افت شنوایی
افت شنوایی
امیر عـباس ابراهیمی (کارشناس ارشد شنوایی‌شناسی/ آموزشگاه باغچه‌بان شماره ۶ تهران)
چکیده:
افت شنوایی وضعیتی مخفی است که به چشم نمی‌آید باوجود این، پیامدهای آن(از بـرقراری ارتـباط روزانه گـرفته تا تأثیر زبان و گفتار،وضعیت آموزشی، هیجانی۳،شغلی و اجتماعی) می‌تواند زندگی کودک را به‌طور گسترده‌ای تحت تأثیر قرار دهد.در ایـن مقاله به افت شنوایی،علل و اهمیت شناسایی آن پرداخته می‌شود.
افت شنوایی
کودکان دارای افت شنوایی گروه ناهمگنی۴را شکل می‌دهند.آنها برحسب سرشت افـت شنوایی و نیازهای نو توانی شـنوایی۵،تفاوت دارنـد.بسیاری از کودکان با درجه و شکل۶یکسان افت شنوایی از نظر زبان و گفتار عملکرد کاملا متفاوتی دارند.برای نمونه،کودکی با ۰۷ دسی بل (dB) کم‌شنوایی که از سمعک۷استفاده می‌کند ممکن است برحسب موفقعیت یا عدم توفیق در استفاده از سمعک در رشد گفتار و زبان،رشد روانـی- اجتماعی و…عملکردی مانند یک کودک شنوا یا ناشنوا۸داشته باشد.افت شنوایی را می‌توان برحسب سه ویژگی درجه و شکل افت،آغاز افت و پبیشرفت دسته‌بندی نمود.
برحسب درجه،افت شنوایی را می‌توان براساس میانگین آستانه‌های صوت خالص (PTA) 9در سه بسامد۰۱۰۰۵،۰۰۰۱،و ۰۰۰۲ هرتز به ملایم۱۱،متوسط۲۱، نیمه شدید۳۱،شدید۴۱،یا عمیق۵۱دسته بندی کرد.
شکل شـنوایی نـگتاره،مقدار کم‌شنوایی را در هر بسامد نشان داده و تصویر کلی از حساسیت شنوایی به دست می‌دهد.تفاوت افت در گستره‌ی بسامدی موجب تفاوت شکل کم‌شنویی‌ها می‌شود.مهمترین شکل‌های کم‌شنوایی عبارتند از:تخت۶۱،خیزان۷۱،بسامد پایین۸۱، شیبدار۹۱،پرشیب۰۲،ناودیسی۱۲،گنبدی۲۲،بسامد بالا۳۲، گوشه‌ای۴۲و قاچی۵۲.
برحسب آغاز می‌توان افت شنوایی را به پیش‌زبانی۶۲، پیرازبانی۷۲و پس‌زبانی۸۲دسته‌بندی نمود.اگر آسـیب شنوایی پیـش‌زبانی است.اگرچه پذیرش همگانی درباره‌ی زبان پایان مرحله‌ی پیش‌زبانی وجود ندارد، عموما هنگامی که کودک پیش از ۲ سالگی دچار آسیب شود گفته می‌شود افت شنوایی پیش‌زبانی دارد. در این حالت ممکن است کودک با افت شـنوایی بـه دنیا آمده باشد،هنگام به دنیا آمدن دچار افت شنوایی شده باشد(افت شنوایی مادرزادی)،یا خیلی زود شاید در نتیجه‌ی شامه آماس(مننژیت)۹۲،تب بالا،یا ضربه به سرش شنوایی خود را از دست داده باشد(افت شنوایی اکتسابی).
اگر افت شنوایی کودک زمانی رخ دهد کـه فراگیری زبـان هـنوز کامل نشده گفته می‌شود کـودک دچار افـت شـنوایی پیرازبانی شده است.چنانچه افت شنوایی کودک پس از یادگیری زبان و گفتار رخ دهد به آن افت شنوایی پس‌زبانی گفته می‌شود.بازهم درباره‌ی سنی که مرحله‌ی پس‌زبانی آغاز می‌شود پذیرش هـمگانی وجـود نـدارد اما ممکن است حدود ۵ سالگی باشد.
سرانجام آنکه،افت شنوایی را مـی‌توان بـرحسب پیشرونده۰۳یا ناگهانی بودن دسته‌بندی کرد.اگر افت شنوایی در دوره‌ی زمانی چند ماهه یا چند ساله رخ دهد افت شنوایی از نوع پیشرونده و اگر به‌طور نـاگهانی رخـ دهد(مثلا،در نـیجه‌ی ضربه به سر) ناگهانی۱۳است.
جمعیت‌شناسی۲۳
بیش از یک میلیون کودک در ایالات متحده‌ی امریکا دارای افت شنوایی هـستند.از هر ۰۰۰۱ کودک در این کشور ۳۸ کودک دارای افت شنوایی چشمگیر آموزشی۳۳هستند۴۳.شیوع کم‌شنوایی شدید و عمیق در نوزادان ۱ تا ۲ نوزاد در هر ۰۰۰۱ زایمان زنده اسـت۵۳. در کـودکان سـن مدرسه کم‌شنوایی شدید تا عمیق در حدود ۹ کودک در هر ۰۰۰۱ کودک است۶۳.با در نـظر گرفتن هـر نوع و درجه از کم‌شنوایی(حتی افت خفیف۷۳)شیوع کلی افت شنوایی در کودکان به ۱۱ تا ۵۱ درصد افزایش می‌یابد۸۳.
دو آمار مهمی که هـنگام مـطالعه‌ی جـمعیت کودکان دارای کم شنوایی قابل توجه باید در نظر داشت،دیگر ناتوانی‌ها۹۳و وضعیت شنوایی والدین آنـها است.
دیگر ناتوانی‌ها
تقریبا ۰۳%کـودکان دارای آسـیب شنوایی علاوه بر افت شنوایی،ناتوانی ذهنی۰۴،آسیب چشمگیربینایی، ناتوانی‌های یادگیری۱۴و اختلال کمبود توجه است. مشکلات هیجانی یا رفـتاری،فلج مـغزی۲۴و مـشکلات ستخوانی۳۴نیز ممکن است همراه با افت شنوایی رخ دهند.گاه ناتوانی‌های چندگانه۴۴ناشی از علل مشابهی مانند ضربه هنگام بـه دنـیا آمدن یا نارسی هستند.همچنین ممکن است این علل با زمینه‌ی اخلاقی و وراثتی مرتبط باشند.در جـدول ۱ وضـعیت‌های غـالبا همراه با افت شنوایی آمده است.فراوانی نسبتا بالای وضعیت‌های همراه افت شنوایی بیانگر این مطلب اسـت کـه در مانگر هنگام تکمیل برنامه‌ی مداخله و راهبردهای توانبخشی شنوایی و به عنوان عضوی از گروه چند رشته‌ای۵۴ کودک بـاید ایـن مـوارد را پیش چشم داشته باشد.
-کم‌توانی ذهنی،
-اختلال‌های رفتاری و روانی،
-ناتوانی یادگیری مرتبط با خواندن و یانوشتن،
-بیماری‌های دستگاه عـصبی،مانند حـمله‌ی تشنجی۶۴، آشفتگی‌های دهلیزی۷۴،یا مهره‌ی شکافدار۸۴،
-بیماری چشم،شامل تباهی۹۴بینایی،نابهنجاری‌های۰۵عدسی چشمی و آماس رنگیزه‌ای شبکیه۱۵،
-بیماری کلیه،
-نابهنجاری‌های ماهیچه‌ای-اسکلتی۲۵در جمجمه،حفره‌ی دهانی،صورت،گوش میانی و یا بـیرونی،مفاصل و اندام‌ها،
-بیماری مـاهیچه‌ای-اسکلتی،همچون تـأخیر رشد یا بیماری استخوانی،
-تأخیر رشد،
-بیماری پوست،همچون اختلال رنگدانه‌ای۳۵(برای نمونه: زال تنی۴۵،کاکل سفید،عنبیه‌ی دورنگ یا ناهمرنگ۵۵)، شاخینگی پوست۶۵،حساسیت به آفتاب،موی زبـر و ضـخیم، بدشکلی۷۵ناخن انـگشتان دست و پا،
-بیماری‌های مربوط به سوخت‌وساز۸۵همچون مرض قند، رشد بیش از اندازه‌ی طحال و کبد،سوخت‌وساز یا کربوهیدرات‌های۹۵آسیب دیده،
-بیماری‌های قـلب و رگ‌ها.
وضعیت شـنوایی والدین
۰۹ تا ۵۹ درصد کودکان دارای کم‌شنوایی حسی- عصبی شدید یا عمیق،والدینی شنوا دارند.این بدان معنا است که این والدین پیـش از بـه دنیا آمدن فرزندشان با پیامدهای افت شنوایی آشنایی نداشتند.آنها احتمالا زبان اشاره نمی‌دانند و بـا فـرهنگ ناشنوایان آشنا نیستند. بنابراین،به این اطلاعات زیادی در مـورد افـت شـنوایی و نوتوانی نیاز دارند و بایدب تصمیم بگیرند آیـا لازمـ است زبان اشاره را بیاموزند یا خیر.اگرچه ممکن است آنها موافق ورود کودکشان به فرهنگی که بـا فـرهنگشان متفاوت است نباشند،لازم است فرهنگ نـاشنوایان را پیـش‌چشم داشته باشند.
انواع افـت شنوایی
آسیب یـا نـاهنجاری ممکن است در ساختار دستگاه شنوایی و یا کـارکرد آن وجـود داشته باشد.برحسب مکان کالبدشناسی(گوش بیرونی،گوش میانی،گوش درونی و راه‌های عصبی)آسیب می تواند موجب افت شنوایی حـسی-عصبی۰۶،انتقالی۱۶،یا آمـیزه‌ای از هر دو۲۶ شود.
حسی-عصبی
آسیب‌های حسی-عصبی،حلزون و یا عصب شنوایی را درگـیر می‌کنند و ممکن است یـاخته‌های گـیرنده حسی(موها)،پی یاخته‌های۳۶شنوایی و یا ساختارها یا فرایندهای زیـادی کـه موجب می‌شود آنها فعال شده و به درستی کار کنند را تحت تأثیر قرار دهند.اصطلاح حسی-عصبی وابـستگی مـتقابل کالبدشناسی و کار اندام شناسی۴۶حلزون و عصب شـنوایی را نـشان مـی‌دهد.افزون براین،آسیب‌های حسی و عصبی مـمکن اسـت همراه هم وجود داشته بـاشند.برای نـمونه،نبود یاخته‌های مویی حلزون می‌توانند موجب تباهی اعصاب شنوایی مربوط به آنها شوند و تومور عصب شنوایی مـی‌تواند بـا فشار بر تغذیه‌ی خونی حلزون موجب آسـیب غـیرمستقیم به حلزون شـود.آسیب‌های حـسی-عصبی مـمکن است علل محیطی۵۶یا ژنتیکی۶۶داشته باشند.
علل محیطی
علل مـحیطی افت شنوایی حسی-عصبی شامل پیش از تولّد۷۶،یا پس از تولّد۹۶است.
علل پیش از تولّد که ممکن است بر وضعیت شنوایی کودک اثر بـگذارند عبارتنداز:
-عوارض هـمراه با ناسازگاری عاکل Rh بین مادر و جـنین(اثر پادتـن‌های۰۷مادر بـر گـویچه‌های خـونی Rh مثبت جنین)،
-نارسی،
-در معرض پرتـو بـودن والدین،
-دیابت مادرزادی،
-مسمومیت خونی۱۷هنگام بارداری،
-خفگی۲۷،
-سیفلیس،
افت شنوایی ممکن است هنگام به دنیا آمدن کودک رخ دهد.خفگی از جمله علل افت شنوایی هنگام تـولّد است کـه مـمکن است با افتادگی بند ناف و به دنـبال آنـ دشواری جـریان خـون بـه سـوی مغز نوزاد ایجاد شود.به ندرت فروافتاگی۳۷شدید زهدان۴۷و استفاده از فور سپس هنگام تولّد نیز ممکن است موجب آسیب به حلزون شوند.
افت شنوایی‌های پس از تولّد اغلب به دلیل مننژیت یا استفاده از داروهای سمی بـرای گوش۵۷رخ می‌دهند. فهرستی از داروهای سمی برای گوش در جدول ۲ آمده است.دیگر علل محیطی پس از تولّد عبارتنداز:
سرخک،مغز آماس۶۷،آبله مرغان،آنفلوانزا و بناگوشک، (اوریون۷۷).
-پادزیست‌های۸۷آمینو گلوکورید۹۷(آمیکاسین۰۸، گارامایسین۱۸،کانامایسین۲۸،نئومایسین۳۸،نتیل مایسین۴۸، استروپتومایسین۵۸،توبرومایسین۶۸،و یومایسین۷۸،دی هیدرو استرپتومایسین۸۸)که اغلب در مقابل باکتری‌های گرم منفی۸۸ استفاده می‌شوند.افت شنوایی اغلب دوطرفه و حـسی-عصبی است.برخی داروهـا ممکن است بیشتر برای دهلیز سمی باشند تا برای حلزون.
-سالسیلات‌ها۰۹(اسید استیل سالسیلیک۱۹،آسپیرین۲۹)که در درمان آماس مفاصل۳۹و دیگر اختلال‌های بافت پیوندی به مقدار زیادی استفاده می‌شوند،ممکن است موجب افت شنوایی حسی- عصبی و وزوز گوش۴۹شوند.
-دیگر داروهای سمی بـرای گـوش(سپس پلاتین۹۹، کربوپلاتین۰۰۱)که ممکن است در رژیم شیمی‌درمانی استفاده شوند.
علل ژنتیکی
اختلال ژنتیکی یا ارثی،یک ویژگی نابهنجار۱۰۱ است که با ژن نابهنجار منتقل می‌شود.اختلال ممکن است در نتیجه‌ی نابهنجاری یک یا چند ژن یـا وراثـت چند عاملی(ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی)بروز کند.باور بـر ایـن است که ژنتیک عامل بیش از ۰۵% موارد افت شنوایی مادرزادی کودکان است،از این تعداد ۵۱%همراه با دیگر نابهنجاری‌های ژنتیکی (نشانگانی۲۰۱)و ۵۳%به تنهایی(نانشانگانی۳۰۱)رخ می‌دهند۴۰۱(نمودار۱).امروزه بیش از ۰۵ ژن ناشنوایی۵۰۱شناسایی شده که بـیش از نـیمی از آنها از شکل‌های نشانگانی نـاشنوایی ارثـی شناسایی شده‌اند و احتمالا صدها ژن هنوز در انتظار شناسایی هستند.
افت شنوایی ژنتیکی نانشانگانی،افت شنوایی است که یافته‌ی وابسته‌ای ندارد و با جایگاه ژن‌های۷۰۱(فان تن) کروموزوم در ژنگان۸۰۱انسان مرتبط است.بسیاری از کودکان،دارای افت شنوایی ارثی نـانشانگانی تـأخیری هستند.بیمارانی که اختلال شنوایی ارثی تأخیری دارند ممکن است در آغاز تولّد شنوایی بهنجار داشته باشند، اما به تدریج(اغلب نه زودتر از دهه‌ی ۰۲ تا ۰۳ زندگی) شنوایی خود را از دست می‌دهند.کودکان دارای افت شنوایی نانشانگانی به جز افت شـنوایی،کودکان کـاملا سالمی هستند.
معمول‌ترین علت نـاشنوایی نانشانگانی، کانکسین-۶۲۹۰۱است.ویژگی‌های افت شنوایی ناشی از (به تصویر صفحه مراجعه شود)
کانکسین-۶۲ عبارتند از،کم‌شنوایی دو طرفه‌ی شدید تا عمیق در زمان به دنیا آمـدن یا در آغاز کودکی که به ندرت بدتر می‌شود.در کل این نقص ژنـی مـسئول ۰۲% افـت شنوایی‌های دوران کودکی است.بیشتر نقص‌های کانکسین-۶۲ از راه الگوی اتوزومال نهفته منتقل می‌شوند که به این معنا است هر فرد ناقل تـنها یـک ژن ناقص و نوعا دارای شنوایی بهنجار و فرد دارای دو رو نوشت از ژن ناقص،دارای افت شنوایی است.امروزه غربالگری ژنتیکی بـرای کـشف ژن جـهش یافته‌ی کانکسین-۶۲(به نام GBJ2 011کمه روی فام تن۱۱۱۳۱ شناسایی شده)به آسانی انجام‌پذیر است.این غربالگری نه تنها موجب شناسایی علل افـت شنوایی کودک می‌شود بلکه ناقل بودن والدین را نیز مشخص می‌کند.
در مقابل،بسیاری از افت شنوایی‌های مبتنی بـر ژنتیک بخشی از یک نشانگان هـستند کـه در پزشکی به معنای چند بیماری است که باهم رخ می‌دهند و یک بیماری را تعریف می‌کنند.برای نمونه،تریچر کولینز.۲۱۱ نشانگانی است که با ویژگی اتوزومال بارز منتقل می‌شود.کودک دارای تریچر کولینز علاوه بر افت شنوایی(عموما کم‌شنوایی انتقالی خالص،اما می‌تواند حسی-عصبی نـیز باشد)ممکن است نقص‌هایی در حفره‌ی دهان(دهان بزرگ و ماهی مانند با نابهنجاری‌های زیاد دندانی،و شکاف کام)،دستگاه عصبی،دستگاه ششی و کلیوی داشته باشد(شکل ۱). نشانگان گلدنهار۳۱۱،مثال دیگر از نشانگان اتوزومال بارز است.در این نشانگان،کودک ممکن است دچار بدشکلی‌هایی در زیرواره۴۱۱و گوش بـیرونی بـه همراه افت شنوایی باشد.دیگر نابهنجاری های سامان یافته‌ی۵۱۱ همراه باگلدنهار ممکن است در دستگاه عصبی،چشم، کلیه‌ها،دستگاه ششی،و قلب و رگ‌ها بروز کند.مثال دیگر از نشانگان اتوزومال بارز،نشانگان واردنبرگ۶۱۱ است.برخی علائم این نشانگان عبارتند از:کم‌شنوایی یکطرفه یا دوطرفه‌ی حسی-عصبی مـلایم تـال شدید پیشرونده(۰۵%)،عنبیه‌ی دو رنگ(۵۴%)،کاکل سفید (۰۲%)،ریشه‌ی پهن‌بینی،و گاه شکاف کام(۵%) نشانگان آلستورم۷۱۱،پندرد۸۱۱(گواتر و افت شنوایی)،و آشر۹۱۱(معمول‌ترین علت ناشنوایی همراه نابینایی) نمونه‌هایی از نشانگان اتوزمال نهفته و نشانگان هانتر۰۲۱ و آلپورت۱۲۱(اختلال کلیوی همراه با ناشنوایی و ناهنجاری چشمی)مثال‌هایی از نشانگان وابسته بـه جـنس نهفته هستند.
ژنی که موجب افت شنوایی می‌شود ممکن است از فردی به فرد دیگر تفاوت داشته باشد.برای نمونه، نشانگان آشر ممکن است مربوط به تقریبا ۰۱ ژن متفاوت باشد.به علاوه،حالت رخ نمودی۲۲۱جهش یک ژن ممکن است از بـیماری بـه بـیمار دیگر متفاوت باشد. گاهی اوقات جـهش ژن مـوجب افـت شنوایی در فردی می‌شود و در فرد دیگری افتی ایجاد نمی‌کند.امروزه بیش از ۰۰۴ نوع افت شنوایی نشانگانی معرفی شده‌اند و با افزایش پژوهش در پروژه‌ی ژنگان پیوسته انواع تازه ای شـناسایی مـی‌شوند(جدول ۳).
انتقالی
افت شنوایی انتقالی از آسیب یا دژکاری۳۲۱در سـاز و کـار انتقال صدا(شامل کانال گوش بیرونی،پرده‌ی گوش یا فضای گوش میانی یا استخوانچه‌های گوش میانی)ایجاد می‌شود.جسم خارجی یا موم۴۲۱مسدود کننده در کانال گوش،پارگی پردهـ‌ی گـوش یـا وجود مایع در گوش میانی ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی مثال‌هایی از افت شنوایی انـتقالی هستند.
معمول‌ترین علت افت شنوایی انتقالی در کودکان آماس گوش میانی۵۲۱است که نسبت به سرماخوردگی دومین بیماری دوران کودکی محسوب می‌شود.تقریبا همیشه علت اسـاسی آمـاس گـوش میانی در نتیجه‌ی کارکرد ضعیف شیپور استاش۶۲۱است که موجب نشت۷۲۱مایعی سترون۸۲۱از لایه‌ی مخاطی گـوش مـیانی می‌شود.آماس گوش میانی ممکن است موجب کم‌شنوایی انتقالی ملایم یا متوسط به ویژه در بسامدهای
پایین شود که در صورت وجود کـم‌شنوایی حـسی- عصبی بـه افزایش مقدار افت شنوایی می‌انجامد.گذشته از افت شنوایی،علائم دیگر آماس از جمله شدت، مدت،و تـکرارپذیری بـین کـودکان متفاوت است.برخی کودکان تنها یک بار دچار بیماری می‌شوند و تنها درد و تب مختصری را تجربه می‌کنند،اما بـرخی دیـگر مـمکن است دوره‌های پی‌درپی بیماری همراه با مایعی چسب مانند، گوش درد شدید و افت شنوایی دائمی (ناشی از آسیب به پردهـ‌ی گـوش یا استخوانچه‌ها)را تجربه کنند.
در نبود درد و تب،ممکن است توجه کودک به بیماری جلب نشود و بنابراین،درمانی صورت نـگیرد کـه وضعیتی نـامطلوب است چون ممکن است کودک زبان، گفتار و مواد آموزشی شنیداری مهم را نشنود و دچار تأخیر گفتار و زبـان شـود و عملکرد آموزشی‌اش پایین‌تر از قابلیتش قرار بگیرد.برخی از نشانه‌هایی که ممکن است والدین را به وجود آمـاس گـوش مـیانی کودکشان هوشیار کند عبارتنداز:تنفس دهانی،بی‌توجهی،کاهش توانایی تمیز۹۲۱گفتار،افزایش غیرعادی صدای تلویزیون،بی‌تفاوتی نسبت به بحث‌های کلامی، درخواست مکرر برای تکرار گـفته‌ها،و خـستگی بیش از اندازه.
آمیخته
این نوع افت شنوایی هنگامی رخ می‌دهد که آسیب انتقالی قابل توجهی به افـت شـنوایی حـسی-عصبی افزوده شود.علل افت شنوایی آمیخته می‌تواند ترکیبی از علل افت شنوایی انتقالی و حسی-عصبی باشد.بخش انتقالی افت شنوایی آمـیخته مـمکن اسـت با درمان پزشکی بهبود یابد اما بخش حسی-عصبی برگشت ناپذیر است.
دیگر وضعیت‌های مرتبط با شنوایی
کودکان عـلاوه بـر افت شنوایی انتقالی،حسی-عصبی و آمیخته ممکن است دچار وضعیت‌های مرتبط با شنوایی دیگری نیز باشند.از جمله‌ی این وضـعیت‌ها عبارتنداز:اختلال پرادزش شـنوایی (APD) 031و پی‌آسیبی شنوایی (AN) 131.
شناسایی افت شنوایی
استانداردهای رایج مراقبت پژشکی حکم می‌کنند افت شنوایی در کودکان پس از تولد،به مـحض امـکان شناسایی و مداخله برای رشد مطلوب زبان و گفتار تـا ۶ مـاهگی آغـاز شود.چنین شناسایی زودهنگامی به وسیله‌ی برنامه‌های غربالگری شـنوایی نـوزادان(که در بسیاری از کشورهای پیشرفته در دسترس‌اند)آسان شده است.این برنامه‌ها موجب شناسایی افت شنوایی در سنین بسیار پایین مـی‌شوند.انتخاب روش ارزیـابی(رفتاری، غیررفتاری)به متغیرهای زیادی از جمله سن و تـوانابی کودک بـرای پاسخ‌دهی وابـسته اسـت.این ارزیـابی‌ها هرچند توانایی درک گفتار را نشان نمی‌دهند،ممکن است به کـشف عـوامل شنیداری که از رشد توانایی‌های درک گفتار جلوگیری می‌کنند،کمک نمایند.
گزارش والدین نیز می‌تواند برای کـمک بـه شناسایی زود هنگام افت شنوایی استفاده شـود.در جدول ۴ نمونه‌ی پرسش‌هایی آمـده کـه می‌توانند برای کمک به تعیین ایـنکه خـردسال چقدر خوب ارتباط برقرار می‌کند، و آیا در حال عبور از مراحل طبیعی رشد ارتباط۲۳۱ است،پرسیده شـوند.در صـورت ناتوانی کودک در رسیدن به ایـن مـراحل مـهم رشدی تا مـاه‌های نـشان داده شده ارجاع ضروریست تـا اطـمینان حاصل شود شیرخوار یا خردسال،دارای آسیب شنوایی نیست،آسیبی که می‌تواند به‌طور زبان آوری بر توایانی رشد کارآمد مهارت‌های ارتـباطی کـودک اثر بگذارد.همچنین برای اطمینان از این‌که پس از شناسایی افـت شـنوایی،کودک مداخله‌ی مناسب را تـا حـد امـکان زود دریافت خواهد کرد،پیگیری۳۳۱لازم است.
گاه تأخیر رشد گفتار و زبان حساس‌ترین و معتبرترین نشانه‌ی افت شنوایی خـردسالان اسـت.پزشکان یا دیگر مراقبان سلامت می‌توانند به سـادگی بـا پرسـیدن سه پرسـش ابـتدایی از والدین،افت شنوایی خـردسال را غـربال کنند:
۱)برآورد می‌کنید کودکتان از چه تعداد واژه‌ی متفاوت استفاده می‌کند؟۰۰۱ تا،۰۰۵ تا،یا چقدر؟،
۲)نوعا طول جمله‌ی کودکتان چقدر است؟یک واژه،در واژه،جمله‌ی کـامل یـا چقدر؟،
۳)وضوح۶۳۱گفتار کـودکتان برای دوستان و نزدیکان چقدر است؟آنها چند درصـد گـفتار کـودکتان را مـی فهمند؟
کشف و مداخله‌ی زودهنگام شنوایی۰۴۱
همان‌گونه که پیشتر گفته شد مطابق آمار جهانی، افت شنوایی عمیق ۱ مورد در هر ۰۰۰۱ زایمان زنده رخ می‌دهد.برپایه‌ی چـندین برنامه ی غربالگری شنوایی نوزادان،تخمین زده می‌شود سالانه بین ۰۰۰۸ تا ۰۰۰۶۱ نوزاد دارای افت شنوایی در ایالات متحده به دنیا آیند که افت شنوایی را شایع‌ترین آسیب تولّد در ایالات متحده می‌سازد.این آمار آشکارا نیاز به غربالگری شنوایی نوزادان را نـشان مـی‌دهد.هزینه‌ی غربالگری افت شنوایی کمتر از ۰/۱ هزینه‌ی غربالگری فنیل کتونوری۱۴۱،کم‌کاری سپردیس(تیروئید)۲۴۱،کم‌خونی داسی۳۴۱(که شیوع کمتری از افت شنوایی دارند)است. پیامدهای افت شنوایی می‌تواند برای بیشتر خانواده‌ها و جوامع به‌طور چشمگیری نگرانی طولانی مدتی را(از آموزشی و هیجانی گرفته تا مـالی)به دنـبال داشته باشد.
ازاین‌رو،امروزه برنامه‌های کشف و مداخله‌ی زود هنگام شنوایی (EHDI) امری فراگیر شده است(طرح ۱،۳،۶):
۱.تمام نوزادان پبیش از ۱ ماهگی باید غربال شوند (شامل غربالگری تولّد و باز غـربالگری۴۴۱تمام شیرخوارانی کـه در غربالگری تولّد رد شده اند).
۲.تمام شیرخوارانی کـه در غـربالگری رد شده‌اند تا ۳ ماهگی باید مورد ارزیابی شنوایی شناختی(شامل آزمون‌های کاراندام شناختی)قرار بگیرند.
۳.تمام شیرخوارانی افت شنوایی باید تا ۶ ماهگی مداخله‌ی مناسب زودهنگام را دریافت کنند.
-پژوهش نشان می‌دهد اگر افت شـنوایی نـوزاد پیش از ۶ ماهگی شناسایی شـود و مـداخله‌ی مناسب صورت پذیرد،کودک تا ۳ سالگی به مهارت‌های زبانی قابل قیاس با کودکان شنوا می‌رسد.این موضوع در مورد نوزادانی که زود شناسایی نمی‌شوند و مداخله‌ی همراه با آن را دریافت نمی‌کنند صادق نیست.
-کودکانی که افت شنوایی آنها زود تشخیص داده شده و خـدمات مـداخله‌ای مناسب را دریافت می‌کنند نسبت به کودکان دیرتر شناسایی شده زبان،گفتار و رشد هیجانی-اجتماعی بهتری دارند.
-رشد زبان کودکانی که افت شنوایی آنها زود شناسایی شده و مداخله‌ی به هنگام را دریافت کرده‌اند مشابه رشد غیرکلامی شناختی آنها است.
-هرچه رشـد زبـان بهتر بـاشد فشارروانی،۵۴۱والدین کمتر و رشد اجتماعی-شخصی کودک بهتر خواهد بود.
خلاصه
سرشت آسیب شنوایی به عواملی همچون شدت افت، سن آغاز افت،علل افت و مـکان آسیب در دستگاه شنوایی وابسته است.شناسایی،زودهنگام افت شنوایی گام نخست در کمینه کردن پیامدهای افـت شـنوایی است.روش‌های غـربالگری شنوایی کلید چنین شناسایی زود هنگام هستند.
منبع: مجله تعلیم و تربیت استثنائی، شهریور و مهر ۱۳۸۸، شماره ۹۳و۹۴، ص ۱۴-۲۲
دیدگاه خود را ثبت کنید
Want to join the discussion?Feel free to contribute!