبر و اطلاع رسانی جامعة المصطفی،به نقل از روزنامه «دار الخلیج» چاپ امارات، مؤسسه «آل‌نهیان» امارات بیش از ۲۴۰ نسخه کتاب در یمن توزیع کرد که ۴۰ نسخه از آن قرآن‌ کریم به خط بریل بود. این قرآن‌ها میان دانش‌آموزان روشندل مرکز دولتی «النور» وابسته به وزارت کار و امور اجتماعی یمن در صنعاء توزیع شد.
جمیل الحمیری، مدیر مرکز النور در مراسم توزیع این قرآن‌ها ابراز امیدواری کرد که با توجه به نیاز دانش‌آموزان روشندل به آثار مکتوب فرهنگی و اجتماعی به خط بریل، بخش آموزشی و فرهنگی این مرکز از حمایت‌های مؤسسات و هیئت‌های مختلف خیریه و بشردوستانه برخوردار شود.
* کویت
کویت سایر کشورهای دیگر را برای بزرگداشت روز جهانی خط بریل فراخواند. این کشور بزرگترین چاپخانه کتاب‌های بریل را در اختیار دارد.
به گزارش بحر نیوز به نقل از خبرگزاری کونا، کویت کشورهای جهان را برای بزرگداشت روز جهانی خط بریل که راه علم، معرفت و خواندن را برای هزاران نابینا هموار ساخته است و بر حروف برجسته استوار است، فراخواند.
۴ ژانویه سالروز میلاد لویی بریل مخترع فرانسوی خط بریل است که در سال ۱۸۰۹ میلادی متولد شد و انقلابی را در زندگی نابینایان و کم‌بینایان ایجاد کرد تا از طریق خطوط برجسته بتوانند بخوانند و بنویسند.
صنیتان المطیری رئیس انجمن نابینایان کویت تاکید کرد: امروز این انجمن همزمان با سالروز تولد لویی بریل کارگاه‌ها و فعالیت‌های متنوعی را به منظور بالا بردن آگاهی سطوح مختلف جامعه درباره حقوق نابینایان و میزان استفاده از خط بریل در آموزش آنان برگزار می‌کند.
وی در ادامه افزود: اختراع خط بریل در برآوردن نیازهای نابینایان برای خواندن و دانش اندوزی نه تنها سهم زیادی داشته است بلکه آن‌‌ها امروز مانند سایر افراد قادر به خواندن و نوشتن هستند اما با روش متفاوت.
مطیری خاطرنشان کرد: این انجمن به آموزش توجه زیادی داشته است از این رو چاپخانه ویژه‌ای را مخصوص چاپ کتاب‌های بریل راه اندازی کرده است که در منطقه خاورمیانه بزرگترین چاپخانه به شمار می‌آید و نابینایان و اعضای این انجمن به ویژه محصلان و دانشجویان از آن بهره‌های زیادی می‌برند. در حال حاضر بسیاری از کتاب‌های فرهنگی در کویت به خط بریل چاپ شده‌اند و در سرتاسر این کشور منتشر شده‌اند. کویت نیز در چاپ قرآن و توزیع آن پیشتاز بوده است.
بنابر آمار یونسکو، ۱۲ میلیون انسان در سراسر جهان نابینا هستند که متأسفانه تنها حدود ۵ درصد آن‌ها با خط بریل آشنایی دارند. بیش از ۱۸۰ سال از اختراع خط بریل می‌گذرد، ولی هنوز عده زیادی هستند که خط نابینایان را بین المللی تصور می‌کنند.
* مصر
کتابخانه اسکندریه مصر در جریان طرحی با عنوان «کتابخانه کتاب‌های عربی برای نابینایان» نسخه‌ای از قرآن را برای نابینایان که همزمان قرآن را می‌خواند، تولید کرد.
لمیاء عبدالفتاح رئیس گروه کتاب در کتابخانه اسکندریه گفت: «کتابخانه طه حسین از کتابخانه‌های زیر مجموعه کتابخانه اسکندریه توانست برای اولین بار بر اساس استانداردهای جهانی دیجیتال این محصول را تولید کند.»
این محصول برای اولین بار به نابینایان اجازه می‌دهد قرآن را بشنوند و به صورت بریل بخوانند.
این محصول هم‌اکنون برای بازدیدکنندگان از این کتابخانه قابل دسترسی است تا این که در آینده به خارج از این کتابخانه عرضه شود.
کتابخانه طه حسین تا کنون ۳۵ کتاب را از این طریق برای استفاده نابینایان تهیه کرده است.
* لیبی
چاپ قرآن کریم با خط بریل در لیبی: قرآن کریم با خط بریل به همت انجمن نابینایان منطقه «بنغازی» برای نخستین بار در لیبی چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی اخبار لیبی، نوشتن این قرآن جدید در فوریه سال ۲۰۰۳ میلادی آغاز شد و مسئولان اجرایی سرانجام پس از چهار سال و در اوایل ماه سپتامبر جاری موفق به اتمام این اثر ارزشمند دینی شدند. در همین راستا و هم‌زمان با چهل و هفتمین سال تأسیس انجمن نابینایان منطقه بنغازی لیبی، جشن بزرگی با حضور شماری از مسئولان انجمن عمومی اوقاف لیبی و انجمن نابینایان منطقه بنغازی و همچنین گروهی از حافظان قرآن کریم در مقرّ این انجمن برگزار شد. در این مراسم پس از تلاوت آیاتی از قرآن کریم، رئیس انجمن انتشارات قرآن کریم به خط بریل در این باره گفت: گروههای مختلفی همچون وزارت اوقاف با نظارت مستقیم انتشارات این انجمن، در چاپ این نسخه قرآنی مشارکت داشته‌اند. یادآوری میشود در پایان این جشن، تقدیرنامه‌های ویژه‌ای به منظور قدردانی از انجمن‌های نظارت و بررسی چاپ و نشر قرآن کریم به مسئولان اهدا شد.
* مراکش
وزارت اوقاف و امور اسلامی مغرب به‌مناسبت ماه مبارک رمضان، نسخه‌هایی از قرآن کریم به خط بریل را در میان مساجد این کشور توزیع می‌کند.
به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی «محیط»، انجمن حمایت از نابینایان مغرب با همکاری وزارت اوقاف و امور اسلامی مغرب، ۶۲ هزار نسخه از قرآن کریم به خط بریل و با رسم‌الخط عثمانی چاپ کرده که توزیع این نسخه‌های قرآنی از نخستین روزهای ماه مبارک رمضان در مساجد مغرب آغاز شده است.
با توجه به ویژگی‌های نگارش قرآن به خط بریل که حجم بیشتری را نسبت به قرآن‌های معمولی می‌طلبد، هر نسخه‌ قرآن به خط بریل در شش جلد منتشر شده‌ که در هر جلد، ۱۰ حزب از قرآن کریم گنجانده شده است.
همچنین، وزارت اوقاف و امور اسلامی مغرب شماری از مبلغان، قاریان قرآن، وعاظ و ائمه مساجد این کشور را به مناسبت ماه مبارک رمضان و با هدف ارشاد و آگاهی‌بخشی به اقلیت مسلمان مغرب و محافظت از آنان در برابر جریان‌های انحرافی به کشورهای اروپایی اعزام کرد.
* آفریقای جنوبی
مدرسه نور اقدام به چاپ قرآن به خط بریل از softcopy نموده است. این قرآن در شش جلد چاپ شده، دست دوز با پوشش آبی رنگ، وزن آن هشت کیلوگرم و در یک کیسه برای حمل و نقل آسان بسته بندی شده است. قیمت (هدیه) برای این مجموعه کامل قرآن R500.00 به استثنای هزینه پستی است. تولید آن به شرکتی در خارج از کشور سپرده شده است.
درخواست‌کنندگان سفارش خود را به این آدرس بفرستند: braille@mnblind.org.
* روسیه
چاپخانه بریل به منظور چاپ کتاب‌های اسلامی برای مسلمانان نابینای روسیه و کشورهای مشترک‌المنافع در مسجد قازان راه‌اندازی شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی Islam.ru، این چاپخانه بریل مجهز به مدرن‌ترین تجهیزات چاپ برای تولید کتاب‌های با کیفیت برای تأمین نیازهای مسلمانان نابینا است. این چاپخانه به صورت آزادانه به چاپ کتاب‌های دینی برای مسلمانان روس خواهد پرداخت.
رابرت مینولین، نائب‌رئیس شورای دولتی جمهوری تاتارستان اعلام کرد: تأسیس این چاپخانه یک اتفاق تاریخی است و این اقدام مسجد قازان الگویی است که باید از آن پیروی شود.
یکی از مشکلاتی که جامعه نابینایان با آن مواجه هستند، دشواری دسترسی یا عدم دسترسی آنان به کتاب‌های موجود در بازار است.
تأسیس این چاپخانه می‌تواند تا حد زیادی مشکلات نابینایان روس برای دسترسی به منابع اسلامی را برطرف کند.
* دیگر نقاط اسلام: قرآن بریل و كلاً استفاده از خط بریل برای گسترش مهارت خواندن و نوشتن نابینایان در همه كشورهای اسلامی و حتی در اروپا و آمریكا توسط مسلمانان مقیم، جریان دارد. این مجله به پژوهشگرانی مأموریت داده تا تمامی كشورها را جستجو كنند، اسناد و مدارك را گردآوری نموده و گزارش جامع و كاملی تدوین نمایند. از اینرو اگر شما خواننده این نشریه اطلاعات و خبر یا عكس و سندی در این باره دارند ما را بی نصیب نگذارند و حتماً برای ما ارسال كنند.
مآخذ
خبرگزاری ایکنا، تیرماه ۱۳۸۹؛ سایت جامعة المصطفی، چهارشنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۰؛ سایت کتابخانه اسکندریه؛ سایت الجزیره نت؛ سایت رحماء؛ www.Islam.ru